Afgelopen jaren kwam de deeleconomie in een versnelling terecht. Criticasters beweren dan wel bij hoog en laag dat België achterop hinkt, volgens Tanguy Peers zijn de vooruitzichten positief. Peers stond 10 jaar geleden aan het roer van de Belgische poot van eBay, en richtte in 2013 met kompaan Dries Coucke Pawshake op. Inmiddels is de zogeheten ‘Airbnb for pets’ actief in 19 landen, en is Peers al meer dan 15 jaar actief in de befaamde ‘sharing economy’. “Toch zijn er een aantal fenomenen die bewijzen dat we niet naar een sharing economy, maar sharing society evolueren”, vertelt Tanguy Peers aan Bloovi schrijfster Magali De Reu.
#1 Het internet creëert vertrouwen en transparantie
Ja, Tanguy spreekt niet over een deeleconomie - wel een deelmaatschappij. Het sleutelwoord daarbij is vertrouwen. “Vertrouwen is eigenlijk een handelswaar geworden”, bevestigt de Pawshake-CEO. En dat heeft allemaal te maken met de opkomst van het internet en vooral: sociale media. Facebook heeft de consument verplicht zijn ware identiteit naar voren te brengen. Natuurlijk kun je nog valsspelen, maar in de jaren ‘90 was het een pak eenvoudiger om een fake profiel aan te maken en een rolletje te spelen. Ik geloof dat consumenten zich er ook niet altijd van bewust zijn hoeveel persoonlijke informatie ze aanreiken aan grote spelers zoals Facebook en Uber.”
"De digitalisering heeft het vertrouwen van de consument veranderd"
Toch komt vertrouwen in de hoedanigheid van een ‘handelsgoed’ vooral neer op de digitalisering van onze samenleving. Als we kijken naar de jaren ‘90, dan werd vertrouwen vooral verworven door luxe, prijszetting en status. Hoe meer geld er tegenaan werd gegooid, hoe groter de kans voor bedrijven om de klant voor zich te winnen. Een gerenommeerde hotelketen kan niet langer zijn naam gebruiken om het vertrouwen van de toerist te winnen. Nee, vandaag liggen de kaarten anders. “Reputatie en imago kennen een nieuwe definitie”, knikt Peers. “Door platformen zoals Airbnb zijn consumenten geneigd om mensen te vertrouwen die ze amper kennen - puur op basis van het aantal sterren naast zijn naam. Het internet verlaagt met andere woorden de drempel om mensen samen te brengen op basis van vertrouwen. Als onze economie daar bovendien de vruchten van plukt, dan is dat iets zeer moois.”
"Er is een mooie rol weggelegd voor start-ups in de deeleconomie"
Maar het is lang niet allemaal rozengeur en maneschijn. Onlangs hoorde ik nog een verhaal van iemand die werd opgelicht op Airbnb - weliswaar via een duistere ‘doorverwijspagina’. Transparantie juichen we allemaal toe, maar hoe weten we of we tegen de grens van ‘naïviteit’ aanschurken? “Ik denk dat daarvoor een mooie rol is weggelegd voor start-ups in de deeleconomie”, gelooft Peers. “Met Pawshake doen we dat door in te spelen op lokale gemeenschappen. Je vindt enkel een oppas voor je huisdier bij mensen uit de buurt. Dat creëert een stukje sociale controle. Een ander voordeel waarin wij verschillen met bijvoorbeeld een Airbnb, is dat baasjes en oppassers elkaar eerst fysiek moeten ontmoeten. Geen gemakkelijke zaak, want we riskeren zo dat partijen met elkaar samenwerken zonder gebruik te maken van ons platform. Maar door ook incentives en verzekeringen aan te bieden hebben we dat risico mooi gecounterd.”
#2 Belgische rolmodellen voor ondernemerschap schieten eindelijk uit de grond
Een sharing society kan, zoals Peers eigenlijk al stelde, enkel bloeien met nieuwe ondernemingen die een voortrekkersrol innemen. “Het is niet simpel, maar de Belgische rolmodellen beginnen hoe langer hoe meer uit de grond te schieten”, klinkt het hoopvol bij de ondernemer. Aangezien België niet bepaald een gunstig wettelijk kader biedt, blijft een bedrijf in de deeleconomie een enorm risico. Alexander De Croo (minister van Ontwikkelingssamenwerking, Digitale Agenda, Telecommunicatie en Post, nvdr) doet goede zaken, maar disruptie is in België een heikel punt. Erger nog, onze kerktorenmentaliteit weerhoudt ambitieuze bedrijfjes om bepaalde sectoren op de kop te zetten. Maar wij ondernemers mogen die wetenschap niet misbruiken als excuus om in onze comfortzone te blijven dobberen. Ondernemerschap is sowieso een stap in het onbekende - en de beperkte sharing economy spelers zoals Flavr en Menu Next Door hebben die genomen. Mensen vergeten dat ook succesvolle bedrijven zoals Airbnb en Uber na een tweetal jaartjes aan de grens van hun faillissement zaten. Maar seed accelerator Y Combinator hapte toe met financiële steun omdat ze geloofden in het karakter en doorzettingsvermogen van de oprichters. Die mentaliteit moeten wij ook aanmeten, en ik zie ze stilaan groeien. Want zo hebben die grote bedrijven de weg vrijgemaakt voor andere bedrijven in de deeleconomie, waar wij heel dankbaar voor zijn.”
"Als rolmodel moet je gebruiken van de first mover advantage"
Meteen stel ik Peers de vraag of mentaliteit en volharding er werkelijk voor kunnen zorgen dat deeleconomiebedrijfjes het onderspit niet zullen delven. Peers: “Ja, want met de juiste mentaliteit leren Belgische ondernemers ook grootser te denken. Daarmee bedoel ik het bekende credo van onmiddellijke internationalisering. België was niet klaar voor Pawshake toen we pas van start gingen. België kénde zelfs geen deeleconomie. Op Facebook hadden we met één simpele status gepeild naar de interesse van de markt. Toen die werd gevalideerd, hebben we meteen in 18 landen gelanceerd. Maar dat heb je met rolmodellen: zij moeten snel gaan en gebruik maken van die first mover advantage. Want als ons proof of concept werd bewezen, dan zouden de concurrenten zeer snel volgen. Mijn theorie luidde en is nog steeds: ofwel gaan we 18 keer sneller falen, of 18 keer sneller leren. Het laatste bleek gelukkig het geval, en inmiddels gaat het Pawshake voor de wind. Weet ook dat we nooit geld hebben opgehaald in België, maar wel in Australië, de VS en Singapore. Eenvoudigweg omdat daar de investeerders zitten met de meeste ervaring in online market places en deeleconomieplatformen.”
#3 Marktplaatsen kennen een verticalisering en een end-to-end karakter
Een ander fenomeen dat de opmars van onze ‘sharing society’ aantoont, is de shift in karakter van online marktplaatsen. “Al sinds 1999 ben ik met online marktplaatsen bezig", gaat Peers verder, “en eBay moet zowat het allereerste platform in de deeleconomie zijn geweest. Na verloop van tijd vielen twee dingen mij op: dergelijke handelsplatformen waren niet enkel internationaal, maar ook hyperlokaal. Doordat buurtbewoners tweedehandsspullen aan elkaar begonnen te verkopen, ontstonden er echte community’s. Een andere tendens in 2008 was de verticalisering van die marktplaatsen. Horizontale platformen zoals Ebay en Kapaza of Tweedehands.be - waar je werkelijk alles kon kopen en verkopen - kregen een verticale variant. Daarbij wordt eenzelfde product of dienst op één centrale plek aangeboden door diverse verkopers - zoals Uber. Ik woon in San Francisco, dus heb ik de Uberisering van dichtbij meegemaakt. Zelf was ik een tijd lang chauffeur voor Lyft, en het was fantastisch om te zien hoe ride sharing in Silicon Valley het nieuwe normaal werd.”
"De deeleconomie is nog pril, dus hebben we voortdurende innovatie nodig om vertrouwen van de consument te winnen"
Notabel is ook dat Peers voorspelt dat zulke verticale marktplaatsen steeds meer zullen mikken op een end-to-end dienstverlening. Zo sloeg Airbnb al de handen in elkaar met een luchtvaartmaatschappij om vakantiegangers een volledige ervaring te kunnen bieden. “Met Pawshake zijn er soortgelijke onderhandelingen aan de gang”, geeft hij prijs. “De sharing society is nog pril, dus hebben we voortdurende innovatie nodig om het vertrouwen van consumenten te winnen. De geloofwaardigheid die start-ups kunnen winnen door met grote partijen samen te werken, zal onze deeleconomie versnellen.”
Maar is er überhaupt wel ruimte voor zoveel verschillende bedrijfjes binnen de deeleconomie? Peers is overtuigd van wel. “Platformen kunnen gerust naast elkaar bestaan”, weet hij. “De deeleconomie heeft geen ‘winner takes all’, maar een ‘winner takes most’-karakter. Bovendien heb je binnen de verschillende verticals andere doelgroepen. Kijk maar naar Lyft, een concurrent van Uber die typisch meer vrouwen dan mannen aantrekt.”
#4 De arbeidsmarkt staat open voor veel meer flexibiliteit
Dat de deeleconomie ruimte biedt voor flexibele jobs staat buiten kijf. Werkgelegenheid met de mogelijkheid om on-demand te werken: Peers stelt dat digital natives dat met open armen zouden ontvangen. “Onze grootouders hadden meestal een job voor het leven”, legt hij uit. “Vandaag staat de arbeidsmarkt veel meer open voor een flexibele regeling. En vergis je niet: ik spreek niet louter over millennials. Bij Pawshake stellen we vast dat zowel jong als minder jong hun diensten willen aanbieden. Sommigen zijn al met pensioen, anderen willen dan weer een extra centje bijverdienen naast hun bestaande job. Onze eigen medewerkers werken in een distributed workforce. We hebben geen fysiek kantoor, en dat werkt - zolang we op regelmatige tijdstippen communiceren. De nood aan flexibele tewerkstelling is duidelijk aanwezig, dus is het tijd dat de overheid er iets mee doet.”
"België heeft zoveel belangengroepen dat innovatie vaak wordt verdrongen"
In de praktijk klinkt Peers’ waarschuwing als toekomstmuziek. Uber alleen al kende wereldwijd legio protest van taxichauffeurs, waar België geen uitzondering in is. Toen De Croo vorig jaar een nieuwe regeling trof voor mensen die diensten leveren via een platform in de deeleconomie (Concreet kwam er voor diensten tussen particulieren een verlaagd belastingtarief van 10%,nvdr), spraken criticasters over oneerlijke concurrentie. “Dat is het gevaar van België: we zitten met zoveel belangengroepen dat innovatie vaak wordt verdrongen”, geeft Peers toe. “Ik denk dat ons land op een gegeven moment wel móet toegeven aan nieuwe regelingen die de deeleconomie met zich meebrengt - het is een kwestie van tijd. In de toekomst transformeert onze economie zich naar het gebruik van producten en diensten in plaats van aankoop. Dan kun je als overheidsinstantie niet anders dan de deeleconomie tot zijn volledige recht te laten komen. De zelfrijdende auto die in San Francisco al werd geïntroduceerd, is daar slechts één voorbeeld van.”
#5 Niet Brussel maar Amsterdam wordt de broedplaats van de deeleconomie
Pawshake is vandaag in 19 landen actief, waardoor Peers een realistisch beeld kan schetsen van de wereldwijde groei van de deeleconomie. “Amsterdam is duidelijk de echte broedplaats voor de deeleconomie”, stelt hij vast. “Daar zijn gigantisch veel start-ups actief in de wereld van online marktplaatsen. Technologie wordt daar al veel meer beschouwd als een enabler van een goed draaiende economie, werkgelegenheid en zoveel meer. Dat contrast met België bewijst opnieuw dat je als start-up in het wereldje in meerdere landen moet lanceren. Belgische ondernemers die nu een bedrijf starten in de deeleconomie, zullen een toonaangevende positie betekenen in de toekomst. Mark my words.”
