Deze Belg reist de wereld rond met zijn digitale kunst: 'Ik besef dat ik vaak de grens aftast, maar zo laat je mensen nadenken'

Dries Depoorter voor zijn kunstwerk Jaywalking

Amper 27 is Dries Depoorter, en als digital creative reist hij de wereld rond om talks te geven over zijn visie op kunst, privacy en technologie. Kort voordat we allebei naar het Texaanse South By Southwest (SXSW) Interactive Festival afreisden - ik als bezoeker, hij als spreker - luisterde ik naar zijn inspirerende verhaal.

Bewustwording rond (digitale) privacy

Met zijn projecten haalde Dries Depoorter al verscheidene keren de internationale media. Zo is er TinderIn, waarmee de West-Vlaming profielfoto’s van willekeurige mensen op LinkedIn en Tinder naast elkaar plaatst. Daarmee zet hij op de voorgrond dat we op social media allemaal een specifieke kant van onszelf tonen. Een andere realisatie is Jaywalking, waarmee je live bewakingscamera’s wereldwijd kunt bekijken. Wanneer je iemand ziet die oversteekt bij rood licht - en de software die detecteerde als jaywalker - dan kun je op een knop drukken. Die verstuurt automatisch de beelden naar het lokale politiekantoor, waardoor de persoon misschien een boete krijgt aangesmeerd. Vaak worden er van de zogeheten jaywalkers foto’s gemaakt, die Depoorter in een fotokader stopt en verkoopt. Als koper betaal je de prijs van de boete die er in dat land van kracht is voor jaywalking. Depoorter deinst er dus niet voor terug om zich in netelige privacykwesties te werken.

“De focus op privacy en data is eigenlijk organisch ontstaan”, vertelt hij. “Toen ik nog studeerde, was de hetze rond persoonlijke gegevens en het belang van privacy totaal nog niet op gang gekomen. Maar om een of andere onverklaarbare reden werd mijn interesse aangewakkerd. Uiteindelijk ben ik met vier projecten gestart die rond mijzelf draaiden. Als eerste was er de 24H Soundwave, waarbij ik 24 uur lang een geluidsrecorder mijn hele doen en laten liet opnemen en online gooide.

Een ander project was een publieke website, die voortdurend de locatie van mijn gsm volgde. Ten derde heb ik copy-memory bedacht, een klein stukje software dat telkens alles tweette wat ik copy paste. En laten we zeker ook Screenshot A Day niet vergeten: dat programmaatje nam op een willekeurig ogenblik een screenshot van mijn computerscherm en uploadde dat op een website.”

Een mens zou zich afvragen wat het nut is van zulke projecten. Depoorter laat alvast weten dat hij er een soort van zelfbewustzijn mee creëerde. “Ik vond het fascinerend om vast te stellen hoe ik mijn internetgedrag toch veranderde”, geeft de twintiger toe. “Het geeft een speciaal gevoel om te weten dat er misschien duizenden mensen meekijken. Laten we zeggen dat het mijn eigen reactie is op de manier waarop we vandaag met privacy en online gedrag omgaan.”

Frappant is dat de mediakunstenaar zelf het risico loopt om in de nesten te geraken doordat hij met projecten als TinderIn ongestoord beeldmateriaal van een ander gebruikt. “Echte problemen heb ik nog niet ondervonden en ik heb in elk geval nog geen proces aan mijn been gehad”, laat hij weten. “Al besef ik wel dat ik vaak tegen de grens aanschurk. Maar het is mijn manier om de mensen aan het denken te zetten.”

Kritische blik met humor

En zo werpt de Belg dus duidelijk een kritische blik op alles wat digitaal is. Al vindt hij het belangrijk dat zijn projecten vergezeld zijn van een flinke dosis humor. “In oktober zette ik een automaat met krasloten neer op de Universiteit van Hasselt”, lacht hij. “Het was een Get Popular Vending Machine die krasloten verkocht waarmee je volgers kon winnen op sociale media. Mijn punt daarbij is dat veel mensen zich blindstaren op het aantal volgers die je op een Facebook- of Instagram-account ziet. Maar voor amper 17 dollar kun je al 1.000 valse volgers kopen.”

Depoorter gooide al hoge ogen met zijn creaties - en dat is ook de reclamewereld niet ontgaan. Zoals dat vaak zo gaat in de creatieve sector, gingen een aantal merken al aan de haal met zijn ideeën en concepten. “Dat hoort er helaas bij, maar ik heb geleerd dat het weinig uithaalt om je daar druk in te maken”, knikt Depoorter. “Toen LG schaamteloos TinderIn kopieerde, spoorde mijn omgeving me aan om gerechtelijke stappen te ondernemen. Maar eigenlijk interesseert me dat niet - ik heb toen voor de grap een factuur gestuurd van 10.000 euro. Niet veel later zag ik dat de ontvangers van die mail mij hadden geblokkeerd op Twitter. Ik heb dan toch een gevoelige snaar geraakt (lacht).”

Een soortgelijk verhaal is dat van de mobiele applicatie Die With Me, die Depoorter samen met ontwikkelaar David Surprenant realiseerde. Daarmee kunnen smartphonegebruikers over de hele wereld met een accu van 5% of minder met elkaar chatten. Intussen zagen vele flauwe afkooksels het levenslicht. Depoorter jutte zich niet op, maar ging de onbeschroomde copycats feliciteren op Facebook. “Vaak maak je zo een sterker punt dan meteen grote stappen te nemen”, is hij van mening.

De kunstwereld kampt vandaag met de reputatie dat het geen goede broodwinning is of kan zijn. Tegen die veronderstelling wil Depoorter absoluut indruisen. “Als kunstenaar beschouw ik mezelf ook als ondernemer”, kaart hij aan. “Terwijl er op de schoolbanken geen woord werd gerept over hoe je met dat beroep geld kon verdienen. Erger nog, het leek wel een taboe te zijn - en dat wil ik doorbreken. Want in de plaats daarvan kregen we mee dat kunstenaars worden verondersteld om het te stellen met subsidies. En ja, ook ik heb ze gekregen, maar ik wilde er niet van leven. Ik beschouw ze als een bonus.”

Depoorter werkte in het verleden voor verschillende reclamebureaus als concept provider. “Het professionele aspect dat rond kunst hangt is heel belangrijk, en mijn job bij een reclamebureau heeft me het nodige besef daarvan doen krijgen”, bekent hij. “Vandaag vind ik het nog steeds belangrijk om me niet alleen te laten omringen door kunstenaars, maar ook door echte ondernemers. Want de ondernemingszin is ontzettend belangrijk, ook in een kunstcontext.”