Bron foto: Shutterstock

België is de thuishaven van een bruisende, actieve en snelgroeiende startup scène. Startup Weekends, hackathlons, Café Numériques, Meetups, Open Coffees, events en workshops zijn dagelijkse kost in elke uithoek van het land. Elke stad de titel waardig heeft een eigen acceleratieprogramma. Coworking ruimtes schieten als paddenstoelen uit de grond. Mentors allerhande bieden hun diensten aan. Er is zoveel aanbod dat het lijkt dat er meer ondersteunende activiteiten dan startups zijn. Terwijl het allemaal zou moeten draaien rond de goudzoekers (startups), niet de spadeverkopers (dienstverleners).

Is het allemaal peis en vree in Belgenland? Belange niet. Business Angels en early stage VCs zijn dunnetjes gezaaid en een Fairchild of PayPal maffia hebben we nog niet. Het aantal post-exit tech ondernemers die hun tijd en geld te herinvesteren in het startup ecosysteem zijn met een vergrootglas te zoeken. De entrepreneurial spirit van werknemers en studenten staat op een (te) laag pitje en het aantal scale-ups die globaal doorbreken zijn op twee handen te tellen.

Geografisch is de tech startup scène geconcentreerd rond de polen Brussel, Gent en Antwerpen. In die volgorde. Maar zelfs deze steden spelen geen eerste en zelfs geen tweede viool in Europa. De Tier 1 steden in Europa zijn Londen, Parijs en Berlijn. Typische Tier 2 steden zijn Amsterdam, Stockholm, Dublin, Barcelona, Helsinki en Copenhagen. Alleen door samen te werken en de inspanningen te coördineren kunnen we als land of regio samen een Tier 1 worden.

#BeTech Startups

Nomadesk, Softkinetic, CV Warehouse, Adam Software, Inventive Designers en Oxynade zijn ondertussen mature tech bedrijven geworden. Anderen zijn al over de “crossing the chasm” heen zoals TweetWall Pro, Posios, Zerocopy, Zentrick, Cognistreamer, BrandNewHealth, Woorank, Metrilio, Creax, Freedelity, smartcheckups en Moovly. Terwijl de volgende generatie startups met een enorm groeipotentieel al staat te trappelen zoals Famest, Argus Labs, Frimgle, Zenjoy, ListMinut, Wigoh, Survey Anyplace, Zensor, TagTagCity, TUZZit, Darwin Analytics, NeoScores, Wondergraphs, ProSoccerData, Ometa, MotoSmarty, BeatSwitch, Viloc, en Parleys.

En dan zijn er de hoogvliegers die in het Amerikaanse startup walhalla hoge toppen scheren zoals Engagor, Sparkcentral, ShowPad en Frontback.

Ook met Open Source startups scoren we prima. Met Dirk Frigne (Geosparc), Fabien Pinckaers (Odoo, het vroegere OpenERP), Dries Buytaerts (Drupal), Johan De Taeye (Frepple) en Bruno Lowagie (iText) is de nodige Open Source kennis en thought leadership rijkelijk aanwezig.

Een handvol Belgische tech startups heeft al een mooie exit achter de rug zoals Clear2Pay (€ 375), Ogone (€ 360M), Immoweb (€ 127,5M) en Twoo (€ 18,9 miljoen). En nog niet zó lang geleden Ubizen en LMS (€ 600M). Andere startups zoals Radionomy en Knowledge Plaza zijn zelf op overnamejacht gegaan.

Geen #BeTech maar #BeTouch

Er zijn ook Belgische founders die goed gedijen in de States. Acquia (Drupal) is op weg naar een IPO. Scanadu van de geniale Walter de Brouwer probeert de medische wereld te veranderen. Anderen zoals Xavier Damman van Storify boeren prima. De populaire kalender app Sunrise van Jeremy Le Van haalt nog eens € 4,5 miljoen op in een series A round na al 1,7 miljoen achter de kiezen te hebben van investeerders met klinkende namen.

#FinTech

We zijn natuurlijk Londen niet maar als het over FinTech gaat dan hebben wij Belgen een rijke geschiedenis. Met een Callataÿ & Wouters, Clear2Pay, Capco, SWIFT, BSB, Keytrade Bank, Banksys, Isabel maar evengoed een Vasco en Ogone staan we ons financieel mannetje. De meeste van deze bedrijven zijn ondertussen in buitenlandse handen overgegaan maar het zegt iets over onze innovatiekracht. FinTech is een inspirerende erfenis uit een periode dat de Belgische banken nog cutting edge waren.

Maar deze hoogdagen zijn definitief voorbij met de spectaculaire neergang van onze banken in 2008. Desalniettemin is ook hier de nieuwe FinTech generatie opgestaan: DiscoverEdge, Benki, Twikey, Sign2Pay en Edebex timmeren hard aan de weg om van startup naar scale-up te gaan.

Accelerators

Laten we beginnen met ons overzicht in het zuiden van het land. Ook aan die kant van de taalgrens is er veel startup activiteit.

NEST’up is een door de Waalse overheid ondersteunde TechStar-stijl accelerator en staat onder leiding van Olivier Verbeke. Bekende alumni zijn Famest, BetterStreet, HSTRY, ilooove.it en Sortlist. Dankzij NEST’up is in Louvain-La-Neuve een heus startup ecosysteem aan het ontstaan. Er is zowel een Lean Fund –geld dus- als een Lean Reactor –coaching dus- dat deel is van de tech-incubator Creative Spark. Nu er ook een lokale Café Numérique in Louvain-La-Neuve open gaat, de 11de ondertussen in Wallonië en Brussel, groeit deze digitale cluster in het Axisparc richting duurzaamheid.

De Microsoft Innovation Centers zijn actief in Bergen en Brussel. Deze publiek-private samenwerking is sinds 2012 ook aanwezig in Kortrijk en Genk met een focus op e-Health (de welzijns- en zorgsector) onder leiding van Peter Dedrij.

Andere accelerators in het Waalse landschap zijn Cap Innovate onder de vleugels van de gezaghebbende Solvay Business School. Het snelgroeiende hardware-gerichte WSL is gespecialiseerd in engineering met aanwezigheid in 4 steden (WSL@Spa, WSL@LLN, @Charleroi en @Mons) en Cide Socran die ook voor niet-tech starters openstaat.

La Faktory is een nieuwe private Luikse startup accelerator van Pierre L’Hoest -oprichter van EVS, de wereldleider in vertraagde videobeelden. Naast een accelerator is het tevens een investeringsfonds. De doelgroep zijn startups met een industriële focus die tot twee jaar in het programma kunnen doorbrengen.

Ook in Luik opende de startup incubator LeanSquare zijn deuren. Het zal een tiental startups begeleiden met hun go-to-market gedurende 3 tot 9. Het gaat ook hier om startups die voorbij het magische punt van product/market fit zijn geraakt en dus volop willen scalen. LeanSquare komt onder leiding van Ben Piquard te staan, een veteraan die van het Microsoft Innovation Center komt.

Om Wallonië af te sluiten is er tenslotte de corporate accelerator NRB. NRB is een ICT dienstengroep die wilt investeren in startups die als hefboom kunnen dienen voor hun kernactiviteiten.

Over naar Brussel: Co.Station was the new kid in town. Opgericht begin in 2014 en al snel het focale punt voor startups in de hoofdstad. Ondanks het ervaren management team, een financieel solide board en prima zakenconnecties tot in Silicon Valley toe, is het sprookje voorlopig ten einde. Hopelijk komt er snel een doorstart van deze prachtige coworking ruimte in hartje Brussels die de mooiste pitching arena van het land heeft.

Founder Institute is dan weer een comeback kid. Na enkele jaren stilte maakte Founder Institute een doorstart dit jaar. Founder Institute is een accelerator, opgericht door de uit San Francisco afkomstige seriële ondernemer Adeo Ressi, die in 40 landen actief is. Voor België houden Bryan Cassady en Pieter Dubois zich bezig met de relaunch. Qua internationaal mentornetwerk hebben ze geen gelijke in België.

Startathlon, het acceleratieprogramma van technologiecentrum Sirris, is in alle stilte aan zijn vijfde generatie toe. De focus ligt op SaaS startups die willen opschalen. Telkens krijgen 7 startups toegang tot één van de betere mentornetwerken in dit land onder de deskundige leiding van Peter Verhasselt.

Het Brusselse inQube, een intiatief van het Digital Leadership Institute, is een Europese accelerator voor en door vrouwen met als doel meer vrouwen aan het roer van startups te krijgen. Het is inderdaad zo dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in de startups scène.

iStart en de studentenversie iStart.light zijn de acceleratieprogramma’s van iMinds. Met thuisbasis in Gent is iMinds de incubator en accelerator bij uitstek in het Vlaamse landschap. iMinds is gefinancierd door de Vlaamse overheid en groepeert ICT-gerichte universitaire onderzoekdepartementen. Met meer dan 30 startups -dikwijls met een academische achtergrond- in portfolio is het de meest ervaren speler op de acceleratormarkt. Met de coworking ruimtes iCubes en Start-up Garage; en een eigen Go Global programma is iMinds een complete one-stop-shop voor ambitieuze startups.

Het Gentse Incubaid is een verticale incubator met focus op automatisatie van cloud en datacenter infrastructure. Met een ervaren management team, een exit trackrecord, een sterk netwerk en een eigen R&D center in Egypte is dit the place to be voor startups in deze niche.

Antwerpen, dat zich profileert als de creatiefste stad van het land, heeft sinds 2012 een eigen accelerator: IdeaLabs . En wat voor een. IdeaLabs is een pure-play-accelerator met de nodige zin voor initiatief en communicatie. Cedric Deweeck en Nicolas Verellen kennen ondertussen het klappen van de zweep en sinds Telenet aan boord is steken ze nog een tandje bij.

KBC startte samen met een aantal partners een pre-accelerator waarbij starters één tot twee jaar kantoorruimte en een reeks diensten en adviezen krijgen om hun idee tot een bedrijf uit te werken.

Start it @KBC heeft ondertussen een vierkoppig managementteam en mikt op startende ondernemers in de creatieve industrie die in de ideefase zitten. Met kantoren in Leuven, Hasselt en binnenkort in Gent neemt Start it @KBC een polepositie in het startup landschap in. Het net gelanceerde crowdfunding-initiatief Bolero versterkt het geheel en toont de innovatieve veerkracht van KBC.

Wat Antwerpen ook voor heeft op andere steden is een heuse Startup Ecosysteem Manager. Evert Bulcke doet zijn job uitstekend en is een prima woordvoerder en ambassadeur voor de Antwerpse startup gemeenschap. Hij ondersteunt niet enkel het lokale ecosysteem maar slaat ook bruggen met andere Startup hubs.

Foto: Corda Campus

Voor Limburg zijn er de tweelingsteden Genk-Hasselt die startups samenbrengt. Corda Campus met Patrick Kestens en Karl Vankerckhoven en C-mine crib met Anke Albregts en Peter Vandeurzen. Beiden hebben ongetwijfeld de mooiste startup gebouwen ter wereld. In combinatie met de financiële spierballen van LRM kan dit een interessante cocktail vormen.

Er zijn ook “incubators” die enkel voor interne bedrijven werken. Common Companies en Cronos zijn daarvan voorbeelden. In de schoot van deze laatste hebben zich ondertussen een 160-tal dochterbedrijven kunnen ontwikkelen. Daarmee is de Cronos groep de facto de grootste -en minst bekende- incubator van het land. Voor startups is vooral het Cronos intitiatief THINK with people, onder leiding van ervaren marketingman Bert Van Wassenhove, interessant. Ze geven mensen met een innovatief idee advies en input. Gratis en voor niks.

VAP (Vlaanderen Acceleratieplatform) is een 100-dagen mentorprogramma. Voor een bedrag van € 6.000 tot € 7.500 krijgen groeiende startups toegang tot een legertje (meer dan 500!) mentors en coaches die hands-on de ondernemers bijstaan. Twikey en Cloud Hammer zijn alumni van het platform.

Incorporated Angels uit Boortmeerbeek hanteert het bedrijvenbouwer model. Iedereen kan ideeën aanleveren en indien ze levensvatbaar zijn dan krijg je de kans om ondernemer/aandeelhouder te worden. Gert Vanhaeght, die de leiding heeft, trekt ondertussen volop de startupkaart in de eHealth sector na een succesvolle Hack for Health bij MIC Kortrijk.

In zekere zin zijn ledenorganisaties zoals Unizo en VOKA accelerators met een pakket diensten die zich richten op starters in de breedste zin van het woord. Bryo, VOKA’s tweejarig begeleidingsprogramma dat uit de mouw komt van Eric Kenis, biedt een sterk netwerk aan van ervaren ondernemers en heeft heel wat startups onder de vleugels.

Het belang van ecosystemen

André Duval en Klaus Lommatzsch, versterkt door de recente komst van Marc Bresseel, zijn met Duval Union een marketingecosysteem aan het bouwen waarin zowel dienstenbedrijven als startups deel vanuit maken. Wat deze heren aan het uitbouwen zijn is een “Full Stack” AdTech ecosysteem waarbij het marketingspectrum -dat in ijltempo vertechnologiseerd- van A tot Z zowel creatief als technologisch bestreken wordt. Maw, ze bieden bedrijven en merken de volledige marketingervaring aan, zowel de tech als de non-tech componenten, vandaar de term Full Stack. Duval Union is daarmee de facto een “verticale integrator 2.0” en uniek in de wereld.

Ook Heaven Can wait en Wijs van respectievelijk de charismatische Sven Luyten en visionaire Bart De Waele zijn marketingecosystemen in wording die weliswaar de innovatieve kaart trekken maar geen full stack strategie volgen.

Het gedijen van deze marketingclusters is uiterst belangrijk voor dit land want we hebben wel goede software-ingenieurs maar als het over marketing en sales gaat dan hebben onze startups nog veel lessen te leren. Ik kijk alvast uit naar Pay-it-Forward sessies die vanuit deze clusters ontstaan en een spillover vormen naar de rest van het #BeTech landschap zodat ons eigen mini-Hyper Island ontstaat. Thomas Joos, uit de Heaven Can Wait stal, geeft alvast het goede voorbeeld als het over product design gaat met de product design meetup.

Communities

In het Brusselse landschap is Betagroup heer en meester. Opgezet door de alom enthousiaste Jean Derély, maar ondertussen in de deskundige handen van Julie Foulon, zijn ze het middelpunt voor anything startup in de hoofdstad en ver daarbuiten. Hun format is bedrieglijk eenvoudig maar effectief: elke startup heeft exact 5 minuten om hun pitch af te steken op zoek naar investeerders, partners of ontwikkelaars.

De grootste tech community van België heeft begin dit jaar een zware klap gekregen door het wegvallen van financiële ondersteuning maar ze zijn nu helemaal terug van nooit weg geweest. Betagroup heeft ook een afdeling in Kortrijk onder de drive van Jürgen De Smet die hard werkt om de kiemen te zaaien van een community voor Kortrijkzaanse startups, iets wat met het tech-savvy profiel van de burgemeester niet onmogelijk lijkt.

App Alliance en Mobile Monday van de onvermoeibare Tanguy De Lestré, zijn initiatieven van Agoria met een focus op app bouwers. Interessant hoe deze groep op enkele jaren van een slaapkamerfenomeen (aka hobbyisten) naar echte startups zijn geëvolueerd dankzij de explosieve opkomst van mobile.

Leuven.io is een in 2014 gestart grassroot initiatief die de Leuvense startup community samenbrengt met behoorlijk wat succes. Experimenten met unconference formules zoals birds of a feather worden gesmaakt in het startup wereldje.

De drijvende krachten zijn het sympathiek team van Zenjoy, An Tanghe, Thomas Cleenewerck en sinds kort duwen en trekken ook Arun Luykx en Maciej Myslinski aan deze Leuvense startup kar. Het inclusief initiatief heeft in elk geval de aandacht getrokken van de lokale spelers en ook de stad Leuven. Het moet gezegd worden dat dit een prima rolmodel kan worden voor kleinere steden zoals Kortrijk, Brugge en Genk maar evengoed Namen, Nijvel en Bergen – de vibe en energie die dit teweegbrengt zonder ook maar één cent aan overheidsgeld verdient een pluim voor de organisators. De grotere (universitaire) steden kunnen best naar Gent kijken waar Ghent Web Valley, Gent M en Gentrepeneur het mooie weer maken.

Westartup is de online community voor startups waar ze hun netwerk kunnen uitbouwen en kennis uitwisselen. Het is een initiatief van startup expert Leo Exter.

Wat betreft het uitgebreide aanbod aan startup Meetups, houden we het op de populairste top drie:

1. Growth Hacking Belgium (1.220 leden) – innovatieve manieren voor startups om te groeien
2. BigData.be (829 leden) – alles rond Big Data, NoSQL en andere data science technologie
3. Finance for Startups (457 leden) - hoe en waar startups de broodnodige fondsen kunnen ophalen

Als uitsmijter is er Le Wagon,een learn to code meetup zodat niemand nog een excuus heeft om niet te leren programmeren.

Startup Weekend

Startup weekend waarbij op één weekend tijd een MVP en bijhorend business model in elkaar geflanst wordt, is vooral populair in het zuiden van het land met Bergen en Luik en daarnaast Brussel als locaties. Startup Weekend is een accelerator op steroïden met verbluffende resultaten. De drijvende kracht is Michel Duchateau. Sinds dit jaar heeft ook Leuven een Startup weekend achter de rug, met dank aan Shamma Raghib. En nu staat Antwerpen in de steigers.

Startups.be

Startups.be is de facto de federatie van het startup ecosysteem. Iedereen die van ver of dichtbij producten en diensten aanbiedt aan startups is hier aan het juiste adres. Startups.be is erin geslaagd om op enkele jaren tijd een ijzersterke reputatie op te bouwen. De grootschalige events lokken honderden deelnemers en de namen van de sprekers die op het podium staan zijn niet mis. Startups.be slaat zijn vleugels verder uit en consolideert alle internationale initiatieven die als doelgroep startups hebben. Geen luxe gezien de specifieke behoeften van startups en het feit dat internationalisatie verspreid is over 3 regionale agentschappen in dit gefragmenteerde land. Startups.be is opgericht door de immer actieve Karen Boers, een one-woman show die vlijtig een web spint om alles en iedereen te verbinden.

CoWorking

Werken in hippe coworkingruimtes is populair bij startups en komt ook in België van de grond. Naast een supersnelle internetconnectie, kwaliteitskoffie en uitstekende locatie is de meerwaarde van coworking de LAT-relatie met de collega coworkers en het bijwonen van workshops en events.

Betacowork, opgericht in 2010 en gelegen in Etterbeek, is met zijn 200 leden de grootste coworkingruimte. Ramón Suárez, die de leiding heeft, is een spilfiguur in het wereldje van startups en heeft recent een boek uitgegeven over hoe je een coworking ruimte uitbaat.

Daarnaast is het de moeite om CoWallonia te vernoemen, een netwerk van 8 coworkingruimtes in Wallonië en het Bar d’Office netwerk van Flanders DC dat heel Vlaanderen bestrijkt.

En laten we vooral de tientallen kleine (zoals LikeBirds) en minder kleine (zoals ParkOffice) coworking ruimten overal ten lande niet vergeten. Zij dragen hun steentje bij aan het ecosysteem.

#BeTech pers

Met de pennen van Robin Wauters (tech.eu), Raf Weverbergh (whiteboardmagazine), Frederik Tibau (DataNews), Simon Van Dorpe (Trends) en Brigitte Doucet (Régional IT) is de journalistieke aandacht verzekert voor startups. Tel daarbij de blogs en digitale platformen zoals Bloovi, Technologium, de wekelijkse pareltjes HockeyStickWeekly en AllTheSmallThings van respectievelijk Nick Boucart en Tijs Vrolix en het bakje lees- en leervoer loopt al aardig vol. Ook de ter zielen gegane Tech Brew podcast van Gilbert West en Andrew Matheson verdient een postmortale ode.

Last but not least

De smeerolie voor startups is geld. Maar dat cruciaal onderdeel van het ecosysteem verdient een eigen artikel.

Ongetwijfeld zijn er nog startup initiatieven en initiatiefjes die niet opgesomd zijn maar dat horen we dan graag in het commentaarveld hieronder zodat we ze in de volgende editie kunnen opnemen.