The future’s made of virtual reality, om even een song van de Britse band Jamiroquai uit 1996 te parafraseren. Wie zich vandaag laat onderdompelen in de wondere wereld van VR-ontwikkelaar OISOI in Gent, kan het moeilijk nog ontkennen: hoewel virtual reality al decennialang bestaat, heeft het dankzij de digitalisering de laatste jaren pas echt een hoge vlucht genomen. “En toch staat de technologie nog altijd in de kinderschoenen”, zegt producer en concept developer Wim Reygaert die dagelijks de grenzen van VR aftast. “De komende drie jaar willen wij vooral zoveel mogelijk evangeliseren.”

De naam OISOI is een niet bestaand klankwoord dat geestelijke vader Wim Reygaert bijbleef omdat het klinkt als “yo soy” - “ik ben”, een statement dat dankzij virtual reality een nieuwe dimensie krijgt. “Ik vind het belangrijk om altijd in de eerste plaats aan de mens te denken als het over virtual reality gaat, en pas in de tweede plaats aan technologie.”

“Je mag Oisoi uitspreken als een ninja die op het punt staat toe te slaan. Ik heb nu wel ontdekt dat er in Sheffield een befaamd Aziatisch restaurant bestaat dat ook zo heet, maar ik denk dat de kans op verwarring klein is”, lacht de Gentenaar. “OISOI focust op het ontwikkelen van computer generated interactieve VR-ervaringen en -omgevingen voor merken en organisaties.” Mensen zullen er met andere woorden niet snel aankloppen voor een groene curry…

Technologie evangeliseren

Het concept VR bestaat al heel lang – eigenlijk al sinds de 360° panorama-schilderijen uit de 19de eeuw – en de term ‘virtual reality’ zelf werd reeds in 1987 gemunt door Jaron Lanier. Alleen ging het tot nog toe vooral om filosofische en theoretische modellen, omdat de computers, grafische kaarten en processors die programma’s en concepten nog niet aankonden. Vandaag is dat wel het geval. “Daarom staat VR dus nog altijd in de kinderschoenen. Het is momenteel zo’n beetje het Wilde Westen waarin heel veel onderzocht, geëxperimenteerd en geprototypet moet worden om te ontdekken wat we er allemaal mee kunnen doen”, merkt Reygaert op.

Momenteel is het allemaal zo’n beetje het Wilde Westen waarin heel veel onderzocht, geëxperimenteerd en geprototypet moet worden om te ontdekken wat we er allemaal mee kunnen doen

“Net om die reden willen we met OISOI de komende drie jaar nu eerst vooral ‘evangeliseren’, om zoveel mogelijk mensen virtual reality te laten ervaren. We merken dat er veel nieuwsgierigheid rond bestaat en dat het enthousiasme bij klanten na een demo groot is – zij het meestal in combinatie met een zekere aarzeling over wat er nu concreet mee te doen.”

Geen gestandaardiseerde producten

“Ik zie het als een discovery traject dat we samen afleggen vanuit een gedeelde expertise, want VR kan op heel veel verschillende manieren en plaatsen ingezet worden”, gaat Reygaert verder. “Onze bestaande en potentiële klanten werken in ziekenhuizen, theaters, market research bureaus, verzekeringskantoren, marketing bureaus,…”

“Wij zoeken vooral merken en organisaties die ervoor openstaan om hun kennis samen te voegen met de onze en zo tot specifieke, user friendly, VR-toepassingen te komen. Wij willen momenteel geen gestandaardiseerde producten aanbieden: wij zijn in de eerste plaats een servicebedrijf.”

Het is logisch dat bedrijven willen onderzoeken wat VR hen kan bieden, maar waarin schuilt nu eigenlijk de concrete meerwaarde? “Die verschilt natuurlijk qua branche en bedrijf”, antwoordt Reygaert. “Maar er is toch een rode draad: meer efficiëntie, meer connectiviteit, betere en snellere communicatie. Samen werken of leren zonder fysiek bij elkaar te moeten zijn, terwijl je wél dat gevoel hebt.”

“Om een concreet voorbeeld te geven: bedrijven die jaarlijks heel veel kilometers afleggen om meetings te houden, kunnen nu samenkomen in een virtuele ruimte en daar via hun avatars vergaderen als in real life. Met bovendien ook een gunstig milieu-effect, aangezien zo een massa vliegkilometers wordt uitgespaard.”

Grenzen aftasten

“Niettemin denk ik dat we met OISOI een paar jaar te vroeg begonnen zijn”, verrast Wim Reygaert halverwege het gesprek. “Virtual reality is nu wel de klim op de 'slope of enlightenment' aan het maken, maar er is nog geen sprake van mainstream adoptie. Ik heb de sprong gewaagd omdat ik er met kennis van zaken wil staan wanneer die adoptie een feit is. Het voordeel van hier nu al mee bezig te zijn is wel dat je vooral met avontuurlijke klanten werkt, mensen met een visie op de toekomst. Ik doe niet graag voorspellingen over een exact moment, maar misschien zullen de komst van 5G, het huwelijk tussen XR en AI of de nieuwe Oculus Quest, ’s werelds eerste draadloze all-in-one VR systeem, wel een bepalende rol spelen.”

Ik heb de sprong gewaagd omdat ik er met kennis van zaken wil staan wanneer de mainstream adoptie van VR een feit is

“Die Oculus Quest beschikt trouwens over de zogenaamde six degrees of freedom, wat betekent dat de gebruiker voor het eerst volledig vrij in de ruimte zal kunnen bewegen, dus zonder dat hij nog met een kabel en computer verbonden is. Of dat de doorbraak zal bespoedigen, weet ik niet. Wat ik wél weet, is dat VR niet meer zal weggaan. Daarvoor is het vandaag veel te opwindend.”

Met opwindend bedoelt Reygaert in de eerste plaats dat met VR alles mogelijk is. “Ik heb ooit gehoord – ik weet niet of het waar is – dat een groot winkelmerk in VR een winkelruimte had gecreëerd waarin mensen met een karretje konden rondrijden”, aldus de bezieler van OISOI. “Dat is toch – pardon my french – het meest kortzichtige wat je kan doen? VR biedt zoveel mogelijkheden, waarom dan de werkelijkheid gewoon nabootsen? Letterlijk alles is mogelijk en je kan daar volgens mij niet ver genoeg in gaan.”

Beeld uit 'Phenomena', een onderzoek naar de grens tussen game en film

“Het is niet de bedoeling om reality gewoon naar virtual reality te transporteren, anders heeft het weinig zin”, vindt Reygaert. “Waarom zouden we bijvoorbeeld ook de grenzen tussen VR en cinema niet gaan aftasten en kijken hoe we het per definitie lineaire karakter van een film kunnen koppelen aan interactie? Waarom per se vasthouden aan klassieke concepten?”

“Zeker omdat VR met psychological presence een ongelooflijke troef heeft die cinema nooit kan bieden: je brein gelooft namelijk dat wat het ziet, écht is. Loop in VR maar eens over een smalle plank tussen twee wolkenkrabbers, terwijl je wéét dat je op vaste grond staat in een afgesloten ruimte: je brein gaat meteen denken dat je honderden meters in de lucht hangt.”

“Die psychological presence kan trouwens ook maatschappelijke meerwaarde hebben”, stelt Reygaert. “Zo bestaat er vandaag een VR-toepassing voor kindjes die een injectie moeten krijgen in het ziekenhuis. In die virtuele omgeving worden de kinderen helden, die op het punt staan een magisch schild te krijgen. Ze moeten samen met een schattig wezentje in VR een aantal opdrachten volbrengen. Eén daarvan is een prikje krijgen, omdat dit hen sterker maakt. Op het moment dat de avatar dit prikje krijgt, geeft de verpleegster, die alles via een scherm volgt, op hetzelfde moment de prik in real life. Letterlijk geen enkel kind huilt of schreeuwt op dat moment.”

Doodziek op de rollercoaster

Jarenlang was hij filmmaker, onder meer van kortfilms en video- en reclameclips. Vanwaar dan opeens die passie voor VR? “Ik heb me nooit vastgepind op één medium, maar altijd geëxperimenteerd, liefst met zaken waarin ik niet thuis was en die me dus uit mijn comfortzone haalden”, vertelt Reygaert. “Dat was bij film steeds minder het geval. De democratisering van video heeft een tijd lang veel mogelijk gemaakt voor makers zoals mezelf, maar heeft ook voor een soort gewenning gezorgd. De impact van klassieke media werd steeds kleiner. Ik wou dus op zoek gaan naar een nieuwe vertelvorm.”

Ik heb me nooit vastgepind op één medium, maar altijd geëxperimenteerd, liefst met zaken waarin ik niet thuis was en die me dus uit mijn comfortzone haalden

“Vanaf de film Strange Days uit 1995, een sciencefictionfilm waarin VR een rol speelt, is mijn fascinatie begonnen. Toen ik later VIGAMUS, het Video Game Museum in Rome, bezocht en voor het eerste zelf in VR ging – in een rollercoaster om precies te zijn – was ik helemaal overtuigd. Zelfs al was ik doodziek toen ik er weer uit kwam (lacht).”

VR zou de kern gaan vormen van OISOI. Maar hoe zit het dan met AR (augmented reality), MR (mixed reality) en XR (extended reality)? Doet Wim Reygaert daar ook iets mee? “Die termen worden nu gebruikt om verschillende zaken aan te duiden, maar ik denk dat ze op termijn in elkaar gaan overvloeien als één nieuwe manier van communiceren. Wij focussen ons vandaag alleen op computer-gegenereerde interactieve virtual reality. AR, VR en MR worden vaak in één adem genoemd, maar ze hebben allemaal elk hun eigen karakteristieken en toepassingen.”

“Dus voorlopig laat ik AR of 360° video links liggen, ook al omdat VR razendsnel evolueert. Onmogelijk dus te zeggen waar het binnen tien jaar zal staan. Ik hoop alleen dat er geen eindpunt komt, dat het blijft evolueren. Want nogmaals, we staan écht nog maar aan het begin.”

Nieuwe vorm van sociaal contact

Vanuit zijn gedrevenheid en passie wil hij ook enkele misverstanden rond virtual reality uit de wereld helpen. “Ten eerste als zou het een gimmick zijn, maar daarvoor heeft het zijn waarde al te vaak bewezen en zijn de mogelijkheden te groot. En ten tweede dat VR mensen nog meer zou isoleren en schermverslaafd maken.”

Mensen lijken altijd zoveel meer waarde te hechten aan face-to-face contact, maar vind jij dat gesprekken via Facebook, Whatsapp of Messenger minderwaardig zijn? Nee toch?

“Kijk, ik communiceer vaak via VR met mensen uit de VS, Azië,… Bijvoorbeeld via de community Anyland, een soort Second Life voor virtual reality, waarin je in een virtuele ruimte spontaan met anderen aan de praat geraakt en oplossingen voor problemen zoekt. Dat is écht sociaal contact. Mensen lijken altijd zoveel meer waarde te hechten aan face-to-face contact, maar vind jij dat gesprekken via Facebook, Whatsapp of Messenger minderwaardig zijn? Nee toch?”

“Bovendien ben je bij face-to-face vaak beperkt tot de cirkel waar je woont of werkt. VR en het internet trekken heel de wereld open: je kan elke dag spreken met iemand die je nog nooit gezien hebt, maar wel je interesses deelt. Het is gewoon een nieuwe vorm van sociaal contact. Ik vind dat we op dat vlak wel nog meer dingen in vraag mogen stellen. Waarom zouden we nog met z’n allen naar de fysieke bioscoop trekken, in plaats van gewoon thuis in VR samen naar de film te gaan? Wist je in dat opzicht dat Netflix op Oculus een applicatie heeft waarbij je samen met je vrienden in een virtuele living samen series kunt kijken? Over meta gesproken!”

De geur van bier en zweet

Naast regisseur en concept developer was Wim Reygaert ook de drijvende/dreigende kracht achter de Belgische metalband Drums are for Parades. De vraag is onvermijdelijk: zal VR dan ook ooit de concertervaring van het publiek evenaren? “Neen, maar ik stel de tegenvraag”, antwoordt hij. “Wordt een live-ervaring niet vaak geromantiseerd?”

“Stel, je gaat naar een concert, je zit helemaal achteraan en het geluid klinkt verschrikkelijk: is dat nu werkelijk de ultieme beleving? Ok, je hebt je favoriete band aan het werk gezien en je kan achteraf een T-shirt kopen. Maar nu kan je via Oculus live events meemaken en jezelf op verschillende plaatsen in de zaal positioneren – tot zelfs naast de artiest toe. Dus je verliest misschien wel wat – de geur van bier, of van het zweet van de kerel voor jou – maar je krijgt er een andere ervaring voor in de plaats. Ik zeg zeker niet dat het ene het andere moet vervangen, alleen dat beide belevingen perfect naast elkaar kunnen bestaan.”

(Photos by Tom Verbruggen)

Wil je zelf ook een gratis demo bijwonen over de mogelijkheden van AR & VR? Dat kan nog tot 10 december, op een geheime locatie in Gent. Schrijf je dus snel in via www.oisoi.com