Op de arbeidsmarkt is het hoogseizoen. De war for talent is volop losgebarsten, ‘werkgeluk’ wordt alsmaar belangrijker en flexwerken lijkt de nieuwe standaard. De oorzaak? De vierde industriële revolutie. Technologische ontwikkelingen hadden de afgelopen jaren al een grote invloed op onze businessmodellen. Disruptors als Uber en Airbnb zagen het daglicht, terwijl bedrijven als Kodak en Nokia het hard te verduren kregen. Wat zal de impact zijn van deze revolutie op het werkveld? Wim Davidse, flex- en HR-strateeg, onderzoekt al meer dan twintig jaar de evoluties op de arbeidsmarkt en weet als geen ander welke uitdagingen werkgevers te wachten staan. “Het wordt een survival of the fittest”, verzekert Davidse.

Zoektocht naar goede werknemers

Over de war for talent wordt ondertussen al enkele jaren gepalaverd. “Er is krapte op de arbeidsmarkt en werkgevers hebben het moeilijker dan ooit om de juiste talenten te vinden. Bovendien zijn werknemers niet meer tevreden met de eerste de beste job. “Mensen vinden het een hele uitdaging om een job te vinden die 100% bij hen past, die hun troeven benut en waar je veel kan leren. Ze willen een job waar ze beter en slimmer van worden”, zegt Davidse.

Ook werknemers die al een job hebben, stellen zich vragen. “Aan de ene kant zitten ze op een leuke werkplek, maar aan de andere kant twijfelen ze of ze wel de juiste keuzes maken en het goede doen voor hun carrière en zelfontplooiing. Ze horen van vrienden mooie verhalen en vragen zich af of hun eigen verhaal wel mooi genoeg is”, legt Davidse uit. “Ik kan me nog herinneren dat er tien jaar geleden ook zo’n periode was. Er was heel lage werkloosheid en na een tijd zagen we dat het verloop per jaar bij hoogopgeleide twintigers 90% was. Zij kwamen ergens en merkten al snel dat hun huidige job niet was wat ze wilden.”

Flexwerken wordt belangrijker

Je uren zelf bepalen, van thuis uit werken of maar vier dagen per week werken? Het is geen uitzondering meer en volgens verschillende onderzoeken ook dé kers op de taart waar millennials en digital natives naar op zoek zijn in een job. “Flexwerken behoort tot de nieuwe werkelijkheid en het verbaast me hoeveel werkgevers dit een vervelende ontwikkeling vinden. Ze willen vasthouden aan de traditionele discipline, want dat werkt makkelijker”, duidt Davidse. “Om deze manier van werken te hanteren, moet de werkgever de operationele planning aanpassen aan zijn werknemers, terwijl het tot nu toe altijd andersom was. Werkgevers die het nu al moeilijk vinden, raad ik sterk aan om te gaan oefenen, want dit is nu eenmaal de toekomst.”

In Nederland is flexwerken al helemaal ingeburgerd. Sterker nog, bij onze noorderburen werkt 50% parttime. “Nederlanders zijn wereldkampioen in parttime werken”, stelt Davidse. “Dat is al lang zo en dat heeft ons hard geholpen aan een heel hoge arbeidsparticipatie. Moeders van jonge kinderen bijvoorbeeld, hebben plots tijd over wanneer de kinderen naar school gaan. Tijdens die vrije uurtjes kunnen zij dan parttime werken. Als de werkgever komt met een voorstel voor een fulltime job, dan skippen ze die toch liever want ze willen er zijn voor de kinderen. Dit soort mogelijkheden zorgen ervoor dat we heel wat mensen toch op de arbeidsmarkt krijgen.”

In België kennen we het nog niet, maar in Nederland is de trend ‘platformwerken’ aan een opmars bezig. “Dat houdt in dat je via een platform aan tijdelijk of projectmatig werk doet. Denk maar aan Deliveroo. In sommige sectoren is het niet nodig om op een kantoor te kunnen werken of om je baas te kennen. In de horeca bijvoorbeeld is de relatie met je werkgever of de binding met de organisatie niet zo van belang. Per klus werken is hier dus prima mogelijk.”

Hoe je het ook draait of keert, de vaste kantoorbaan marginaliseert

“Platformwerken is zeker niet voor elke sector van toepassing, maar dat hoeft ook niet. Er zijn vandaag de dag verschillende werkwijzen en voor het ene bedrijf voldoet de ene vorm, voor een ander bedrijf de andere. Maar hoe je het ook draait of keert, die vaste kantoorbaan marginaliseert”, besluit Davidse.

Nieuwe uitdaging voor de HR-afdeling

Als werkgever en werknemer geen rechtstreeks contact meer hebben met elkaar, kun je je afvragen of er in de toekomst nog plaats is voor een HR-afdeling. Bovendien lijken nieuwe technologieën de taken van een recruiter over te nemen. “HireVue maakt gebruik van AI om recruiters te helpen de kandidaten grondig te analyseren. Unilever heeft ontdekt dat het gebruik van zo’n app of technologie het werk van human recruiters tot driekwart kan laten afnemen”, duidt Davidse. “Aan de andere kant kunnen recruiters nu heel wat werk doen waar ze anders niet aan zouden toekomen. Een goed gesprek voeren, goede onboarding en een goede match vinden zodat de mensen die ze hebben aangenomen zich echt thuis voelen in de organisatie.”

Recruiters en HR-afdelingen zullen dus niet verdwijnen, maar hun taak zal wel sterk wijzigen. “Als je een recruiter bent van de 20ste eeuw, dan wordt het een moeilijke periode. Als je je echter laat faciliteren door de nieuwe mogelijkheden van technologie en goed inzoomt op de verlangens van werkzoekenden en de werknemer, dan kun je een hele grote rol vervullen”, zegt Davidse.

“Mensen zijn tegenwoordig op zoek naar ‘werkgeluk’. Recruiters en HR-afdelingen moeten zich dus opwerken tot ‘werkgelukdeskundigen’. Op een arbeidsmarkt waar het moeilijk is om de juiste werknemer te vinden, wil je je werknemers natuurlijk wel vasthouden en productief houden. Dat werkt alleen met werkgeluk. Hun job wordt dus anders, maar ook veel mooier volgens mij.”

Piramide van Maslov als leidraad

Om dit ‘werkgeluk’ na te streven, is het belangrijk om de noden en wensen van je werknemer centraal te stellen. Thuiswerk en flexibiliteit zijn zeker belangrijk, maar lang niet de enige manier om je als bedrijf te onderscheiden. “Om te weten wat je werknemers willen, moet je de piramide van Maslov als referentiepunt gebruiken. Naast basisbehoeftes als rusten en drinken hebben mensen ook nood aan veiligheid en waardering. Het hoogste niveau is dat van zelfontplooiing en bijdragen aan iets groots. Goede werkgevers zorgen dat ze hoog in deze piramide goede werkproposities te bieden hebben”, vertelt Davidse.

Aanstekelijk werkgeverschap is niet alleen nadenken over werktijden, maar ook over de onderwerpen waar mensen mee zitten en hoe je dat in jouw organisatie kan integreren

Vooral jonge werknemers hechten veel belang aan zaken als uitdagende projecten, waardering, coaching en groei. “Ze zijn op zoek naar interessante invullingen van werknemerschap waarop ze trots kunnen zijn. Zo vinden ze het erg fijn als ze betrokken worden bij belangrijke beslissingen of ontwikkelingen”, zegt Davidse. “Aanstekelijk werkgeverschap is niet alleen nadenken over werktijden, maar ook nadenken over de onderwerpen waar mensen mee zitten en hoe je dat in jouw organisatie kan integreren.”

Vergrijzing op topsnelheid

Natuurlijk mogen we niet vergeten dat het niet enkel jonge twintigers zijn die het reilen en zeilen van de arbeidsmarkt bepalen. De vergrijzing is misschien geen nieuwe trend, maar toch wel één met een grote impact. Verrassend genoeg zijn werkgevers hier nog niet voldoende mee bezig. “Tot 2020 gaat het nog langzaam, maar vanaf 2020 gaat de beroepsbevolking steeds sneller krimpen. Personeel vinden én binden wordt nog moeilijker. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat deze oudere bevolking op een duurzame manier ingezet wordt en over de juiste kennis beschikt”, zegt Davidse. “De eerste stap is je bewust zijn van de vergrijzing. Tot daar zijn de meeste werkgevers wel mee. De tweede stap is jezelf gaan afvragen wat dat voor je organisatie zal betekenen en hoe je dat gaat aanpakken. Die stap van bewustzijn naar aanpak is een moeilijk gegeven.”

De vierde revolutie brengt dus heel wat uitdagingen met zich mee. De moeilijkheid zit hem in het feit dat ze allemaal tegelijk op ons afkomen. “Er zullen bedrijven sneuvelen”, windt Davidse er geen doekjes om. “Maar er zullen ook bedrijven verschijnen. De key tot succes? Aanpassen. Als je je niet wil aanpassen, dan ga je die vierde industriële revolutie niet overleven. Als je je wel aanpast, en dat hoeft niet snel te zijn, dan overleef je de vierde revolutie met succes”, aldus Davidse.