De grote zwakte van blockchain: 'Er blijven mensen nodig, en die kunnen fouten maken'

Na de hype van 2017 lijkt blockchain niet meer zo overtuigend op weg om het ‘nieuwe internet’ te worden. Maar is het dat ooit geweest? Waar zit de echte waarde van de technologie en wat kan ze betekenen voor maatschappij en economie, los van de dagelijkse krantenkoppen over de jongste cryptocrash? Sam Wouters is leading blockchain trainer bij Growth Tribe, een Nederlands educatiebedrijf voor ‘data driven marketing en growth hacking’. Hij vertelde ons waarom de blockchain relevant blijft en welke misverstanden er allemaal over bestaan.

‘Growth hacking’ is een antwoord op de behoefte aan kennis, terwijl onderwijs een razendsnel evoluerende wereld is. “Je studeert en dan begin je te werken”, zegt Sam Wouters. “Vanaf dat punt is het vaak enkel nog leren on the job. Er bestaat een grote behoefte aan mensen skills bijbrengen rond groei en experimenten die ze uit zichzelf niet meer zouden leren. Dat kan je met heel veel diensten en producten. Om volwassenen nieuwe skills aan te leren, zetten we cursussen op. We bieden een cursus aan rond growth, rond artificial intelligence en de derde, over blockchain, heb ik zelf samengesteld.”

Hoge verwachtingen worden niet ingelost

Growth Tribe bestaat zo’n vier jaar en heeft verschillende Europese vestigingen. Een interessante habitat voor Sam Wouters, in een vroeger leven expert digitale transformatie bij Duval Union en al lang voor de hype intensief bezig met bitcoin en blockchain. Voor Growth Tribe deelt Wouters zijn kennis over open blockchains, zoals bitcoin en ethereum, of permissioned blockchains en enterprise blockchains, toegespitst op een bedrijfscontext. En vooral over hoe je blockchain je eigen organisatie kan binnenbrengen: “Je moet vertrouwd zijn met blockchain om de soorten situaties te herkennen waarin je het misschien zou willen gebruiken. Dat geldt ook voor AI.”

Tegelijk werden de hooggespannen verwachtingen over blockchain-technologie het voorbije jaar op veel vlakken niet ingelost. 'It won’t replace every data base out there', schrijft Bloomberg. ‘Ninety percent of corporate blockchain experiments won’t make it to corporate use.' Verschillende experts schrijven intussen niet alleen de bitcoin af, maar de hele blockchain. Toch blijft Sam Wouters het decentrale, open source aspect fascinerend vinden. Geen regulator heeft invloed op transacties. Het basisidee blijft, maar is het te mooi om waar te zijn?

“Toch niet, maar wél te complex om snel door te breken”, vindt Wouters. “De fundamentals blijven intact. Hoe meer overheden open blockchains willen reguleren, hoe meer ze bewijzen dat zulke systemen nuttig kunnen zijn. Een goede vergelijking is het vroege internet waarbij gedacht werd dat er binnen de vijf jaar virtual reality werelden gecreëerd zouden worden waarin we dan zouden gaan leven. De meeste van die ideeën zijn niet concreet geworden of braken pas veel later door dan initieel verwacht werd.”

Illusie doorprikken

Cryptocurrencies zijn piepjong en op vele vlakken een work in progress, stelt Sam Wouters. “Om de blockchain-technologie in te zetten, moet die vooral een pak gebruiksvriendelijker worden. Daarom is educatie zo ontzettend belangrijk. We moeten de illusie doorprikken dat de blockchain een soort database is om informatie met elkaar te delen. Daar worden heel veel blockchain-projecten op geënt en daar lopen ze ook op vast. Blockchain kan je niet beginnen leren terwijl je ermee bezig bent. De verwachtingen en de uitgangspunten kloppen meestal niet. Van de meeste nieuwe blockchains verwacht ik weinig tot niets.”

“Voor mij is de meest voor de hand liggende toepassing van de blockchain om op een honderd procent sluitende manier bewijzen op te slaan”, beklemtoont de Nederlandse expert. “Een nieuw, sluitend databeveilingsparadigma is dé toepassing voor blockchains. In verschillende landen gebruikt de politie blockchain voor timestamps van juridische bewijzen: een timestamp is een reeks van gecodeerde karakters die identificeert wanneer een bepaalde gebeurtenis plaatsvond. Daarmee lost blockchain echt een concreet probleem op. Timestamping is heel interessant om een digitale vingerafdruk te maken – een hash –en die op te slaan in een blockchain. Erg nuttig voor auditingtoepassingen om te verifiëren of en welke gegevens er gewijzigd zijn.”

Voorbeelden van werkbare blockchaintoepassingen op basis van timestamping zijn er al in Europa. Verzekeringsmaatschappijen creëerden er een efficiënt platform mee waardoor marktpartijen risico's eenvoudiger kunnen inschatten, afhandelen en verhandelen.

Menselijke factor is potentiële zwakte

“Momenteel is het nog vooral gericht op herverzekeraars”, weet Sam Wouters. “Over transport en logistiek, waarover grote verwachtingen bestaan, ben ik sceptischer. Koppel je de fysieke wereld aan een blockchain, dan duikt het oracle problem op. Een fysiek persoon moet info in de blockchain invoeren, maar die dient dat dan wel correct te doen. De menselijke factor is een potentiële zwakte. Dat kan je in een supply chain zelfs niet helemaal oplossen met IoT-sensoren. Neem nu een veiligere en efficiëntere behandeling van containers in de haven. Zoiets kan dankzij blockchain-technologie, maar bij de data-invoer komt érgens altijd nog een persoon kijken. Wie dat probleem oplost, wint de Nobelprijs (lacht)”, zegt Wouters.

“Natuurlijk is in de praktijk het aantal mensen dat fouten maakt of vals speelt beperkt. Op grote schaal kan blockchain dus wél het verschil maken en problemen oplossen. Hetzelfde geldt voor cryptocurrency: is het omdat criminelen er gebruik van maken dat je het moet weggooien, ook al kun je er de halve wereldbevolking mee aan financiële diensten helpen?”

Tweede laag bouwen

IBM en Microsoft leggen zich volop toe op blockchain, Google brengt blockchain-technologie naar zijn cloudplatform, Facebook zou experimenteren met eigen cryptocurrency, Microsoft met decentralized identity - de back-up van je persoonsgegevens.

Zelf blijft Sam Wouters blijft het meeste potentieel zien in bitcoin. “Er wordt hard aan gewerkt, er is een duidelijke roadmap”, zegt hij. “Er wordt momenteel een tweede laag gebouwd, het lightning network, voor snellere en goedkopere transacties. Segwit is een bouwsteen die vorig jaar is toegevoegd aan bitcoin, waardoor innovaties als het lightning network mogelijk worden. De helft van de transacties verloopt via deze upgrade. Aan de snelheid, stabiliteit en het wisselkoersrisico wordt ook gewerkt. Net als aan het energieverbruik.”

“Dat de waarde van de bitcoin nu zo sterk daalt? Ik denk dat de bubbel weer even leegloopt. Meer diensten en goedkopere transacties: het lijkt mij een kwestie van tijd voor het weer opgepikt wordt”, aldus de Nederlander. “Er is veel te doen over de ‘forks’ of afsplitsingen, bijvoorbeeld nu met bitcoin cash, maar noem je drie mensen die een groep van duizend verlaten een ‘afsplitsing’? Decentralisatie blijft dé basis én het grote voordeel. En dan kom je uit bij bitcoin. Maar in de cursus gaan we sowieso niet te diep in op de currencies, de focus ligt op de blockchain.”

En daarvoor blijft de belangstelling ook in de – tijdelijke? – luwte bestaan. “Vanuit financiële hoek - analisten, fund managers, accountants en auditors, verzekeraars – is er veel interesse. ICT’ers - zowel architecten als developers - willen ook graag snappen hoe een blockchain werkt, ook al is de cursus niet gericht op coderen, wel op begrijpen. Want dat blijft dé voorwaarde.”

Zelfverklaarde kenners

“Uit een survey van Deloitte onder executives van 1.000 bedrijven blijkt dat 70 procent zich kenner noemt van blockchain, maar in de praktijk wordt blockchain nog keer op keer benaderd als een soort flashy consumer app en niet als een nieuwe, baanbrekende infrastructuur.

“Hoeveel mensen snappen écht iets van cryptografie? Waar liggen de financiële voordelen van een blockchain voor je bedrijf? Hoe werk je samen als er niemand echt de baas is? En ook al kun je niet meteen aan de slag met blockchain, misschien is toch de moeite waard om inzicht in te verwerven zodat je snel kan schakelen als het erop aankomt. Anders zie je plots concurrenten opduiken die er wel mee aan de slag gaan en mis jij de boot. Net wat in België is gebeurd met e-commerce”, besluit Wouters.