Hoe je stem klank geeft aan je manier van leiding geven:

Op The Mind Transformer Experience in Brugge sprak ik over stemgebruik, resonantie en leiderschap. Een stem die resoneert heeft warmte, diepgang en staat vaak symbool voor zelfvertrouwen en leiderschap, was onder andere de boodschap die ik bracht. Nadien kreeg ik een interessante vraag over het stemgebruik van politieke leiders zoals Hitler, Erdogan en Trump: “Waarom hebben ze zoveel macht/ aanhang terwijl hun stem eerder hoog en scherp (lees: weinig diepe resonantie heeft) klinkt?” Voor mij ligt het antwoord op deze vraag in de manier van leiderschap, die zich laat vertalen in het stemgebruik. De stem is immers de luidspreker van je ziel en geeft klank aan je persoonlijkheid, dus ook aan je manier van leiding geven.

Heel eenvoudig kan ik stellen dat hoge stemmen vaak ontstaan door teveel aan (adem)druk bij het spreken. De druk van de ademhaling zorgt ervoor dat de klank omhoog wordt gebracht en als het ware uit de mond geduwd wordt. Er is slechts resonantie in mond- en keelruimte, terwijl andere delen van het lichaam (borst-, neus- en/of schedelresonantie) niet worden aangesproken. Als ik kijk naar leiders als Hitler, Erdogan en Trump, dan is dat niet verwonderlijk dat ze een stem met veel ademdruk hebben/hadden, aangezien zij ook vanuit druk leiding geven/gaven. Ze creëren angst bij het volk om zo hun ideeën en standpunten door te ‘drukken’. Op verschillende beelden is trouwens te zien hoe Hitler het volk toeschreeuwde. Hoe meer druk, hoe hoger en scherper de klank!

Onderzoek heeft trouwens aangetoond dat roepen of schreeuwen slechts een tijdelijk effect heeft (vanuit angst). Ik vergelijk het met het roepen op kinderen. Op langere termijn verliest de roeper zijn impact en dat is niet meteen zinvol wanneer je op lange termijn of duurzaam wilt leiden. Een tweede onderzoek toonde aan dat oren zich afsluiten voor hoge, scherpe klanken.

Inspirerend leiderschap

Naast ‘autoritair leiderschap’ laat ‘inspirerend leiderschap’ zich horen. Bij autoritair leiderschap zal de leider het publiek onderdrukken om zijn/haar mening en visie op te leggen. De autoritaire leider zaait angst en polariseert (lees: creëert druk) om het publiek voor zijn/haar kar te spannen en om zijn/haar ideeën door te duwen.

Daarnaast staat o.a. inspirerend of authentiek leiderschap, waarbij een leider vanuit een voorbeeldfunctie en integere persoonlijkheid, een connectie maakt met het publiek om vervolgens vanuit wederzijds respect (lees: luisteren zonder oordeel) het publiek ‘mee te nemen’ in zijn visie. In plaats van druk op het publiek te leggen, zal de inspirerende leider zijn/haar publiek beroeren. Hierdoor zal zijn/haar stem anders klinken.

Welke van beide omschrijvingen resoneert bij jou? En hoe verhouden beide omschrijvingen zich tot het stemgebruik? Ik kan je alvast meegeven dat inspirerend leiderschap meer resoneert. De druk om de ander te overtuigen is namelijk afwezig. Wanneer je dit vertaalt naar stemgebruik, dan zal minder ademdruk ervoor zorgen dat de klank meer kan resoneren in het hele lichaam. De klank kan zich meer verdelen in het lichaam, zal minder scherp worden en zal hoogstwaarschijnlijk dieper en warmer zal klinken. Resonantie in het borstregister staat tevens voor meer zelfvertrouwen, daadkracht en dus ook leiderschap.

Bij ondernemers, CEO’s en managers is dit net zo.. Tijdens het programma Topondernemers op VTM kon ik bij de verschillende deelnemers de verschillen in het stemgebruik horen. Hoe mensen hun stem gebruiken, sluit eigenlijk naadloos aan bij hun persoonlijkheid. Als ondernemer kan je leiden vanuit autoriteit (en angst) of vanuit authenticiteit. Op korte termijn kan je natuurlijk met druk veel aanzien en macht bekomen, maar op lange termijn zal de stem breken en zal de kracht van de stem en boodschap afnemen.

Helaas zit het leiden vanuit autoriteit en angst erg in onze geschiedenis ingebakken. Voorbeelden van leiders die spreken vanuit resonantie en van daaruit populariteit en aanzien opbouwen zijn (op het politieke toneel althans) eerder schaars. Barack Obama is een zeer goed voorbeeld. Zijn stemgebruik is trager, waardoor er meer borstregister en lagere resonantie kan zijn. Gelukkig vindt het inspirationeel leiderschap in het bedrijfsleven meer en meer zijn ingang.

Resonantie

Vanuit de Lichtenberger methode (waarop ik mijn werk baseer) ontstaat resonantie vanuit vrijheid. Hoe minder de druk in het lichaam, hoe meer vrijheid en resonantie in de klank/ stem. Resonantie van de stem in het borstregister zorgt ervoor dat je meer impact, zelfvertrouwen, daadkracht en leiderschap uitdraagt. Resonantie van de stem in de neusruimte maakt je boodschap duidelijker en geeft je meer volume en présence. Tot slot staat de resonantie van je stem in de schedelruimte voor inspiratie, zachtheid en aandacht.

Hoe meer ontspanning in het lichaam en de geest, hoe grootser je persoonlijkheid zal klinken en hoe meer de stem kan resoneren in de verschillende ruimtes (je lichaam als klankkast). Om tot die ontspanning te komen, vertrekt de Lichtenberger methode vanuit eigen bewustzijn, waarneming en ervaring in plaats vanuit aansturing.

In mijn praktijk leer ik mensen luisteren naar hun stem en leer ik hen om de resonantie (lees: trilling of vibratie) bij zichzelf te ervaren. De klank wordt namelijk niet enkel aangestuurd vanuit het brein, de resonantie gebeurt in het hele lichaam. Het is onmogelijk om via je brein bijvoorbeeld het bindweefsel mee te laten vibreren/ resoneren, terwijl er wel degelijk klank kan zijn. Daarbij staat de eigen waarneming en het luisteren naar de eigen stem en klank centraal.

Voor mij begint inspirerend leiderschap dan ook met luisteren… Luisteren naar jezelf én naar de ander!

Een wolf in schaapskleren

In de voorbereiding van dit artikel sprak ik met verschillende personen over dit onderwerp, stem en leiderschap. De meesten volgen de redenering/ de link tussen stem en manier van leiding geven en toch kwam er vaak spontaan een tweede vraag naar voor. “Als jij autoritaire leiders leert om meer resonantie te creëren - met meer resonantie leert spreken -, wordt het dan niet gevaarlijk? Want dan kunnen zij het volk voor zich winnen vanuit een zogenaamd inspirerend leiderschap, terwijl het autoritaire leiders zijn?”

Dat is een terechte vraag. Toch geloof ik niet dat het mogelijk is, aangezien je stem de luidspreker is van je persoonlijkheid en dus ook van je intenties. Op korte termijn kan je jouw stem onder controle houden, maar op onverwachte en onvoorziene momenten, zal de echte intentie zich laten horen. Bij de laatste verkiezingen in ons land hoorde ik politici bij hun toespraken spreken met een sterk resonerende stem, maar tijdens de debatten ging het er vaak heel anders aan toe en dan is de druk opnieuw hoorbaar. Die druk vertaalt zich in het stemgebruik en in de boodschap. Veel politici spraken over verbondenheid in hun persoonlijke toespraken, maar tijdens het debat was daarvan weinig te merken. Stemmen werden luider, hoger en scherper!

Een tweede reden waarom ik niet geloof in manipulatie van de stem is gebaseerd op wat ik zie gebeuren in mijn praktijk. Werken aan een bewust stemgebruik vanuit luisteren en waarneming, is ook werken aan je persoonlijkheid. Luisteren naar je resonantie aan de buitenkant, impliceert ook luisteren naar je innerlijke stem. Het zorgt ervoor dat de lichamelijke en mentale druk afneemt, waardoor mensen vaak milder worden voor zichzelf (en onrechtstreeks ook voor de ander). Soms gooien mensen hun leven (professioneel en/of privé) om van zodra de innerlijke stem gehoord wordt. Op basis van deze ervaring, durf ik stellen dat een autoritaire leider niet of moeilijk met een resonerende stem zal kunnen spreken.