Steven Van Belleghem voltooit zijn tech thriller trilogie: “Ik heb graag dat mijn toekomstbeelden wat schuren bij de mensen”

Met When human becomes digital en Customers the day after tomorrow heeft marketinggoeroe Steven Van Belleghem internationale bestsellers op zijn naam staan. Maar de Oost-Vlaming mag zich sinds 2020 ook (tech)thrillerauteur noemen en heeft met Hoogverraad zijn derde worp uit. “Voor alles waar ik op vlak van technologie enthousiast over ben, bestaat er een dark side.”

Hoogverraad kan gezien worden als het sluitstuk van een trilogie, die in 2020 begon met Eternal en het jaar daarop een vervolg kreeg met De Upgrade. Rode draad in de drie boeken is niet alleen hoofdpersonage Romy Bell, maar ook het feit dat Van Belleghem hedendaagse technologie extrapoleert naar twintig jaar later. Zo probeert hij een wereld te creëren die geen sciencefiction is, maar die dan zou kunnen bestaan.

“Het grote verschil tussen fictie en non-fictie schrijven? Bij dat laatste moet alles kloppen en goed onderbouwd zijn, terwijl je in die eerste alle kanten uit kunt”, legt Van Belleghem uit. “De aanpak is voor mij wel dezelfde: heel gestructureerd. Of ik met mijn tech thrillers mijn lezers dan ook wil informeren over technologische trends en hun mogelijke ontwikkeling? Kijk, ik heb drie doelstellingen: in de eerste plaats moeten de lezers zich amuseren en een paar uur naar een andere wereld gekatapulteerd worden.”

“Maar daarnaast wil ik met die boeken ook de awareness verhogen rond trends en ontwikkelingen - daar krijg ik ook tijdens mijn lezingen heel wat vragen over, bijvoorbeeld wat de maatschappelijke impact van bepaalde evoluties betreft. Ik voel heel goed dat de bezorgdheid rond de dark side van technologie bij de mensen leeft. Ik ben weliswaar een tech optimist, maar ik maak van mijn fictie graag gebruik om te tonen dat niet alles rozengeur en maneschijn is en dat die dark side wel degelijk bestaat.”

Digitale oorlogsvoering

“Ten derde wil ik mensen via mijn boeken aan het discussiëren krijgen, wat bijvoorbeeld bij De Upgrade - dat over DNA-manipulatie ging - heel goed gelukt is, zeker omdat het boek pal in de vaccinatiecampagnes uitkwam. Ik hoop dat dit met Hoogverraad, dat rond digitale oorlogsvoering draait, ook het geval zal zijn. Wat als opeens niets meer werkt in huis, aangezien alles er met elkaar geconnecteerd is en wordt aangevallen?”

“Daar zitten we trouwens niet zo heel ver meer vandaan. Ik las in de krant dat er laatst talloze indoor en outdoor smart security camera’s van Nest zijn gehackt, zodat de hackers gewoon konden meekijken in de living en slaapkamer van mensen thuis. Op kleine schaal is dat dus al bezig, ik katapulteer dat twintig jaar in de toekomst en maak daar in Hoogverraad een wereldramp van: dat we met z’n allen sitting ducks zijn wanneer plots alle geconnecteerde technologie zou uitvallen en we worden blootgesteld aan vijandige aanvallen. Ik heb graag dat mijn ideeën wat schuren bij de mensen”, lacht de auteur.

Steven Spielberg

Om die toekomstige ontwikkelingen accuraat te beschrijven, gaat de auteur niet over één nacht ijs. Zo ging hij voor Hoogverraad onder meer spreken met mensen van de NAVO die contacten hebben met allerlei beveiligingsfirma’s. Maar gebeurde het daarbij ook dat hijzelf nog verrast werd door wat er vandaag allemaal mogelijk is op vlak van digitalisering? “Wel, ik heb ook Frank Abagnale junior ontmoet, het hoofdpersonage uit Catch me if you Can (de film van Steven Spielberg met Leonardo DiCaprio in de rol van Abagnale; nvdr). Die werd jarenlang achternagezeten door de FBI omwille van zijn oplichterspraktijken, maar werkt vandaag zelf bij de FBI op de afdeling cybersecurity. We zaten toevallig op hetzelfde congres in Scandinavië en hebben daar twee dagen met elkaar opgetrokken. Abagnale heeft mij daar dingen verteld waar ik nog niet bij stil had gestaan.”

“Zo vroeg ik hem hoe het kwam dat Russen en Chinezen zoveel beter lijken in hacking dan wij in het Westen. Dat klopte volgens hem niet: ze zijn alleen beter in security, omwille van het cultuurverschil. Hij staafde dat met een voorbeeld: wanneer Abagnale naar Fortune 500-bedrijven trekt om hen van cybersecurity te overtuigen, parkeert hij zijn wagen niet bij de bezoekers, maar bij de medewerkers. Vervolgens dropt hij daar ergens vijftig USB-sticks, waarop duidelijk ‘confidential’ staat. Dan gaat hij naar de meeting, waar de CEO of een andere overste hem doorgaans laat weten dat ze alles onder controle hebben en dat ze al zwaar in cybersecurity investeerden.”

“Vervolgens vertelt Abagnale tijdens zijn presentatie over die USB-sticks, en laat hij weten dat – als ook maar één medewerker die in de computer steekt – hij binnen het uur toegang heeft tot alle mogelijke bedrijfsgegevens. Wat blijkt? Dat gebeurt altijd. En dat toont meteen ook de zwakte van het Westen, the land of the free, aan: we zien iets waar ‘vertrouwelijk’ op staat en we eigenen ons het recht toe te weten wat het bevat. Een Rus of Chinees zal zoiets nooit doen, en daarom zijn wij veel kwetsbaarder. Ik had er nooit bij stilgestaan dat onze leuke manier van leven in het Westen ons kwetsbaar kon maken voor cyberaanvallen. Een heel dankbaar, maar ook spannend inzicht.”

Geen blind optimisme

Van Belleghem noemt zichzelf zoals gezegd een tech optimist, maar bovenstaande klinkt toch niet allemaal zo rooskleurig. Bovendien schetsen de meeste films en series die zich in de toekomst afspelen- denk aan The Terminator, Blade Runner, Black Mirror, The Matrix … - een redelijk somber beeld over de technologie. “Ik ben ervan overtuigd dat technologie ons vooruit helpt en onze levenskwaliteit verbetert, doordat ze ons toelaat meer tijd te besteden aan zaken die we willen doen – bijvoorbeeld naar de bioscoop gaan – in plaats van moeten doen – bijvoorbeeld afwassen. Met dus de vaatwasmachine als heel eenvoudig voorbeeld van hoe technologie ons leven beter maakt.”

“Ik ben op alle vlakken optimistisch en zie overal voordelen van de technologische vooruitgang en mogelijkheden, maar ik stel ook vast dat er voor alles waar ik enthousiast over ben een dark side bestaat. Zo zijn sociale media in veel opzichten een zegen, maar leggen ze tegelijk op kinderen een enorme druk om zich te tonen. Of neem de smartphone: niemand wil zich nog het gemak ontzeggen om altijd de weg te vinden of iets te kunnen opzoeken, maar anderzijds zijn er ook mensen die niet meer zonder kunnen en er zelfs hun slaap voor laten.”

“Kortom, we moeten ons bewust zijn van die dark side om meer te kunnen genieten van de voordelen. Voor blind optimisme pas ik, want er zal altijd een kleine minderheid van de mensheid zijn met slechte bedoelingen. En rond die dark side schrijf ik graag mijn thrillers.”

Kinderboek schrijven?

Aangezien Steven Van Belleghem deze tech triller als een afsluiter van een trilogie aankondigde, volgt er dan nog fictie? Of gooit hij zich weer volop op keynotes en ondernemersboeken? “Goh, you never know natuurlijk”, antwoordt hij na enig nadenken. “Ik moet mentaal wel even afstand nemen van thrillers, want die pakken me helemaal in: maandenlang vertoef, of beter, leef ik echt in die fictiewereld. Superleuk natuurlijk, maar dat houdt ook in dat er geen enkele ruimte voor iets anders is.”

“Dat gezegd zijnde, droom ik bijvoorbeeld wel nog van een kinderboek, maar zonder dat ik concreet weet hoe of wat. Mijn volgende worp wordt in elk geval een managementboek, dat volgend jaar verschijnt en mijn vierde publicatie op drie jaar tijd zal zijn. Daarna zal ik misschien eens een jaar of twee geen boeken schrijven (lacht).”

Bloovi mag 5 gesigneerde exemplaren van ‘Hoogverraad’ wegschenken. Om kans te maken, dien je enkel een mailtje te sturen naar redactie@bloovi.be met het antwoord op de vraag: wat is de titel van de vorige thriller van Steven Van Belleghem?