"Blockchain op zich gaat de wereld niet veranderen. Het zal afhangen van wat wij als ondernemers, mensen en maatschappij er mee doen"

Gerrie Smits

WTF: dat is de reactie die Gerrie Smits heeft wanneer hij over blockchain nadenkt. De spreker, consultant en expert schreef er nu een boek over met die titel. Voor hem is blockchain Waarschijnlijk Toch Fundamenteel (WTF), en kan het onze wereld danig verstoren. Niettemin is dat verre van zeker. “Blockchain is maar een technologie”, stelt hij. “Het gaat ervan afhangen wat wij er als ondernemers, mensen en maatschappij mee doen.”

Geobsedeerd door de technologie

"Ik ben gewoon een nieuwsgierige mens”, is het antwoord wanneer ik hem vraag hoe hij in blockchain vermengd is geraakt. Al twintig jaar werkt Gerrie Smits rond de impact die technologie op ons heeft. Zo kwam hij ook een aantal jaar geleden blockchain tegen. “In mijn job als strateeg en consultant help ik bedrijven technologie snappen voor wat het is. En toen ik blockchain aan het onderzoeken was, zag ik dat dit echt een speciaal stukje technologie is. Het is iets dat op een fundamenteler niveau werkt.”

Vanaf dat moment kon Smits het niet meer loslaten. “In die mate dat ik er ‘s nachts letterlijk van wakker lag. Daarom heb ik mezelf de taak gegeven om het ook echt te snappen. En van het een kwam het ander.” Hij begon zich te verdiepen in blockchain, en schreef er recent zelfs een boek over.

WTF

Het boek, waarvoor Peter Hinssens het voorwoord schreef, kreeg als titel Blockchain is WTF (Waarschijnlijk Toch Fundamenteel). “Een woordspelletje op het idee van what-the-fuck-is-dit-nu-weer, niemand snapt het. Met dit boek probeer ik blockchain, wat geen makkelijk onderwerp is, uit te leggen in mensentaal.”

Waarom is blockchain dan fundamenteel volgens hem? "Het raakt aan een heel aantal kernconcepten”, stelt Smits. “Zoals: wat is geld? Aan onderwerpen als identiteit en handel drijven. Op zijn puurst zijn dat allemaal functies die we toevertrouwd hebben aan centrale partijen in onze maatschappij, we vertrouwen de banken om ons geld bij te houden en we vertrouwen overheden om onze identiteit te garanderen.”

En net die centrale partijen beginnen steeds meer ons vertrouwen te verliezen. Iets waar blockchain kan op inhaken. “Los van ideologie is er een dalend vertrouwen in centrale partijen, bijvoorbeeld dankzij fraude en bankencrisissen, maar denk ook aan het recente Facebook-schandaal. En dan heb je ineens een nieuwe technologie die het mogelijk maakt om dingen op een meer decentrale manier te organiseren.”

Verrassend genoeg is de auteur ook de eerste om te nuanceren. “Blockchain gaat dat natuurlijk niet zelf doen, het gaat ervan afhangen wat wij er als ondernemers, mensen en maatschappij mee doen. Blockchain is maar een technologie.”

Volgens Smits hebben we alvast mooie blockchain-projecten in België. "Ze zeggen altijd dat het in Nederland allemaal veel sneller en beter gaat, maar ik vind niet dat we achter staan. We werken op allerhande niveaus, bouwen bijvoorbeeld mooie enterprise solutions, bijvoorbeeld T-Mining in Antwerpen die logistiek in de haven via blockchain wil verbeteren. En dan hebben we heel zotte projecten zoals Swarm City, waar veel Belgen achter zitten", stelt hij.

Dualiteit in blockchain

Er is echter ook een dualiteit aanwezig in blockchain. Enerzijds is er het decentrale potentieel van de technologie, anderzijds gebruiken centrale partijen zoals banken het erg effectief. "Centrale partijen kunnen zichzelf optimaliseren via blockchain”, stelt Smits. "Hierdoor kunnen klanten of burgers een betere service krijgen en worden diensten steeds transparanter."

Dat heeft natuurlijk iets tegenstrijdigs. "De centrale partijen zijn erg hard bezig met zichzelf te heruitvinden. En de ironie is dat iets dat eigenlijk ontstaan is vanuit een erg anti-establishment hoekje - blockchain is ontworpen voor bitcoin - nu gebruikt wordt om banken efficiënter te maken”, stelt hij.

Die ironie duidt echter op een diepere breuklijn binnen de blockchain-gemeenschap. “Er is die balans tussen enerzijds oude bedrijven die zichzelf optimaliseren, en anderzijds die conceptuele, ideologische projecten met een heel erg decentrale visie. En tussen die twee zit er frictie. Ze zullen naast elkaar blijven bestaan, maar ze zijn zo anders dat het heel moeilijk is om te voorspellen wie het pleit zal winnen. Niettemin denk ik wel dat de deur van de decentralisatie nu open staat."

En als het decentrale kamp zou winnen, heeft dat het potentieel om onze wereld op zijn kop te zetten. "Het decentrale perspectief is geflipt indien het zou uitkomen", stelt Smits. “Diep vanbinnen weten bankiers bijvoorbeeld dat een heel aantal van hun kernfuncties vervangbaar zijn.”

Het belang van crypromunten

Een van de herkenbaarste aspecten van blockchain zijn cryptomunten, munten zoals bitcoin die via blockchain technologie werken. Eind vorig jaar kreeg blockchain zo erg veel aandacht omdat bitcoin een recordkoers aanhield. Ondertussen zakte de prijs opnieuw in elkaar, en valt de hype rond blockchain ietwat weg. Ondanks alle uitspattingen vindt Smits cryptomunten wel erg belangrijk voor blockchain. “Ze zijn een intrinsiek deel van blockchain, en dat wordt soms wel eens vergeten. Sommigen vinden zelfs dat een blockchain zonder een cryptomunt gewoon een soort database is.”

Zo worden bijvoorbeeld de miners, de personen die blockchain-netwerken als Bitcoin en Ethereum onderhouden, betaald in cryptomunten. Die munten zijn dus nodig als incentives om de gemeenschap overeind te houden. En dat heeft diepere filosofische implicaties, je kan immers goed gedrag belonen via een eigen munt. “Cryptomunten kunnen ingezet worden zodat iedereen handelt naar het algemene belang, en niet het individuele belang”, stelt Smits.

Het heeft ook invloed op start-ups, volgens Smits. “Had Zuckerberg vandaag Facebook opgericht, dan zou hij volgens mij een Facebook-cryptomunt maken. Ik denk dat hij heel goed snapt wat de waarde van een netwerk is, en het model van vandaag, waar alle waarde naar de top gaat, is misschien niet het beste businessmodel daarvoor.”

"Het hele concept achter crypto-economics is dat als jij iets van waarde doet, je er iets voor terugkrijgt”, vervolgt hij. “Bij Facebook is dat op dit moment: ik voeg veel waarde toe door content te maken en data te genereren, maar daar krijg ik weinig voor terug, buiten een gratis product. Met cryptomunten kan je dat helemaal anders aanpakken. Zo zou je een eigen cryptomunt of token kunnen krijgen elke keer je iets toevoegt aan het Facebook-netwerk.”

Doe er iets mee!

Je kan echter zoveel je wil praten over blockchain, soms moet je gewoon doen. De kerngedachte achter het boek van Smits is alvast: just do it. "Doe er iets mee”, raadt Smits aan. “Erover lezen is een ding, maar ermee bezig zijn is iets anders. Als je dat doet, gaan er heel andere dingen open, dan moet je een eigen portefeuille beheren, enzovoort. Het is belangrijk dat mensen voelen hoe anders het is om ermee bezig te zijn."

Daarom heeft Smits een systeem uitgedacht waarmee kopers van het boek een kortingsmunt kunnen opeisen. Hij kocht zo voor 500 euro aan ether, of de munt van het project Ethereum, elk boek bevat daarnaast een unieke code. Iedereen die een ether-adres aanmaakt en de unieke code van hun boek doorstuurt krijgt een kleine hoeveelheid van de munt. Iedereen die het boek koopt, kan dus hands on met blockchain beginnen en er iets aan verdienen.

Blockchain is niet te voorspellen

Of Smits denkt dat de hype rond blockchain voorbij is net wanneer het boek gepubliceerd is? “Ik denk dat het opnieuw naar omhoog zal gaan, maar dat zijn famous last words hé”, lacht hij. Wat er zal gebeuren met de technologie is dus erg moeilijk te voorspellen.

“Ik heb heel sterk het gevoel dat blockchain en crypto een black swan is, iets wat compleet niet te voorspellen valt”, besluit Smits. “Maar ik hoor ook wel dat de grote investeerders en banken realiseren dat ze er iets mee kunnen verdienen. Dus volgens mij is het nog niet meteen gedaan."

Uitgeverij die Keure schenkt vijf exemplaren van ‘Blockchain is WTF’ gratis weg. Wil jij ook kans maken op dit boek van Gerrie Smits? Vul dan onderstaande velden in! Meedoen kan tot vrijdag 8 juni.