Dat de coronacrisis een evenwichtsoefening op alle fronten was en is, staat buiten kijf. Het land ging op slot en zowel bedrijven als werknemers moesten een nieuwe realiteit zien te omarmen: die van het thuiswerken. Wat betekent dat voor de toekomst? Welke uitdagingen staan er ons brein op het vlak van werk en leven te wachten? In haar nieuwe boek ‘De mentale reset’ biedt doctor in de psychologie Elke Geraerts handvaten om deze nieuwe hybride realiteit aan te grijpen als de start van een productiever en gelukkiger leven.

Een nieuwe realiteit

“De hele pandemie was inderdaad een gigantisch veerkrachtexperiment”, zegt Elke Geraerts. “Al begint er post-covid een nieuw. Want na alle maatregelen en lockdowns wordt er nu van mensen gevraagd om zich een totaal nieuwe manier van werken en leven aan te meten. Mensen vragen zich af hoe ze dat moeten doen. Hoe moeten ze de manier waarop ze anderhalf jaar hebben geleefd nu doorweven in hun toekomst, zowel in hun rol als professional, als die van ouder en die van mens tout court.”

Als de crisis iets heeft duidelijk gemaakt, is het wel dat de manier waarop we dat nu doen niet houdbaar is

Dat vraagstuk was voor Geraerts het teken dat er handvaten nodig waren voor een breinvriendelijke manier van werken en leven, waarna ze aan het schrijven sloeg. “De cijfers liegen er ook niet om”, klinkt het. “Het aantal burn-outs rijst de pan uit en de stresscijfers zijn torenhoog. Dat is volgens mij voor een groot deel te wijten aan de manier waarop wij thuiswerken. Als de crisis iets heeft duidelijk gemaakt, is het wel dat de manier waarop we dat nu doen niet houdbaar is.”

Alles is focus

“Eigenlijk heeft thuiswerken post-covid vooral te maken met focus”, legt Geraerts uit. “We willen wel efficiënt werken, maar in de realiteit richten we onze thuiswerkomgeving zo in dat we dat net niet kunnen doen. Denk maar aan e-mails, je telefoon, WhatsApp-berichten, meeting invites, … Ze zorgen ervoor dat het brein van de thuiswerker heel snel afgeleid raakt.”

En blijkbaar is dat onrechtstreeks ook wat die thuiswerker wil. “Hij wil laten zien aan zijn collega, baas of klant dat hij inderdaad aan het werken is. Zo krijg je dus een heel ironische situatie waarbij je aan het thuiswerken bent op een manier die dat niet faciliteert maar net ondermijnt.”

“In een lockdown is dat oké”, nuanceert Geraerts. “Tijdens zo’n crisis moet je roeien met de riemen die je hebt. Maar dat is geen duurzame aanpak in de toekomst van werk. Daar moeten we, vind ik, de ambitie hebben om alle lessons learned van de pandemie te verweven in ons bestaan. En dat vereist een call to action.” Het is die oproep die Geraerts neerpende in haar nieuwste boek en waarvan ze hoopt dat het mensen wakker schudt. “De pandemie is echt een kantelpunt om te kiezen voor een breinbewuster leven dat je productiever, gelukkiger en succesvoller maakt.”

Energieverdeling

Wat betekent breinbewuster leven dan precies? “Het gaat erom dat je de energie van je brein maximaal inzet op de juiste momenten, in plaats van non-stop”, legt Geraerts uit. “In de ochtend, nadat je goed hebt geslapen, is de energietank van je brein 100% gevuld. Eigenlijk zou je op je werk op dat moment een taak moeten doen die die 100% ook daadwerkelijk benut. Maar wat doen veel bedrijven? ’s Ochtends een teammeeting organiseren, want dan is iedereen nog fris en kunnen we snel schakelen.”

En dat is volgens Geraerts een jammere zaak. “Voor zo’n teamvergadering heb je bijvoorbeeld maar 40% van je aandacht nodig. Die andere 60% zit daar maar te borrelen en vervliegt uiteindelijk. Je bent dus meer dan de helft van je aandacht kwijt door één taak. Komt daar nog eens bij dat we ons constant laten prikkelen met digitale info via verschillende communicatiekanalen. De aandacht van je brein sijpelt zo weg.”

In de toekomst zullen die digitale prikkels nog talrijker aanwezig zijn, voorspelt Geraerts. “Deze crisis is dan ook het perfecte moment om vanuit een helikopterview te kijken hoe we de energie van ons brein zo optimaal mogelijk kunnen benutten en telkens opnieuw aanvullen. Dan hebben we het perfecte antigif tegen burn-out in handen.”

Persoonsgebonden

Hoe de ideale breinbewuste dag eruitziet, hangt af van persoon tot persoon. “Het gaat ook veel verder dan louter een ochtend- of avondmens zijn”, aldus Geraerts. “Er zitten heel wat aandachtspieken en -dalen in je dag en het is zaak om te weten waar die precies zitten. Tijdens zo’n piek doe je dan idealiter iets dat 100% van je aandacht vergt. Tijdens de dalen doe je dan die dingen waarvoor je net minder aandacht nodig hebt.”

Al is het inplannen van complete ont-focustijd ook cruciaal. “Ik zie mensen vaak de ene na de andere mentale marathon lopen. Een topsporter zou zoiets nooit doen. Die zou een marathon lopen, voldoende tijd nemen om te recupereren en pas dan weer doorgaan. Afwezige tijd inplannen als je thuiswerkt, is volgens mij dan ook cruciaal om met 100% energie te kunnen verdergaan in plaats van te blijven pushen met maar 20%.”

Ik zie mensen vaak de ene na de andere mentale marathon lopen. Een topsporter zou zoiets nooit doen

“Een andere must is weten wat je energiegevers en -zuigers zijn”, gaat Geraerts verder. “Voor veel mensen is de connectie met collega’s bijvoorbeeld een energiegever. Zoek die dan ook op als je thuiswerkt. Ga bijvoorbeeld samen wandelen. Kortom, neem zelf ownership om je leven en werk zo optimaal in te richten.”

En toch universeel

De manier waarop je je dag breinbewust indeelt, is dan wel heel persoonsgebonden, de achterliggende principes zijn toch universeel, weet Geraerts. “Dankzij de pandemie kon ik nu ook digitaal aan tafel schuiven bij mensen over de hele wereld, van Peru tot Nieuw-Zeeland, van Oslo tot Kaapstad. En dat deed me nog eens beseffen dat de verhalen over het brein universeel gelden. Niet alleen voor het individu, maar ook voor de hele organisatie: iedereen, in elke organisatie in om het even welke sector, heeft te kampen met diezelfde uitdagingen van het brein.”

De handvaten in het boek zijn dan ook geschreven voor ieder individu en leidinggevende. “Ook het onderwijs komt aan bod”, vult Geraerts aan. “Want hoe moeten we de lessons learned van de pandemie vertalen naar het onderwijs? Ook dat is relevant voor bijna iedereen, want we hebben bijna allemaal te maken met kinderen en jongeren.”

Een blijver

Op de vraag of bedrijven nog zullen terugkeren naar de status quo van vóór covid, antwoordt Geraerts resoluut: “Nee, bedrijven zien hybride werken als een blijver en stellen zich er meer dan ooit voor open. Het biedt veel voordelen, zowel op het vlak van focustijd en de combinatie tussen werk en privé, maar ook de tijd die werknemers in de file spenderen wordt zo beperkt.”

Plots zaten we daar thuis met onze families die we zo weinig hadden gezien omdat we het zo druk hadden. En we beseften dat we die extra quality time eigenlijk wel tof vonden

Al is er nog een factor die een belangrijke rol speelt: de werknemers zelf. “Plots zaten we daar thuis met onze families die we zo weinig hadden gezien omdat we het zo druk hadden. En we beseften dat we die extra quality time eigenlijk wel tof vonden. De pandemie was voor velen onder ons een wake-upcall, waardoor we die herwonnen vrijheid niet meer zo snel willen opgeven. Het is als bedrijf dan ook zaak om visionair te zijn en mee te gaan in deze veranderingen”, aldus Geraerts.

Persoonlijke reset

Ook voor de 39-jarige neuropsychologe zelf die in het dagelijkse leven CEO is van het internationale consultancybedrijf Better Minds at Work betekende de crisis een reset op persoonlijk vlak. “Voor de pandemie was ik vooral de carrièrevrouw die van de ene naar de andere keynote of opdracht raasde. Ik kuste mijn kinderen snel goedenacht of bracht hen ’s ochtends vlug naar school en verder boog ik me vooral over mijn werk.”

“De lockdown liet me zien dat die quality time met mijn kinderen op deze leeftijd – ze zijn vijf en zes – heel belangrijk is. Dat deed me inzien dat ik toch een goede mama kon zijn. Want vaak zie je toch dat carrièrevrouwen het moederschap wegzetten als iets waar ze minder goed in zijn. Ik was ook zo. Maar nu besefte ik: ik heb dat talent wél en ik kan mijn kinderen wél met alle liefde opvoeden en tijd samen doorbrengen.”

Vaak zie je toch dat carrièrevrouwen het moederschap wegzetten als iets waar ze minder goed in zijn. Ik was ook zo. Maar nu besefte ik: ik heb dat talent wél

Dat nieuwe besef vertaalde zich ook naar vandaag. “Ik kies nu veel bewuster welke opdrachten ik aanneem. Ik las ook veel minder avondlezingen in, want dat betekent dat ik kostbare tijd met mijn kinderen zou moeten missen. Dat is dan ook één van de redenen waarom ik een webinarstudio in mijn huis heb laten bouwen. Dan hoef ik niet het zoveelste vliegtuig naar Genève te nemen voor een lezing. Dan kan ik een klant ervan overtuigen dat ik ook digitaal kan invliegen en hem van zijn sokken kan blazen met digitaal vernuft, zoals 3D-effecten, dat ik in levende lijve nooit kan bieden.”

“Daar ben ik eigenlijk enorm dankbaar voor”, voegt Geraerts toe. “Ik geloof ook niet in work-life balance, eerder in work-life integration en ik merk dat het extra zelfvertrouwen in mijn persoonlijk leven ook impact heeft op mezelf als vrouw, als onderneemster en als spreker.”