De komende drie jaar moeten door het toenemend belang van AI en intelligente automatisatie wereldwijd meer dan 120 miljoen werknemers omgeschoold worden. En dat kost tijd. Veel tijd. Als gevolg van de vaardigheidskloof duren trainingen die zijn ontwikkeld om medewerkers bij te spijkeren nu tien keer zo lang in vergelijking met vier jaar geleden.

Volgens nieuw onderzoek van het IBM Institute of Business Value, gebaseerd op de input van meer dan 5.670 leidinggevenden in 48 landen, duurde het in 2014 gemiddeld drie dagen om een capaciteitskloof te dichten met behulp van bijscholing. Tegen 2018 liep dat al op tot gemiddeld 36 dagen. Met constant krimpende arbeidsmarkten hoeft het daarom niet te verbazen dat slechts 41 procent van de bevraagde CEO’s aangeeft voldoende mensen, vaardigheden en middelen in huis te hebben om de plannen die ze voor hun bedrijf hebben ook effectief te kunnen uitvoeren. Daarnaast stelden bedrijfsleiders hun oordeel over wat de meest essentiële vaardigheden zijn onder werknemers drastisch bij.

Flexibiliteit belangrijker dan technologische vaardigheden

IBM bevroeg in 2016 leidinggevenden al eens naar wat volgens hen de tien belangrijkste vaardigheden voor werknemers zijn. De twee belangrijkste waren toen technische kerncompetenties voor STEM (Science, Technology, Engineering en Math) en basisvaardigheden voor computer-/softwaretoepassingen. Bij de nieuwe bevraging in 2018 daalden deze technische en digitale vaardigheden aanzienlijk in de ranglijst, met respectievelijk de zesde en achtste plaats.

In 2018 waren de twee voornaamste vaardigheden die door bedrijfsleiders werden gezocht enerzijds tijdsbeheer en anderzijds de bereidheid om flexibel te zijn en zich snel aan te passen aan veranderingen. In augustus 2019 voerde Morning Consult een survey uit voor IBM. Hieruit bleek dat ethiek en integriteit het vaakst als essentieel werden genoemd door consumenten in verschillende Amerikaanse steden.

Een verklaring voor deze kloof is mogelijk de discussie over data en privacy, dat vandaag een heet hangijzer is op sociale media en in de pers. Denk aan bedrijven die data en gegevens van mensen verzamelen, opslaan, beheren of verwerken. Vanuit het perspectief van ethiek en integriteit hebben ze de verplichting om er op verantwoorde wijze mee om te gaan. Of bedrijven dit succesvol kunnen doen, hangt af van de werknemers van het bedrijf, en hun eigen ethiek en integriteit.

De ingrijpende verschuiving naar gedragsvaardigheden is een van de redenen waarom we zien dat er steeds meer tijd nog is om de vaardigheidskloof te dichten. In de afgelopen jaren hebben bedrijven grote vooruitgang geboekt bij het dichten van technische vaardigheidstekorten door nieuw gespecialiseerd personeel aan te nemen, en bestaande werknemers bij te scholen.

Het opbouwen van gedragsvaardigheden is echter ingewikkelder en vraagt daarom meer tijd. Dit soort vaardigheden zijn niet-lineair en vergen meer dan louter een online cursus volgen of webinar bijwonen. Om door het huidige technische landschap te navigeren, hebben bedrijven geschoolde werknemers nodig die effectieve communicatoren zijn, en ook in staat zijn om te innoveren met behulp van nieuwe technologieën door probleemoplossend en kritisch denkvermogen toe te passen. Om dit soort vaardigheden op te bouwen is het essentieel om in te zetten op team mentoring, ervaringsleren, nieuwe manieren van werken en culturele verschuivingen binnen de organisatie.

Bedrijven moeten actief aan de slag

“De vaardigheidskloof zal niet uit zichzelf verdwijnen: als bedrijven niet actief aan de slag gaan om de kloof te dichten, en de manier waarop ze talent managen, zal de negatieve impact op de economie snel hoog oplopen”, zegt Jacques Platieau, Country General Manager IBM BeLux. “Ondanks deze harde realiteit trappelen veel bedrijven die we wereldwijd bevroegen nog ter plaatse door te blijven inzetten op traditionele aanwervings- en trainingsmethoden, of door af te zien van een echt toegewijd trainingsschema. En hoewel de leidinggevenden de ernst van het probleem wel erkennen, geeft 50 procent toe dat ze geen strategie ontwikkelde om vaardigheden uit te bouwen.”

Als bedrijven niet actief aan de slag gaan om de kloof te dichten, en de manier waarop ze talent managen, zal de negatieve impact op de economie snel hoog oplopen

Toch zijn er nieuwe tactieken op komst om de vaardighedenkloof aan te pakken; uit het onderzoek van IBM bleek bijvoorbeeld dat nieuwe onderwijsprogramma’s en een goed gebruik van analytics de kloof het snelst kunnen dichten. Dat omdat deze de vraag en het aanbod van vaardigheden voorspellen en de juiste initiatieven kunnen identificeren om de vereiste skills bij te leren. Niettemin zijn dit de tactieken die het minst gebruikt worden door bedrijven die door IBM ondervraagd werden.

Zelfs als arbeidsmarkt krapper wordt, kunnen bedrijfsleiders helpen om talent te stimuleren en de vaardighedenkloof te verkleinen door een cultuur van levenslang leren te installeren in hun onderneming. Werknemers maken zo kennis met levenslang leren, en leren een bedrijfscultuur koesteren die dit structureel ondersteunt.

Flexibel en wendbaar denken over de ontwikkeling van vaardigheden is meer dan ooit nodig, omdat de vaardigheden waar bedrijven naar op zoek zijn zich sneller dan ooit ontwikkelen. Talloze banen kunnen nu worden ingevuld door new collar werknemers, die misschien geen traditionele universitaire of hogeschoolgraad hebben, maar wel over de nodige technische vaardigheden en bekwaamheden beschikken. De juiste vaardigheden kunnen worden aangeleerd via beroepsopleidingen, innovatieve programma’s zoals codeerkampen, stages of professionele certificeringsprogramma’s.

Investeren in de toekomst

IBM kaart deze thematiek op verschillende manieren aan. “We investeren ruim een half miljard dollar per jaar in onderwijs, en ontwikkelden een digitaal leerplatform voor medewerkers dat AI- en analytische aanbevelingen geeft voor cursussen die aansluiten bij de vaardigheden die op dat moment veel bevraagd worden, of op basis van de professionele interesse van de werknemer”, zegt Platieau.

Daarnaast ontwikkelt IBM ook nieuwe onderwijsprogramma’s, zoals Pathways to Technology (P-Tech), een zesjarig onderwijsprogramma dat leerlingen tijdens hun schoolloopbaan in de middelbare school en het hoger onderwijs met behulp van stages en mentoring laat kennismaken met beroepsklare vaardigheden, werkervaring en een gratis diploma. Het programma tegen 2020 zal wereldwijd 200 scholen bereiken.

De bedrijfswereld draagt de maatschappelijke verantwoordelijkheid om werknemers voor te bereiden op nieuwe tijden. Ondernemingen mogen zich niet langer beperken tot wat in het verleden heeft gewerkt

Het probleem lijkt misschien nog niet zo groot, maar elk bedrijf zal te maken krijgen met veranderingen. De CEO’s uit het onderzoek plaatsen consequent ‘investeren in mensen’ bovenaan de lijst van manieren om betere prestaties te halen. De bedrijfswereld draagt de maatschappelijke verantwoordelijkheid om werknemers voor te bereiden op nieuwe tijden. Ondernemingen mogen zich niet langer beperken tot wat in het verleden heeft gewerkt. Trainingen moeten persoonlijker, transparant en ervaringsgericht worden, en bedrijfsleiders moeten zowel binnen als buiten hun organisatie op zoek naar partners en inspirerende opleidingsprogramma’s.

Enkel als we gezamenlijk investeren in de vaardigheden en moderne trainingsprogramma’s die werknemers nodig hebben voor de toekomst, kunnen we de uitdaging van de vaardighedenkloof omzetten in een maatschappelijk én een zakelijk voordeel.