Innoveren in de nieuwe economie volgens Geert Noels: “Bedrijven moeten zich instellen op het woestijnritme”

(Photo by Lies Willaert)

Hoe kan je als bedrijf je innovatiestrategie klaarstomen voor de post-coronawereld? Niemand minder dan topeconoom Geert Noels vertelde het tijdens de kick-off van de virtuele Summer School van Start it @KBC en Start it X (dat Belgische bedrijven begeleidt in innovatie). Drie verrassende inzichten kwamen daaruit voort. “Wees realistisch, want dat is de basis van elk goed overlevingsplan”, aldus Noels. “Aangezien deze situatie nog 6 tot 12 maanden kan aanslepen, moeten bedrijven zich instellen op het ‘woestijnritme’.”

Reddingsboei vooral voor grote bedrijven

De wereldeconomie zou echt gedijen mochten veel dingen kleiner zijn. Dat is de kern van Noels’ laatste boek ‘Gigantisme’. En dat gedachtegoed wordt door de coronacrisis enkel versterkt. “De technologiereuzen zagen hun marktwaarde enkel stijgen, en hebben dus vooral garen gesponnen uit deze recessie”, vertelt hij tijdens de webinar.

“De overheid gooit in de eerste plaats de reddingsboei uit naar grote bedrijven. Van hen wordt verwacht dat zij met een oplossing - in de vorm van technologische innovatie of vaccins - komen aandraven. Terwijl innovatie meestal komt van die tienduizenden kmo’s en start-ups die het momenteel écht moeilijk hebben. Maar zulke bedrijven worden doorgaans opgekocht door de grote jongens. Zij zetten de innovatie van kleinere ondernemingen weg, en maken zo komaf met concurrentie. Eén van de vele gevolgen van gigantisme, trouwens.”

Crisissen zijn opportuniteiten

Toch is Geert Noels in de eerste plaats hoopvol. Hij was positief verrast om te zien hoeveel wendbaarheid kleine bedrijven aan de dag hebben gelegd. “Wellicht was afgelopen periode voor veel ondernemers een moment van fundamentele reflectie”, stelt hij. “Crisissen zijn opportuniteiten, en als het ware een uitgelezen moment om verlieslatende of achterhaalde businessmodellen een halt toe te roepen. Kijk naar de mogelijkheden van lokale productie. De mondmaskers zijn een pijnlijk voorbeeld van het belang ervan. Onze strategische voorraad hebben we laten vergaan, en nadien vernietigd.”

Nog volgens de econoom moeten organisaties er rekening mee houden dat pivoteren misschien de enige oplossing is. “Wees realistisch, want dat is de basis van elk goed overlevingsplan”, zegt hij. “Aangezien deze situatie nog 6 tot 12 maanden kan aanslepen, moeten bedrijven zich instellen op het ‘woestijnritme’. Dat wil zeggen: je beschikt over een watervoorraad, maar je ziet de droge zandvlakte voor jou. Je weet niet hoe ver die doorloopt. Anticipeer en maak gebruik van de steunmaatregelen.”

Laat innovatie uit het hele bedrijf komen

De boodschap is duidelijk: tracht jezelf opnieuw uit te vinden. Innoveer! Hoewel er geen magisch recept of ‘one size fits all’ methode bestaat, heersen er nog tig misverstanden rond innovatie. “Vernieuwing betekent niet dat je de dingen zo groot mogelijk moet maken”, vindt Noels. “Je kan net zo goed een bestaand product, proces of dienst verbeteren en zo met iets revolutionair op de proppen komen. Je hoeft het warm water niet opnieuw uit te vinden. Kijk rond, en steel met je ogen. Concurrenten zijn niet altijd vervelend - ze zijn ook goede leermeesters. Zet kleine stappen en doe aan smart copying.”

Idealiter komt innovatie ook van verschillende uithoeken in een bedrijf. Noels raadt vooral af om een geïsoleerde ‘innovatie-afdeling’ in te richten. “Dan riskeer je dat innovatie resulteert in complexe producten en diensten”, vult Noels aan. “Terwijl echte vernieuwing draait om eenvoud. Met alle respect, maar om die reden laat je innovatie dus best niet alleen over aan ingenieurs. Creatieve ideeën zitten overal.”

“Ik werkte ooit nog bij 3M, dat iedere werknemer 5% van hun werktijd laat spenderen aan innovatieve projecten. Zo is de onderneming jaren geleden op de proppen gekomen met de alom bekende Post-itjes. Grappig genoeg was dat eigenlijk één grote vergissing. Want initieel bestond het doel van 3M erin om de strafste lijm ooit te ontwikkelen, maar de gele papier velletjes zijn uiteindelijk een eigen leven gaan leiden.”

Vertrouw niet op geluk, wel op hard werk

Zowel kleine als grote bedrijven moesten noodgedwongen gebruik maken van steunmaatregelen. Dat bepaalde criticasters beweren dat het kaf van de koren wordt gescheiden, vindt Noels niet correct.

“Laten we daar niet zo zwart-wit in zijn”, bepleit hij. “Geen enkel bedrijf is erop voorzien dat 90% van de omzet wegvalt. Dat heeft naar mijn mening weinig met de levensvatbaarheid te maken. Ik heb toch wel bedenkingen met de perceptie van ondernemerschap.”

“Onlangs plaatste een goedbedoelde campagne het belang van ondernemen op de voorgrond. Dat vind ik een verkeerd signaal. Moeten we dan écht gaan wachten tot geluk uit de hemel komt vallen? Het is een combinatie van geluk door bijvoorbeeld de juiste timing te kiezen, en hard werk. En sommige bedrijven hebben meer pech dan andere. Ik vind de geluksfactor iets pervers. Want de ondernemers die het hebben gemaakt, zijn zogezegd bofkonten. Is dat dan de reden dat we hen torenhoge belastingen voorschotelen?”