Bron foto: Shutterstock
Deze week start er in Finland een experiment rond het basisinkomen. Daarbij krijgt een groep werklozen een som van 560 euro per maand. De hamvraag daarbij is of die groep dan sneller aan het solliciteren slaat. Is geld een stimulans? De proef zal twee jaar duren.
Steekproef van 2000 werkloze Finnen
Zo’n tweeduizend werklozen krijgen binnenkort een basisinkomen van 560 euro per maand. Daarop hoeven geen belastingen worden betaald. Er zijn ook geen richtlijnen waaraan je het geld moet besteden. De enige voorwaarde is dat de werklozen moeten deelnemen aan het experiment. Deze test moet uitwijzen of werklozen sneller terug aan de slag willen gaan. Want het basisinkomen heeft één fundamenteel verschil met een werkloosheidsuitkering.
Waar je een uitkering verliest nadat je terug aan het werk bent, blijf je het basisinkomen behouden. Hun salaris komt dus bovenop het basisinkomen. Een belangrijk verschil, want zo kan Finland te weten komen wat het gedrag van werklozen precies positief beïnvloedt. Met andere woorden: zet het aan tot werk zoeken? Veel werkloze Finnen zijn namelijk bang om, na belastingen, minder over te houden aan een loon dan aan een uitkering. Momenteel zijn zo'n acht procent van alle Finnen werkloos.
Enkele vragen
De proef zal het land zo’n 20 miljoen euro kosten. Finland hoopt dat zo'n 30 procent van de werkloze Finnen terug aan de slag is over twee jaar. Maar als ze daarin slagen, is het nog niet duidelijk of het basisinkomen dan ook écht ingevoerd zal worden. Voor de regering lijkt het vooral een experiment. Er zijn een paar fundamentele vragen waar Finland graag een antwoord op wil krijgen. Gaan mensen meer werken? Aan wat gaan ze het geld uitgeven? Stimuleert het om vrijwilligerswerk te doen? Brengen ze meer tijd door met familie? Daarnaast is het ook een maatregel om meer Finnen terug aan het werk te krijgen.
Ook in het buitenland
Het basisinkomen is een hot topic. Onlangs haalde robotica-expert Bram Vanderborght op Bloovi nog aan als oplossing op vlak van robots. Finland is dan ook niet het enige land dat ermee experimenteert. Zo wil de Canadese provincie Ontario er ook mee starten. Dichter bij huis, in Nederland, zouden enkele gemeenten er ook een proef rond doen. Onder andere Utrecht, Groningen, Nijmegen en Tilburg zouden hun inwoners niet langer verplichten om te solliciteren wanneer ze een werkloosheidsuitkering krijgen.
Ook in België leeft de discussie rond het basisinkomen. Afgelopen zomer liet Unizo-topman Karel Van Eetvelt nog vallen dat hij een onderzoek daarnaar wel zou zien zitten. Unizo hoopt dat een basisinkomen méér mensen tot ondernemen aanzet. “De grootste drempel voor een toekomstige ondernemer blijkt altijd het gebrek aan vangnet te zijn. Waarom nemen we dat dan niet weg?” zei Van Eetvelt daar toen over. Concrete plannen zijn er in België echter nog niet.
