Een pleidooi voor meer curieuzeneuzemosterdpotten onder de accountants

De meest succesvolle accountants zijn diegenen die de wereld benaderen als een kind. Ze zijn nieuwsgierig naar hun omgeving, stellen vragen en passen zich snel en gemakkelijk aan. Die open en flexibele ingesteldheid maakt hen niet alleen tot betere professionals, maar helpt hen ook de uitdagingen van hun klanten te begrijpen, en bij te blijven met wereldwijde trends. Toch ontbreekt het de meerderheid vandaag aan vertrouwen om deze mindset aan te nemen. Het zorgt ervoor dat ze niet de vertrouwde adviseur worden die hun klanten zo hard nodig hebben. Ze onderschatten zichzelf en dreigen overbodig te worden, omdat technologische vooruitgang het nu eenmaal gemakkelijker maakt om de cijfers te kraken.

Niet langer de bean counters

Het beroep van accountant – en de tools die ervoor gebruikt worden – zijn geëvolueerd. Hoewel historische rapportage nog steeds noodzakelijk is, wordt het minder belangrijk. Tegenwoordig hebben bedrijfsleiders eerder iemand nodig die hen kan helpen om hun onderneming voor te bereiden op wat komen zal.

Het is net als een auto besturen: je moet regelmatig in je achteruitkijkspiegel kijken, maar er is weinig dat je kunt veranderen aan wat er achter je gebeurt. De achteruitkijkspiegel neemt een klein deel van je zicht in, en dat is niet zonder reden. Je moet je richten op de voorruit om te zien wat er voor je gebeurt, en klaar zijn om te reageren op veranderingen en gebeurtenissen in je omgeving, zoals een licht dat op groen springt of een andere auto die een stopbord negeert.

Veel accountants zijn vandaag nog steeds vooral bezig met wat er zich in de achteruitkijkspiegel afspeelt. Terwijl hun klanten - zijnde de bedrijfsleiders - in de eerste plaats moeten vooruitkijken. Ze kunnen de verkoopcijfers van gisteren niet veranderen, en de kans is groot dat ze die historische gegevens al binnen handbereik hebben.

Instrumenten alleen maken je geen ambachtsman

Doordat boekhoudsoftware zo gebruiksvriendelijk is geworden, hoeven bedrijven niemand meer in te huren om de boeken in evenwicht te houden: ze kunnen het gewoon zelf doen. Veel van deze softwareoplossingen doen deze verwerking zelfs grotendeels zonder menselijke tussenkomst.

Waarom zijn accountants dan nog steeds zo gefixeerd op die tools? Het komt neer op een gebrek aan vertrouwen: een hamer en een zaag alleen maken geen kast. Het is hoe je die tools gebruikt en je eigen vaardigheden toepast die het eindresultaat bepalen. Hulpmiddelen zijn enablers, maar alleen zullen ze het werk niet doen.

Met bedrijven is het net zo: zij hebben al de tools in de vorm van boekhoudoplossingen. Wat ze niet hebben, is de vaardigheid en kennis om die tools te gebruiken om tot een specifiek en optimaal eindresultaat te komen. En dat is waar de accountant het verschil kan maken.

Ga helemaal op in de business van je klanten

Uit een recente studie van de Internationale Federatie van Accountants bleek dat accountants voor kmo’s de meest vertrouwde adviseurs zijn. Maar om deskundig advies te kunnen geven, moet je je in een kennispositie bevinden. Net zoals technologie en industrieën voortdurend evolueren en zich aanpassen aan veranderingen in de omgeving, moeten accountants dat dus ook doen.

Je kan geen adviseur zijn met je hoofd in het zand. Accountants moeten dus hun radar inschakelen en zich meer bewust worden van wat er rondom hen gebeurt. Niet alleen in de bedrijven van hun klanten, maar ook in hun branche, de lokale economie en de rest van de wereld; om dat bewustzijn vervolgens uit te dragen.

Abonneer je dus op relevante nieuwsbrieven, lees magazines, woon conferenties bij, en zorg voor diepgaand inzicht in de interne factoren die de activiteiten van je klanten beïnvloeden, maar ook de externe krachten waarover zij geen controle hebben, zoals de wisselkoers, stakingen in de logistieke sector of stijgingen van de brandstofprijzen. Begrijpen wat er nu gebeurt en wat er in de toekomst kan of zal gebeuren, stelt je beter in staat om klanten goed te adviseren over hoe te reageren.

Het is niet per se de sterkste die overleeft, maar wel de nieuwsgierigste: de curieuzeneuzemosterdpotten. Zij die de juiste vragen stellen, die experimenteren, het onbekende verkennen en alles om hen heen absorberen, net zoals kinderen dat doen.

De allerbeste accountants doen dit allemaal, en gaan nog een stap verder om hun klanten te helpen begrijpen wat veranderingen voor hun bedrijf betekenen en hoe ze zich kunnen aanpassen.

Cultuurshift

Uit een studie van 2019 blijkt dat er een echte culturele verschuiving plaatsvindt in de sector. Klantenverwachtingen, rekrutering, vaardigheden en training, dienstenaanbod en technologie: alles evolueert.

Om trusted advisors te worden, moeten accountants daarom meedogenloos worden in hun streven naar kennis. Het is niet voldoende om handig te zijn met een boekhoudpakket: ze moeten de resultaten van die software toepassen op wat er in de wereld gebeurt en uitzoeken hoe hun klanten met toekomstige tendensen en disruptie kunnen omgaan.

De verwachtingen van klanten veranderen, en de kantoren moeten zich daaraan aanpassen. Als ze niet weten hoe, moeten ze overwegen jonger talent aan te trekken dat gewend is aan verandering en zich makkelijker kan aanpassen. Ze brengen innovatie, creativiteit en nieuwsgierigheid mee, en kunnen precies dat zijn wat een gevestigde onderneming nodig heeft om een nieuw elan te vinden en de toekomst met vertrouwen tegemoet te gaan.

Een belangrijke kanttekening daarbij is dat het leren nooit stopt. Wat een boekhouder-in-opleiding vandaag leert, kan morgen alweer achterhaald zijn, en de kennis van gisteren helpt niet bij de problemen van morgen. Het stopt met andere woorden nooit. Dat is iets waar accountants, net als de rest van de maatschappij, niet omheen kunnen. Hoe sneller ze de omslag maken naar levenslang leren, hoe betere adviseurs ze zullen worden.

Een laatste, onderschatte vaardigheid is de kracht van menselijke verbinding. In staat zijn om echt naar klanten te luisteren en boeiende persoonlijke gesprekken te voeren is een zeldzame maar waardevolle vaardigheid voor accountants.

Het werk dat ze doen, heeft immers in de eerste plaats een invloed op het leven van mensen. Hun klanten zijn geen bedrijven maar eerst en vooral mensen, met gezinnen en een lening af te betalen. Door echt naar hen te luisteren, proactief te zijn en hen voor te bereiden op wat kan gebeuren, helpen ze hen het best. En dat is iets wat technologie niet kan doen.