Antwerpen valt voor ‘Netflix van de mobiliteit’: “Mensen zullen pas écht de auto inruilen als openbaar vervoer even flexibel is”

Veel mensen hekelen ondernemersuitspraken als ‘Wij willen de Airbnb van sector X worden’. Maar voor het Finse bedrijf MaaS Global is het menens: met de app Whim wil het mobiliteit drastisch veranderen. Na Helsinki en Birmingham werd deze begin oktober nu ook in Antwerpen gelanceerd, en ook daar kent de mobiliteitsapp opvallend veel succes. Wat Whim nu precies biedt aan de gebruiker en hoe bezieler Sampo Hietanen de toekomst van mobiliteit ziet? Ik vroeg het hem.

Mobility as a Service

Met Whim heb je één app om al je vervoersmiddelen te beheren. Daarin vind je alle mogelijke reisroutes met trein, tram, bus, taxi en fiets. Weg met individuele applicaties zoals die van de NMBS of De Lijn, dus. Voortaan heb je een enkele app nodig. Of hoe CEO Sampo Hietanen het zelf omschrijft: Mobility as a Service (MaaS).

“Het gedachtegoed is heus niet zo nieuw hoor”, zegt hij nuchter. “Ik vergelijk het steeds met de telecomsector in de jaren ‘80. Technisch gezien was het vooral een lokaal gegeven, waar er nauwelijks ruimte leek te zijn voor innovatie. Mobiele telecomoperatoren bestonden nog niet, toen moest je gewoon een vast en log toestel in het stopcontact steken. Vandaag is onze smartphone verbonden met een mobiel netwerk. Via een bijbehorende app kan je je diensten beheren en instellingen aanpassen naar wens. Meer dan tien jaar geleden stelde ik mezelf de vraag: ‘waarom passen we dit principe niet toe op transport’?”

“Verder had ik nog niets concreet, laat staan dat ik er een technologisch idee aan koppelde. Ik wist goed genoeg dat de sector nog niet klaar was. Mocht ik toen al met iets gelijkaardigs als Whim zijn begonnen, dan was ik gigantisch op mijn bek gegaan.”

Nochtans bleef Hietanen, die als burgerlijk ingenieur gespecialiseerd is in economie en transport, wel evangeliseren. “Meer dan tien jaar geleden heb ik verschillende lezingen gegeven over disruptie in transport”, lacht hij. “Natuurlijk werd er vooral gelachen met mijn ideeën. Geen kat die toen kon vatten dat mobiliteit anders en beter kon.”

Verandering via slimme partnerships

De rasondernemer broedde verder op het idee. Pas in 2011 besloot Sampo Hietanen er werk van te maken, om Whim uiteindelijk pas in 2016 uit te rollen in thuishaven Helsinki. Niet veel later volgde het Britse Birmingham, gevolgd door de recente lancering in Antwerpen.

“Ik wilde niet overhaast te werk gaan”, vertelt Hietanen. “Dagelijks stelde ik mezelf de vraag: ‘wat heeft een mens nu nodig om zijn auto op te geven?’ Ieder van ons is in extreme mate gesteld op gebruiksgemak. Dus een disruptief idee als Whim kon enkel werken als ik diezelfde belofte zou maken: flexibiliteit. Je weet wel: ‘met deze app kan je op elk moment naar eender welke bestemming gaan’. Hoewel openbaar vervoer veel mogelijkheden biedt, bezorgt het mensen in veel landen kopzorgen en frustraties. Mijn oplossing moest verder gaan dan dat. En dan besefte ik: om dit te laten slagen, moet ik vooral samenwerken met bestaande partijen.”

In de praktijk bleek dat toch een hele klus. Hietanen, die naar eigen zeggen een nieuw ecosysteem van transport ging bouwen, slaagde er niet altijd in om bedrijven te overtuigen van een app die verschillende vervoersmiddelen samenbrengt. “Niemand wil in dezelfde app als zijn concurrent zitten”, zegt de ondernemer. “Maar om mijn idee te verwezenlijken, had ik natuurlijk elk van die spelers nodig. Zonder partners zou er geen product zijn. Dus probeerde ik vooral hun vertrouwen te winnen met een betere gebruikservaring. Want laten we eerlijk zijn: de tijd dat we honderden apps op onze smartphone hebben, is lang vervlogen. Gebruikers willen anno 2018 vooral aan snelheid en efficiëntie winnen.”

Naast een betere gebruikerservaring zijn ook de financiële voordelen moeilijk over het hoofd te zien. Volgens Hietanen betaalt iemand met een eigen auto gemiddeld 600 euro per maand. Voor andere vervoersmiddelen komt daar nog eens een maandelijkse 60 euro bij. “Daarom betaal je met Whim per rit”, knikt de CEO. “Dat biedt je als gebruiker de nodige flexibiliteit. Tenzij je liever regelmaat wenst, waar onze abonnementsformule van 55 euro per maand van pas komt. Daarmee kan je onbeperkt gebruikmaken van De Lijn en deelfietsen van Velo. Een taxirit versier je voor maximum 10 euro, huurwagens kosten 49 euro per dag.”

De Fin maakt er geen geheim van dat hij gelooft in slimme partnerships. Om naast lokale bewoners ook toeristen te bereiken, plant Whim te integreren met het Chinese WeChat. “We willen slim vervoer democratiseren voor iedereen”, zo klinkt de missie. “Wanneer we uitrollen naar andere landen, hopen we ook de handen in elkaar te slaan met Uber. Ik besef goed genoeg dat het niet simpel zal zijn. Maar dat maakt het niet onmogelijk.”

Toekomst van mobiliteit vormgeven

Toegegeven: technisch gezien was de ontwikkeling van Whim niet altijd een cadeau. Bovendien heeft Whim nog lang niet elke vervoersinstantie kunnen overtuigen. Toch heeft Hietanen het over een succesvolle applicatie. Afgelopen week mocht zijn bedrijf MaaS Global afklokken op 2 miljoen gebruikers. Momenteel gaat het na hoeveel van hen niet langer een eigen auto heeft.

“Met Whim willen we de toekomst van mobiliteit mee vormgeven”, klinkt de CEO vastberaden. “We hebben eindelijk een kantelmoment bereikt. Mensen beseffen dat mobiliteit de achilleshiel is van vele steden. Het bepaalt hoe steden eruit zien, en dat vind ik moeilijk te vatten. Eventjes de auto nemen staat totaal niet meer garant voor vrijheid. Vernieuwende technologie zoals de elektrische auto mag dan wel een mooi begin betekenen, maar volgens mij is het nog steeds onvoldoende om een ideale toekomst van mobiliteit te bereiken.”

Hij is er rotsvast van overtuigd dat een auto bezitten allesbehalve toekomstbestendig is. “De deeleconomie is voor veel mensen nog nieuw, maar wint aan terrein”, stelt Hietanen vast. “Het biedt veel meer gemak en vertrouwen, en laat die laatste nu net dé munteenheid van dit tijdperk zijn.”