Foto: Demis Hassabis (Founder Deepmind)

Artificiele intelligentie is hot tegenwoordig. De term zelf is al langer in gebruik, bijvoorbeeld in de  gamingindustrie waar de term aangeeft hoe ‘slim’ de tegenstanders in een spel zijn. Tegenwoordig duidt Artificiële intelligentie (AI) niet enkel meer op vooringeprogrammeerde uitkomsten (zoals in spelletjes), maar op werkelijk aangeleerde materie die deductief/inductief is afgeleid uit de ervaring die een programma heeft. Stemmen gaan op dat dit het einde van de mens zal betekenen, anderen roemen de vooruitgang in AI dan weer voor de hulp die het kan betekenen voor de mens. Een trendsetter in dit domein is Deepmind, dat in 2014 is overgenomen door Google voor 650 miljoen dollar. Het brein achter Deepmind is schaakwonder Demis Hassabis. 

Het was onlangs nog in het nieuws: Een artificieel intelligent programma verslaat de beste spelers op spelletjes van de oude Atari. No big deal zou men zeggen, maar de resultaten zijn eigenlijk baanbrekend.

Een computerprogramma dat zich heeft aangeleerd de opgezette spel-regels zo te hanteren dat het er maximale return uit krijgt. Dit is wat mensen doen wanneer ze iets onder de knie willen krijgen. En dat het programma ook nog diezelfde wezens die maximale efficientie nastreven heeft kunnen verslaan? Grensbrekend zonder meer. In meer dan de helft van de opdrachten op het spel Space Invaders scoorde ze beter.

Het spel in kwestie is één van de eerste spelen op een spelconsole. Van een dusdanige complexiteit was het dan ook niet. Artificiële intellegente programma’s zijn dan ook nog lang niet even ‘slim’ als wij zelf zijn. Maar het gegeven dat een programma zichzelf zo’n spel heeft kunnen aanleren en hierin beter slaagde dan de meest fervente gamers van het spel doet wel vragen rijzen over wat AI kan gaan betekenen in de toekomst. 

Volgens futurist Ray Kurzweil zit er op AI-vlak echt een revolutie aan te komen:

Google kocht Deepmind voor 450 miljoen dollar

Deepmind werd in 2011 opgericht door Demis Hassabis en 2 anderen. Hassabis is een notoir schaakspeler die op een moment zelfs als één van de beste schakers werd beschouwd onder de 14 jaar. Hun start-up gooide al snel hoge ogen en grote investeringshuizen sprongen mee op de kar. In 2014 had Google er 400 a 500 miljoen dollar voor over om Deepmind over te nemen. Ze gingen hiermee akkoord op voorwaarde dat er een ethische commissie omtrent AI werd opgericht. Deze voorwaarde is met het oog naar de toekomst geen overbodige eis, en goed voor het debat dat zeker nog aan kracht zal winnen.

Om het project achter Deepmind te begrijpen moet je begrijpen dat het niet zomaar zoals andere AI initiatieven is. Het verschilt van andere AI bedrijven doordat het probeert een machine te leren denken. Het doel waarnaartoe gedacht wordt is in wezen nog onbepaald. IBM Watson is het bekendste voorbeeld van een machine waarbij het doel wel bekend is.

In simpele woorden: IBM Watson moet al gedachten hebben vooraleer het kan denken, de programma’s van Deepmind creeëren ook de eerste gedachten. Beide bouwen ze hierop nadien verder. Op de website staat te lezen: ‘We combine the best techniques from machine learning and systems neuroscience to build powerful general-purpose learning algorithms.’ Het woordje ‘general-purpose’ is hierin belangrijk. De programma’s kunnen zichzelf aanleren te begrijpen.

Conclusie

Deepmind beschouwde de topscores op de Atari van haar programma alleszins als een gigantisch succes. En dat is het ook, weliswaar in relatieve termen. Ondanks de belofte dat het zal proberen ‘intelligentie op te lossen’, en ‘machines wil laten nadenken zoals mensen’, staan we hier nog ver vanaf. 

Maar het toont eerste stappen in die richting. En waar een wil is, vormt zich wel vaker een weg. Zeker in het geval van zoiets impactvol staan al velen aan de deur te kloppen om hierin te investeren, aan mee te werken en toe te passen. Het zijn de hoopgevende signalen voor sommigen dat er een moment kan bestaan waarin complexiteiten niet meer door ons moeten worden opgelost. Bepaalde zaken kunnen overgelaten worden aan iets dat niet zo feilbaar is als het menselijk brein. Het kan ons tijd besparen. Het zou ons leven kunnen vergemakkelijken. …

Het zijn angstaanjagende signalen voor anderen die hierin de ondergang van de menselijke inbreng zien. Geen menselijk denkwerk evenaart de rekenkracht van een supercomputer, en indien zo’n supercomputer deze rekenkracht kan aanwenden op een intelligente manier, waar ligt dan de grens in waar ze wel en niet mag gaan? En kunnen wij hier zekerheden op bouwen? En is het zo gek te denken dat computers ons op een moment kunnen overstijgen? Kan een computer ethische keuzes maken? …

AI kent progressie en de komende jaren zullen het in een stroomversnelling brengen. Dat het binnenkort de wereld zal overnemen of ons de ideale dienstverlener zal opleveren is nog ver weg. En wat betreft de vraag of het goed of slecht is zal een debat en een verdere opvoeding omtrent AI meer goeds doen dan speculaties over wat men ‘denkt’ dat het zou kunnen zijn. Ook het menselijke denken zou soms beter af zijn meer als een computer te berekenen dan als een fantast te verzinnen.