Wanneer we het hebben over de markt van elektrische voertuigen in België, dan komen vooral de hybride modellen in het vizier. Heel vreemd is dat niet, aangezien het aantal verkochte plug-in hybrides jarenlang veel hoger is geweest dan de volledig elektrische auto’s. Opdat we geen voorbarige conclusies zouden trekken en om te weten of de elektrische wagen in 2020 nu echt gaat doorbreken in België, is het goed om er eerst enkele harde cijfers en feiten bij te nemen.

Het tij lijkt te keren

België is begonnen aan de inhaalslag op het gebied van het elektrisch rijden. Waar in Nederland al in 2018 grote stappen werden gezet, bleek het bij hun zuiderburen een pak moeilijker om voorgoed uit de startblokken te schieten. Waar in 2013 in Nederland 0.6% van de nieuw verkochte auto’s elektrisch was, werd dit marginale percentage in België pas in 2018 behaald. Daarin liep Wallonië met 0,8% duidelijk voor op de magere 0,4% van Vlaanderen.

Maar het tij lijkt gekeerd: want als we kijken naar de absolute cijfers, dan was 2019 een recordjaar. Het aantal elektrische voertuigen (EV) in België steeg met ‘slechts’ 55%, maar met 19.191 verkochte modellen tegenover de 12.417 EV’s in 2018 was dit wel een toename van ruim 6.770 exemplaren. En daarmee zit het elektrisch rijden in België duidelijk in de lift.

Kijken we daarbij even naar Vlaanderen als deel van het geheel, dan valt iets anders op. Namelijk dat het grootste gedeelte van de milieuvriendelijke wagens (elektrisch, plug-in hybride en CNG) eigendom is van bedrijven. De rest van de markt wordt verdeeld onder enerzijds particulieren en anderzijds leasingbedrijven. Die laatste groep heeft dus niet langer het leeuwendeel van de elektrische wagens in handen.

Hoe staat het met de laadpalen in België?

Het aantal publieke oplaadpunten is de afgelopen jaren sterk toegenomen in België. Vooral in 2015 lijkt de stijging hard gegaan met 132,8%, maar dit zijn vertekende cijfers omdat er voordien nauwelijks laadpalen waren.

Daarom is het interessanter om te kijken naar de recentere jaren. In 2018 steeg het aantal publieke laadpalen -zowel normale laadpalen als snelle- met een dikke 72 procent. Vorig jaar heeft echt zoden aan de dijk gezet met bijna 111% stijging. Een spectaculaire toename die hard nodig is, aangezien het aantal laadpalen in verhouding nog steeds laag ligt. Elektrisch rijden en laden is in Nederland een stuk makkelijker.

De meeste oplaadpunten op Belgische bodem vinden we in de provincie Oost-Vlaanderen, met meer dan 580 stuks. Alleen Brussel weet op de voet te volgen met ruim 500 laadpalen. Daarna volgen West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg. In de overige Belgische provincies zijn minder dan 100 publieke laadpalen in de volledige provincie te vinden, wat bijzonder weinig is.

Hoe groen is de elektrische auto nu eigenlijk?

Maar hoe groen is die elektrische auto nou eigenlijk? Dat ligt in grote mate aan de manier waarop de auto wordt geladen, al zijn alle vormen van elektrisch laden nog altijd groener dan een verbrandingsmotor. Wanneer geladen wordt met standaardstroom in de Europese Unie – dus grijze stroom – dan produceert de elektrische auto nog steeds 42% minder CO2 dan een kleine benzinewagen.

Maar dat is natuurlijk niet waar we heen willen. We willen naar elektrisch rijden als vorm van volledige duurzame mobiliteit. Grijze stroom past daar niet bij. Zeker niet wanneer we nog iets dieper in de materie duiken.

Bij het produceren van een elektrische auto wordt meer CO2 uitgestoten, vooral vanwege de accu's die gebruikt worden in de EV. Maar deze ‘achterstand’ is na twee jaar volledig weggewerkt wanneer de auto op grijze stroom rijdt. Dan is de EV beter voor het milieu dan de auto met verbrandingsmotor.

Wat gebeurt er wanneer er uitsluitend groen geladen wordt? Dan loopt die periode terug naar 1 tot maximum 1,5 jaar. In dat geval is de EV al na ongeveer een jaar schoner voor het milieu dan de auto op benzine of diesel. En dát zijn cijfers waar we heen willen. Zeker wanneer de CO2-uitstoot tijdens de productie teruggedrongen kan worden, en die kans is best groot. Veel autofabrikanten duiken nu de markt in en zoeken naar innovaties en nieuwe ontwikkelingen om de mogelijkheden te verkennen.

Ook zonder nieuwe ontwikkelingen en gereduceerde uitstoot is de winst enorm. Gemiddeld gaat een auto 11,4 jaar mee. Laten we ervan uitgaan dat de ‘terugverdientijd’ 1,4 jaar is voor een EV die volledig groen geladen wordt, dan is het een winst van 10 jaar. Per auto in België! Dat is exact waarom groen laden van de EV zoveel aandacht moet krijgen, want op die manier worden de milieuvoordelen van elektrisch rijden nog zoveel groter.

Elektrisch versus hybride in België

In België is de dieselmotor de grote boosdoener geworden. Mensen kijken in hun zoektocht naar een volgende vierwieler vooral naar benzinewagens, hybrides en in iets mindere mate volledig elektrische auto's. Hoe zit het nou precies met de strijd tussen de hybride en de elektrische auto in België?

In 2019 reden er in België 5.889.210 personenauto’s rond, aldus Statbel. Daarvan waren 3 miljoen exemplaren voorzien van een dieselmotor, wat bijna 200.000 stuks minder is dan in 2018. Het aantal benzineauto’s nam op haar beurt toe met 190.000 exemplaren, maar vooral in het elektrisch segment schoten de cijfers door het dak.

Van alle auto’s was echter nog geen half procent volledig elektrisch (15.000 EV's). Hybride wagens hebben daarentegen de overhand met meer dan 110.000 exemplaren. Gezien de definitie van hybride hierboven is dat echter niet zo gek. Wanneer alle auto’s met een elektromotor onder de motorkap meegerekend mogen worden, gaat het hard met de cijfers.

Met de huidige ontwikkelingen en cijfers is het maar de vraag of de hybride wagen snel uit het straatbeeld zal verdwijnen. Zeker niet omdat de Belgische overheid besloten heeft om bepaalde modellen alsnog volledig fiscaal aftrekbaar te maken, waardoor deze makkelijk hun weg vinden naar het bedrijfswagenpark. Dit geldt alleen voor plug-in hybrides met een batterijcapaciteit van minstens 0,5 kWh per 100 kilogram gewicht voor de auto. Hierbij is het wel even opletten. Deze keuze voor de banden en extra opties kan gevolgen hebben voor de aftrekbaarheid. Overleg daarom altijd eerst met de dealer over de mogelijkheden voordat je opties toevoegt en alsnog het volle pond mag betalen.

Thuis je wagen opladen: een haalbare kaart?

Thuis een elektrische auto opladen is een prima oplossing. Dat kan met een volledig laadstation (meestal rond de 1.000 euro) of met een laadkabel (rond de 200 euro, afhankelijk van het type lader en de keuze voor de kwaliteit van de laadkabel) die in een wandcontactdoos gestoken wordt. In alle gevallen is het verstandig om op te letten op welke groep de lader komt. Dit kan géén groep zijn met hoog verbruik en veel piekmomenten, zoals de groep van de keuken of de wasmachine. De zekering begeeft het namelijk zeker wanneer alle apparaten én de lader vermogen opeisen.

Thuis laden is tevens de makkelijkste optie om er zeker van te zijn dat je elektrische wagen volledig groen geladen wordt. Wil je zeker zijn dat je elektrisch rijdt op de meest groene manier, kies dan voor de groenste energieleverancier. In tegenstelling tot het laden bij een laadpaal, weet je dan exact welke stroom in de accu gebruikt wordt.

Een andere manier is zelf energie opwekken. Wanneer je zelf stroom opwekt uit hernieuwbare energiebronnen - denk aan zonnepanelen - dan zijn de uiteindelijke kosten gezien over een langere periode zo laag mogelijk. En groener wordt het natuurlijk niet.

De toekomst voor België: benzine, hybride of toch volledig elektrisch?

In 2019 reden meer dan 110.000 hybridewagens in België rond, waarbij de EV het duidelijk aflegde met 15.000 exemplaren, ofwel een marktaandeel van minder dan 1 procent. Maar trek niet te snel conclusies uit de cijfers, want de elektrische auto laat de grootste stijging zien met ruim 65%. En heel vreemd is dit niet wanneer we kijken naar het grotere plaatje.

Het aantal hybridemodellen dat nog 100% aftrekbaar is, is door de jaren heen flink geslonken. In 2020 zijn er nog maar een aantal exemplaren die kunnen rekenen op volledig fiscaal voordeel, waaronder de BMW 225xe, de BMW 330 e, de Hyundai Ioniq (PHEV) en de Kia Niro (PHEV). Deze modellen voldoen aan de voorwaarden die de Belgische overheid gesteld heeft voor aftrekbaarheid. Dat is véél minder dat een aantal jaren terug, waarin zakelijke wagenparken massaal overgingen naar zowel hybride als elektrisch omdat beide belastingvoordeel genoten.

Tegelijkertijd neemt het aantal elektrische modellen toe. Autofabrikanten wereldwijd leggen zich toe op de productie van nieuwe modellen, waarbij de Europese giganten nu ook op de prijs gaan letten. Goedkopere instapmodellen is de slogan voor Volkswagen en PSA, waarmee we gerust mogen aannemen dat de stijgende lijn voor de EV toe blijft nemen.

Wat minstens zo belangrijk is, is dat de kennis dagelijks breder wordt. We weten inmiddels dat de gemiddelde accu van de EV langer meegaat dan voorspeld (veel van de pioniersmodellen rijden immers nog) en we weten dat thuisladen een prima optie is, waarbij de kosten per kilometer per definitie lager uitvallen dan laden bij een publieke laadpaal. Nog geen thuislader? Geen punt, want het aantal laadpalen neemt ook gestaag toe, waardoor elektrisch rijden voor steeds meer mensen een interessante piste wordt.

Ook zijn er steeds meer ondernemers die de mogelijkheden verkennen. Niet alleen rond elektrische auto’s in het wagenpark, maar betreffende de installatie van zakelijke laadpalen. Dat kan voor de medewerkers of eigen wagens zijn, maar het kan ook voor bezoekers of klanten bijzonder interessant zijn met de toename in het elektrisch rijden. Mocht je dat als ondernemer niet allemaal zelf willen bekostigen, ondanks de aftrekbaarheid, dan kun je met een slimme verrekendienst zelfs verdienen aan het publiek. Handig wanneer er geen laadpalen in de buurt zijn.

Breekt elektrisch rijden in 2020 echt door in België?

Het is de grote vraag of het elektrisch rijden in 2020 echt gaat doorbreken in België. Ja, een stijging van 65% in 2019 is spectaculair maar in absolute cijfers blijft dit land sterk achter op de rest, voornamelijk op Noorwegen en Nederland. Echter, de toekomstperspectieven zien er goed uit. Er zijn steeds meer elektrische modellen waarmee je 250 kilometer of meer af kunt leggen, wat voor de meesten onder ons ruim voldoende is om naar en van het werk te rijden. Een laadpaal thuis óf op het werk zou voor de gemiddelde Belg genoeg moeten zijn om tijdig te kunnen laden.

Op dit moment zijn er in België ongeveer 9.500 laadpalen voor elektrische voertuigen, een aantal dat uiteraard blijft toenemen. Dat hebben we het niet enkel over publieke oplaadpunten: die zijn met ongeveer 2.500 stuks goed voor slechts 26%. Het gros wordt vertegenwoordigd door enerzijds zakelijke laadpalen (4.500) en anderzijds particuliere laadpalen (2.500) volgens Engie. Overigens is de doelstelling van 21.000 publieke laadpalen in 2020 in België naar alle waarschijnlijkheid onmogelijk maar dat het aantal gaat stijgen, mag duidelijk zijn.

De weg ligt helemaal open

Dit wijkt deels af van het beeld dat begin 2019 geschetst werd: daarin verloor de hybride het al, maar bleek de benzinewagen de populairste optie voor de automobilist die van de diesel af wilde. Mede omdat de mogelijkheden te schaars waren, het aantal laadpalen te laag lag en de autofabrikanten te weinig interessante modellen op de markt brachten. Nu is de situatie heel anders:

  • Er zijn meer publieke laadpalen
  • Er zijn meer zakelijke en particuliere laadpalen
  • Meerdere instapmodellen van de EV zijn betaalbaar geworden
  • Fiscale voordelen voor de EV zijn standaard en schaars voor de hybride
  • De mate van kennis is duidelijk toegenomen
  • Autofabrikanten besteden minder tijd en geld aan de productie van hybridewagens en leggen zich toe op EV’s

Nu de vele drempels en hindernissen als sneeuw voor zon verdwijnen, ligt de weg helemaal open voor de elektrische wagen. Dat maakt het interessant om de markt van EV's goed in de gaten te houden en tijdig te kiezen voor een lease, occasie of fonkelnieuwe elektrische auto op je oprit.