Bron foto: Shutterstock
Recent publiceerden De Tijd en Data News een opiniestuk van Cedric Deweeck waarin hij argumenteert dat je met een tech startup even goed in België kan starten. Hoewel ik fan ben van Cedric en wat hij wil bereiken met Slide.li, wil ik zijn advies toch even nuanceren.
Het kan, maar wat kan moet niet.
Uiteraard kán je hier een startup oprichten, veel Belgen hebben dat al bewezen. Maar als je opties hebt, waarom zou je dan de slechtste kiezen? In mijn redenering vergelijk ik het land waar een ondernemer zich wil vestigen graag met een leverancier van die onderneming. Je betaalt voor bepaalde diensten zoals een wettelijk kader en specifieke voordelen waar iemand met het zelfstandigenstatuut van kan genieten.
Als je het louter objectief bekijkt, is België een veel te dure leverancier vergeleken met het buitenland. Op die kosten ga ik niet te diep in, of ik loop het risico bezig te blijven. Er zijn namelijk tal van voorbeelden, maar het duidelijkste voorbeeld is de oprichting van een vennootschap. Wil je in België wat bescherming voor mocht het foutlopen, dan kies je best voor een BVBA (niet persoonlijk aansprakelijk). Hier moet je ten eerste al een startkapitaal hebben van 12.400 euro, wat voor de meeste founders onmogelijk is.
Daarnaast ben je met notariskosten en andere “kleine” kosten nog eens rap 1.500 tot 2.000 euro kwijt. Die eerste 12.400 krijg je dan wel ter beschikking na de oprichting, maar je moet ze er kunnen leggen. Founders die lean willen beginnen en zonder investeerders, komen hier al in de problemen, nog voor ze echt kunnen ondernemen. Vergelijk dit met de oprichting van bijvoorbeeld een LTD in de UK: 500 euro als je met erkende tussenpersonen werkt en je hebt je LTD de dag zelf, waar je hier toch een tijdje mag wachten eer de griffie de statuten van je BVBA verwerkt heeft.
Het is niet OF San Fransisco OF België
In de discussie rond de uitvalsbasis van een tech startup wordt teveel verwezen naar San Fransisco. En ik volg Cedric volledig wanneer hij zegt het beu te zijn dat men SF verheerlijkt als dé locatie voor startups. Maar een ondernemer met een beetje inzicht weet zelf ook dat je daar terechtkomt in een ondernemersdorp waar je maar nummer zoveel in de rij bent. Meer nog, San Fransisco is voor veel concepten sowieso geen goed idee. België is echter geen waardig alternatief. Wie een startup opricht met enterprises als doelgroep kiest bijvoorbeeld beter voor Boston of New York (dichter bij je potentiële klanten).
Cedric spreekt in zijn opiniestuk één keer over het feit dat je best in Europa kan blijven. Maar dat is al een heel ander standpunt dan zeggen dat het in België kan. En daar kan ik hem ook in volgen. Londen en Berlijn zijn levendige hubs en bieden betere ‘voorwaarden’.
We voeren de verkeerde discussie
Wat ik merk in het stuk van Cedric – en in veel discussies over dit onderwerp – is dat men vooral kijkt naar sfeer, waar de klanten gevestigd zijn en de mogelijkheid om investeerders te vinden. Ik bespreek eerst even sfeer. San Fransisco is een inspirerende omgeving en er heerst een motiverende ‘ondernemersvibe’. Wie als ondernemer zijn beslissingen daarop baseert, is echter niet goed bezig. De mentaliteit in België kan verbeteren en dat doet het ook, maar dit is niet het belangrijkste. Voor motivatie en drijfveer zorg je zelf en je omringt je met mensen die hier ook naar op zoek zijn.
Waar de klanten gevestigd zijn, is al een sterker argument. Inderdaad, je hoeft niet naar Silicon Valley om klanten te vinden wanneer je je richt op enterprises, ook al zijn die in België snel geteld. Startups zoals Engagor en Octopin bewijzen dit. Maar dan moet je er vrede mee nemen dat je veel budget mag investeren in reizen. Als B2C-startup is het geografische aspect al zeker minder belangrijk. Al kan het helpen bij de sales wanneer mensen zien dat je in een grotere Amerikaanse stad gevestigd bent. Vooral voor Amerikanen (toch een grote doelgroep) schept dit vertrouwen. Maar dan is het maar een kwestie van je product slim genoeg te positioneren.
Tenslotte de investeerders. Het klopt dat je dit hier ook in België vindt. Er komen VC’s bij en er gaat meer aandacht vanuit grotere instanties naar het belang en de kansen van startups. Goed nieuws. Maar dan de aandelen… Als je in België 51% van je aandelen verkoopt, ben je volgens de wet geen eigenaar meer en kan je niet meer zelf beslissen over je bedrijf. In de States mag je nog 1% in handen hebben, zolang je via contracten je positie veilig stelt, blijf je de baas. Je kan dit oplossen door afspraken te maken met je investeerders, maar het is veel omslachtiger om je in te dekken.
En daar komen we aan wat volgens mij de essentie van deze discussie is: het technische luik van ondernemerschap.
Richt in België eens een vennootschap op
Ik kan begrijpen dat de nadelen van ondernemen in België niet zo voelbaar zijn voor wie nog niet effectief is overgegaan tot de oprichting van een vennootschap. Want het is pas dan dat het spelletje begint.
Een simpel voorbeeld: ik betaal aan de gemeente Koksijde bijna 200 euro “milieutaks” als onderneming. Maar ik werk van thuis uit en lever enkel diensten. Dan vraag ik mij af waar ik het milieu meer belast dan een particulier. Dit is maar één voorbeeld van de zovele waarbij je merkt hoe duur ondernemen is in België, door de “verborgen kosten”.
Vooraleer je van je omzet iets in je zak kan steken moet je meer dan de helft afgeven. Dat is teveel. Toch voor een starter die aan minimale kosten opereert. Hier dieper op ingaan zou het artikel te lang maken, maar Jonas Van De Steene somde al even de kosten op voor wie nog maar in bijberoep werkt. Als zelfstandige in hoofdberoep spreken we over een veelvoud daarvan.
Dan hebben we nog niet gesproken over de papiermolen en de tijd die je daaraan verliest. Hadden we niet ooit een minister voor vereenvoudiging? What happened with that?
Falen in België is moordend
We spreken er niet graag over, maar het is een deel van de realiteit. Niet alle ondernemers slagen in hun opzet. Maandelijks gaan er enkele duizenden overkop. In België alleen… duizenden per maand… Falen in België is erger dan een misdaad plegen en ik spreek hier uit persoonlijke ervaring.
Ter verduidelijking: met falen bedoel ik nog niet eens failliet gaan. Zelf ben ik nog niet failliet verklaard, maar mijn eerste concept (motivation store) was mislukt. Het gevolg: je lening wordt omgezet in een schuld met 16% intrest en elke schuldeiser, hoe ‘klein’ het bedrag ook moge zijn, schakelt direct een deurwaarder in. Het is me al vaker overkomen dat ik het viervoudige van de initiële schuld mag betalen, terwijl er amper een jaar is over gegaan. Onlangs nog kreeg ik een brief binnen van een deurwaarder. Hoofdsom: 240 euro, totaal te betalen 980 euro. Reden? Allemaal extra kosten voor de deurwaarder.
Een ander gevolg kan bijvoorbeeld zijn dat je boekhouder de activiteiten staakt omdat je hem niet op tijd kan betalen. Daardoor worden er geen BTW-aangiftes gedaan. Wat doet het BTW controlekantoor? Een boete geven van 5.000 euro. En ze pakken het slim aan. Bij een BTW-aangifte doe je aangifte van zowel je inkomsten als je klantenlijst. Ze bekijken dit als twee aparte elementen waarvoor je elk 2.500 euro mag betalen.
Zo stond het in de brief:
- Hoofdsom: 249 euro
- Proportionele geldboete: 30 euro
- Niet-proportionele geldboete: 2.200 euro
Einde van de uitleg.
Als ondernemer die naar de toekomst kijkt, wil ik uiteraard alles betalen en in orde brengen. Dat wil iedereen met goede bedoelingen. Maar laat ons menselijk blijven en realistische oplossingen zoeken. Niet met de ogen dicht mensen verder afstraffen. Ik heb geen miljarden overheidssteun nodig, ik heb zelfs niets nodig. Gewoon tijd en ruimte om te werken. Wekelijks een volle werkdag verliezen aan zo’n zever helpt niemand vooruit.
Conclusie
De startup scene zelf is niet het probleem in België, noch de ondernemersmentaliteit of het kapitaal. Het kader rond ondernemerschap is het probleem. Een gebrek aan transparantie en een gebrek aan kennis van zaken. Het feit dat we vrijwel geen pensioen krijgen en totaal geen sociaal vangnet hebben (ondanks we jaarlijks bijna 3.000 euro sociale bijdrage betalen als kleine ondernemer), stoort me nog niet zo. Wel het vampiergedrag van de overheid tegenover ondernemers.
Mijn advies? Bekijk tot in detail hoeveel het kost om hier te ondernemen en beslis zelf. Ik bereid me alvast voor om mijn activiteiten naar het buitenland te verhuizen.
