"Remember, remember, the fifth of November, Gunpowder Treason and Plot".

Vijf november staat in het Verenigd Koninkrijk bekend als de nacht van Guy Fawkes. Vorig jaar kwam deze dag ook onder internationale aandacht te staan, met dank aan de "hackersgroepering Anonymous". Vooral de dreigementen om Facebook op 5 november 2011 van de kaart te vegen trok de aandacht van vele kranten.

De grote Belgische kanalen hebben het de laatste jaren steeds vaker over Anonymous. Je hebt waarschijnlijk al gehoord over deze wereldberoemde groep hackers die over een onschatbare hoeveelheid mankracht beschikken en als almachtige piraten over het internet regeren. Ze stelen je kredietkaartgegevens uit de Playstation Store, willen je geliefde Facebook vernietigen en ze bedreigen overheden met het overbelasten van hun databases. Eén ding is zeker volgens de Belgische media: aan deze groep terroristen moet iets gedaan worden.

Op het internet

Anonymous heeft op het internet een ander imago. Je vindt de naam vooral gelinkt aan het verzet tegen allerhande soorten machthebbers dankzij het Guy Fawkes masker dat ze hanteren. Dit masker (en de ideologie van de anonieme vrijheidsstrijd) werd in 2006 bekend dankzij V for Vendetta, een film met onder andere Natalie Portman in de hoofdrol. Net zoals in de geschreven media wordt op het internet helaas nog vaak gesproken over het hackerscollectief. De gemiddelde journalist kan er gewoonlijk nog net genoeg research in steken om te ontdekken dat de groep bestaat uit "losse leden", of dat er verschillende fracties zijn die afzonderlijk misdaden plegen. Op Youtube en Twitter zijn ook vele boodschappen te vinden op naam van Anonymous, telkens uitgaand van andere accounts en met erg verschillende kwaliteit. Het is duidelijk dat er talloze ongecoördineerde personen zich de naam van 'Anonymous' zomaar toeëigenen.

Wie is Anonymous dan?

Over het 'wie' is al heel wat inkt gevloeid. Mijn mening hierover is niet de meerderheidsopinie op het internet en zeker niet die van de FBI. Quinn Norton van het bekende blad Wired heeft het volgens mij bij het juiste eind wanneer hij het volgende zegt: "Anonymous is a classic "do-ocracy," to use a phrase that's popular in the open source movement. As the term implies, that means rule by sheer doing: individuals propose actions, others join in (or not), and then the Anonymous flag is flown over the result. There's no one to grant permission, no promise of praise or credit, so every action must be its own reward." Anonymous is volgens mij iedereen die anoniem wenst te handelen tegen een machthebber, onder voorwendsel van een "hogere zaak" en ongeacht de middelen. De werkwijze zoals Norton beschrijft kan als aanwijzing leiden maar sluit het label van Anonymous niet uit.

Onder deze noemer vallen bijvoorbeeld de protesterende Indignados, een twaalfjarige Youtuber die een Anon-video upload, je lokale graffiti-artiest zonder veel inspiratie, een diplomaat met een minder functionerend geweten of een programmeur met te veel vrije tijd. Anonymous valt dus niet meer te vatten als een persoon of groep, maar dat belet sommige groeperingen natuurlijk niet om zichzelf als de Anonymous te zien. In mijn ogen blijft het echter niet meer dan een vlag, een idee of een label.

Rechter en beul.

Onlangs kwam Anonymous opnieuw in de pers door het publiek maken van persoonlijke gegevens van Kody Maxson. Deze Kody had de wraak van de hackers op zijn hals gehaald door, zogezegd, de aanleiding te zijn tot de zelfmoord van Amanda Todd. Amanda pleegde zelfmoord na jarenlang gepest te worden. De reden? Enkele topless webcam foto's, waartoe iemand haar op 12-jarige leeftijd had aangezet. Volgens de hackers was er geen twijfel mogelijk dat Kody Maxson de aanzetter was, maar al snel bleken er fouten in hun redenering te zitten.

De blog Vice merkte de anoniem geposte info op en bracht al snel een artikel uit genaamd "A jailbait loving perv destroyed amanda todd's life". Samen met alle media-aandacht rond Amanda Todds zelfmoord, was dit een uitzonderlijk slechte combinatie voor Kody zijn persoonlijke leven en veiligheid. Het nieuws verspreidde als een vuurtje en veel mensen konden Kody's bloed haast drinken. Enkele dagen geleden werden de pijlen gericht op een model dat de orkaan Sandy gebruikte als marketingstunt. Enkele fanatieke internauten namen hier aanstoot aan en verspreidden enkele van haar persoonlijke gegevens, in naam van Anonymous. In Londen en andere hoofdsteden zijn dit jaar weer betogingen gepland op vijf november. Ook in de Verenigde Staten kan men zich op de dag voor de presidentiële verkiezingen verwachten aan zowel online als offline acties.

Update: De mobiele versie van NBC.com werd gehackt en moest aan wat digitale graffiti geloven om de acties op vijf november te promoten.

Update 2: Er beginnen nog grotere hacks op te duiken. Onder andere Symantec (een bekend anti-virus software ontwikkelaar) en Imageshack werden gehackt en beroofd van belangrijke data die vervolgens openbaar op het internet werd gedumpt.

Besluit.

Anonymous kwalificeren als een groep verslaat de definitie van beide begrippen. Het blijft echter een feit dat er burgers zijn met een dorst naar actie in de naam van rechtvaardigheid. Het Guy Fawkes masker is voor hen een eenvoudig principe om achter te schuilen en om inspiratie in te vinden. Deze fragmentatie is eigen aan het principe van de groeiende Anonymous beweging, maar volgens mij is de desorganisatie allesbehalve maatschappelijk wenselijk. Zonder kader of leiderschap kan een beweging geen verandering bekomen, geen eenduidige boodschap overbrengen en vooral geen geloofwaardigheid verkrijgen. Het gezicht van Julian Assange is bijvoorbeeld wat een organisatie zoals Wikileaks machtig en respectabel maakt(e).

Deze juridische bijdrage werd geschreven door jurist Bert Nijs, redacteur voor mylex.