Wat voor de pasgeboren baby een heel stresserende ervaring is, betekent voor de buitenwereld in de eerste plaats: nieuw leven. Een nieuwe mens. Een nieuw verhaal. Alvast een naïeve wens die ik koester in deze vreemde coronatijden: kunnen we in plaats van over een exitplan niet gewoon over een geboorte spreken? Over een nieuw begin, een nieuw verhaal? Laat ons nog even twijfelen en de traumatische ervaring van de voorbije weken opzijschuiven en inruilen voor een hoopgevend publiek debat.

Creatieve zoektocht

In een open brief die verscheen op de website van Flanders DC pleit Pascal Cools ervoor om de creatieve sector te betrekken bij de exitstrategie uit de coronacrisis. “Naast communicatiespecialisten heb je psychologen, sociologen maar vooral mensen nodig die overtuigend een verhaal kunnen ontwikkelen en brengen zoals social designers, scenarioschrijvers of TV-makers. Gebruik die vaardigheden!”

Ik treed Pascal bij, want hij heeft gelijk. Maar ik wil ook een nuance aanbrengen. Het is namelijk belangrijk om de verwachtingen scherp te stellen. Jawel, creatievelingen kunnen een verhaal vertellen. Misschien zelfs het verschil maken. Maar verwacht niet dat ze meteen met een pasklare oplossing komen. En ja, de actie ‘Stip It’ is veel doeltreffender dan de boodschap ‘Pest Niet’, zoals Pascal terecht aangeeft. Maar die campagne is het resultaat van een lange zoektocht door een creatief team.

De deugd van het twijfelen

Aan elke tekst, ontwerp, filmscript, muziek- of kledingstuk of juweel is een creatieve zoektocht vooraf gegaan. Bevragen. Proberen. Herbeginnen. Weerhouden. Wikken en wegen. Desnoods wekenlang.

Er bestaan hippe termen en modellen voor. ‘Design thinking’ of ‘innovation’, om er twee te noemen. Dure woorden. Maar het komt neer op een eenvoudige en eeuwenoude praktijk. Wat we van de creatieve industrie het meest kunnen leren, is de kunst van het vragen stellen. De deugd van het twijfelen.

Dus ja, laten we deze vaardigheden binnen brengen in het debat over de toekomst. Laat ons luidop vragen stellen zoals: welk deel van de wereld van gisteren nemen we mee naar die van morgen? Wat willen we behouden? Wat willen we anders?

  • Maar ook, als het allemaal weer mag: hoe willen we dan werken? Naar kantoor elke dag? Of blijven we ook in de toekomst af en toe dagen thuis (en van welke werkgever mag dit)?
  • Meer dan de vraag waar we wonen, is de vraag hoe we willen leven? Veilig en alleen? Of toch, dicht bij elkaar?
  • Meer dan de vraag welke afstand we houden, is de vraag hoe we vertrouwen? Met een mondmasker, een app of met ons hart?

Dit zijn niet enkel vragen die je aan een creative of culturo moet stellen. Dit zijn vragen die elke organisatie aan het team mag stellen. Die iedere mens aan een andere mens mag (moet?) stellen. Het zijn namelijk maatschappelijke vragen. Het gaat over de cultuur van morgen.

Onze cultuur van morgen

Laten we voor één keer niet verwachten dat de professionals kordaat, autonoom of excellent zijn. I know, ze worden betaald om te beslissen. Maar laat ons nog even twijfelen. Openlijk. De onzekerheid een plaats geven. Zodat het gesprek kan ontstaan. Een publiek debat. Zowel aan de keukentafel als op kantoor.

Vind je dat radicaal? Bedenk dan dat thuisblijven nog veel radicaler is. Laten we het exitplan inruilen van een traumatische ervaring naar een hoopgevend publiek debat. Een wedergeboorte, zo je wil, van onze cultuur van morgen.

Beluister hieronder mijn podcastinterview uit de reeks How Life Works met businessfilosoof Jochanan Eynikel over zingeving en werk. Hij heeft het daarin onder meer over zijn nieuwste boek: Check-in: Op zoek naar zin en betekenis in bedrijven’.