We kennen ondertussen de perikelen en gevaren rond internetgiganten en -monopolies zoals Google, Facebook en Amazon: verkoop van data en telefoonnummers aan derde partijen, fake accounts, identiteitsvervalsing, datalekken, negatief gebruik van artificiële intelligentie (AI) onder het mom van ‘uw gebruiksgemak’, toenemende irritante reclame en tenslotte het verlies aan controle over de eigen data en eventuele inkomsten. Toch bestaat vandaag reeds de oplossing voor deze problemen. Bedrijven en beheerders van communities moeten dan wel uit hun comfortzone durven treden; de digitale technologie evolueert immers zo snel dat als zij niet tijdig reageren ze hopeloos achterlopen ten opzichte van hun concurrenten. Digitale disruptie kan er namelijk voor zorgen dat een topbedrijf in een mum van tijd een significant marktaandeel verliest aan een innovatieve start-up. De oplossing? Verticale platformen.

Horizontaal vs. verticaal

Een ‘horizontaal’ sociaal platform is toegankelijk voor Jan en alleman, zoals Facebook en andere sociale media die de meesten onder ons vandaag gebruiken. Een ‘verticaal’ sociaal platform daarentegen is gericht op eensgezinde mensen (een zogenaamde niche community) die op één private plek samenkomen om waardevolle informatie (content) met elkaar te delen, ver weg van de sociale media en volledig ‘clean’ (zonder AI, algoritmes en irritante reclame).

Zoals ‘horizontaal’ haaks staat op ‘verticaal’, staat ook een verticaal sociaal platform haaks op het huidige model van sociale media. Verticale platformen bieden dan ook talloze functies aan die we nooit op horizontale platformen tegenkomen, zoals een ongelimiteerd bereik van de leden, eigen verdienmodellen, ticketsystemen voor events, krachtige zoekfuncties, interne emailsystemen, documentenkluizen, professioneel advies, enzovoort.

Verschillen voor de gebruiker

Zowel voor de eigenaar als voor de gebruiker van een verticaal niche platform zijn er uitgesproken verschillen ten opzichte van algemene horizontale platformen. Zo ligt de betrokkenheid voor de gebruikers vele malen hoger dan bij de huidige sociale media. Daarenboven behoudt de gebruiker de volledige controle over zijn eigen data, weet hij wie ze bewaart, wat ermee gebeurt en vooral wat er niet mee gebeurt.

De gebruiker kan zijn data bewerken en weet waarvoor ze specifiek worden gebruikt (GDPR). En mochten er ooit problemen ontstaan, dan zit de eigenaar van het platform niet aan de andere kant van de oceaan verborgen achter een batterij dure advocaten, maar is de gebruiker vertrouwd met de eigenaar en de leden.

Op een verticaal platform is een lid uitsluitend aanwezig met gelijkgezinde mensen, geen pottenkijkers, ramptoeristen of voyeurs die in elkaars tuin gluren, geen identiteitsvervalsing of fake accounts, geen misbruik van AI en geen irritante reclame. Zo gaat een verticaal platform terug naar de essentie, terug naar de bron waar het allemaal mee begon. Bovendien communiceren leden op een manier waarmee ze reeds jaren zijn vertrouwd, namelijk tijdlijnen, eigen profiel, commentaren, groepen, evenementen sharen, enzovoort.

Verschillen voor de eigenaar

Meer en meer bedrijven en beheerders van communities komen tot het besef dat de horizontale sociale media te veel controle hebben over hun eigen business. Zij redeneren vaak te kortzichtig door te stellen dat het gebruik van sociale media ‘gratis reclame’ levert voor hun bedrijf of community. Maar niets is gratis. De problemen met de horizontale platformen zijn zo groot dat het in de toekomst simpelweg ondenkbaar en zelfs onverantwoord is dat bedrijven nog gebruik maken van horizontale sociale media om te communiceren met hun leden, klanten of personeel. Waarom?

De redenen worden duidelijk aan de hand van volgende vragen:

  • wie is de eigenaar van de vaak gevoelige en interne content die jij als bedrijf op sociale media post?
  • wie is de eigenaar van de data van je eigen community?
  • welk merk promoot jij? Je eigen merk of dat van het sociale medium?
  • wie ontvangt de inkomsten die worden verdiend op de rug van je leden, fans, klanten of personeelsleden?
  • wie heeft de volledige controle in handen en kan morgen beslissen dat bijvoorbeeld jouw groep wordt geweigerd of gewist?

Het antwoord op deze vragen is duidelijk: jij hebt als bedrijf of beheerder van de community geen enkele controle. Je bent nergens eigenaar van: niet van de data, noch van de content, noch van eventuele inkomsten. Je bent overgeleverd aan Amerikaanse aandeelhouders die weinig respect tonen voor de privacy en data van de gebruikers.

Hoe controle terugwinnen?

Maar wat als je morgen deze controle volledig kon terugwinnen, met respect voor de privacy? Dat is vandaag al perfect mogelijk.

Er bestaan namelijk ‘verticale’ sociale platformen met dezelfde en meer functionaliteiten dan de huidige horizontale sociale media, waarvan de eerste toepassingen reeds enkele jaren geleden werden uitgewerkt. Deze platformen brengen mensen of bedrijven samen op dezelfde plek die op zoek zijn naar bepaalde informatie, goederen of diensten.

Ondertussen zijn er ook IT-bedrijven die een eigen branded sociaal platform in ‘leasing’ aanbieden, omdat de eigen ontwikkeling een te hoge investeringskost met zich meebrengt. De platformen zijn geschikt voor bedrijven en beheerders van communities in de breedste zin van het woord en voor talloze sectoren.

In Nederland staan ze hier al iets verder mee dan in België (dit laatste is echter een heel andere discussie). Het aanbod gaat van eenvoudige mobiele apps voor bedrijven die niet al teveel eisen stellen tot gesofisticeerde internetplatformen met eigen verdienmodellen die volledig op maat worden gebouwd en zelfs als een modern intranet kunnen worden gebruikt.

Controle over data, content én inkomensstromen

Elk bedrijf heeft specifieke communicatiestromen en -problemen, die inherent zijn aan dat bedrijf en waarvoor idealiter een oplossing op maat moet worden kunnen gebouwd, liefst in enkele weken tijd. Daarvoor volstaat een app’je met een tijdlijn en wat documenten uploaden natuurlijk niet.

Een eigen branded, verticaal sociaal platform is een communicatie- en/of adviesplatform waar het bedrijf de eigenaar van de data is op zijn eigen dedicated server en URL, waar de gebruiker zich volledig betrokken voelt bij het platform en volledige controle over zijn data heeft, en waar het tenslotte mogelijk is om als eigenaar zélf de inkomensstromen te verdienen die vandaag zomaar weggegeven worden aan Amerikaanse sociale media.

Een community met 10.000 leden is een cadeau ongeveer 250.000 euro per jaar die wordt geschonken aan Facebook, de vele chat apps en andere sociale media nog buiten beschouwing gelaten. Wil een bedrijf of een community deze inkomsten zélf verdienen, dan moet het noodgedwongen ook een eigen professioneel platform bezitten en beheren.

Een branded sociaal platform is zoveel meer dan een website met login of een kopie van Facebook. De ontwikkeling van dergelijke platformen heeft ettelijke miljoenen euro's gekost en, zoals gezegd, heeft meer functionaliteiten dan Facebook. Het is dan ook geen klein bier: jij wordt zelf de eigenaar van het sociaal medium; de inkomsten van jouw bedrijf of community worden geheel of gedeeltelijk verlegd naar jouw platform, een ware revolutionaire en gedurfde ingreep die je bedrijf voor de komende tien jaren op de kaart zal zetten tegenover een concurrentie die blijft steken in websites en Facebook-groepen en -pagina’s.

Voor wie is dit weggelegd? Niet voor meelopers in de business, maar voor pure ondernemers die out of the box denken. We weten dat dergelijke ondernemers dun gezaaid zijn in ons land. De meesten wachten tot iemand het hen voordoet. In een digitale disruptieve wereld kan deze houding echter de ondergang betekenen van een topbedrijf.

Door digitale disruptie zijn de miljarden omzetten in bijvoorbeeld de muziekwereld verplaatst naar andere, compleet nieuwe spelers op de markt die we nu ondertussen ook allemaal kennen. Ik denk aan Spotify, iTunes en Youtube.

Terug naar de essentie van communicatie

De veronderstelling dat Facebook, Google, Amazon, Instagram, enzovoort, de enige grote spelers zullen blijven op de markt is ronduit naïef. Toch lijken velen de boodschap nog niet begrepen te hebben. Omdat deze internetgiganten grote merknamen zijn, geven ze een onterecht gevoel van veiligheid en betrouwbaarheid. Maar het zijn wel dezelfde merknamen die jouw data hebben doorverkocht, waaronder zelfs telefoonnummers. Te gek voor woorden.

De verticale sociale media gaan in feite terug naar de essentie van communicatie, zoals Facebook destijds ook begonnen is (als een community van universiteitsstudenten): een niche communicatieplatform waarbij de inkomsten en controle naar de rechtmatige eigenaar gaan en waar de gebruikers vertrouwen in hebben, omdat ze eerder lokaal of specifiek zijn. Ook al hecht niet iedere gebruiker vandaag evenveel belang aan zijn data of zijn privacy, de tendensen wijzen helemaal de andere richting uit. Vele Nederlanders hebben Facebook ondertussen verlaten omdat zij er géén vertrouwen meer in hebben.

GDPR, de Europese richtlijn voor gegevensbescherming, is een eerste stap naar een sociaal-filosofische basis voor de nieuwe generatie sociale platformen, een krachtig signaal dat er niet getornd mag worden aan de privacy. Ook AI zal om die en andere redenen in de toekomst aan banden moeten worden gelegd.

Regelgeving is daarbij een mogelijk instrument. Maar de meest effectieve oplossing zal vanuit de markt zelf komen: gebruikers krijgen stilaan meer respect voor hun data en hebben geen vertrouwen meer in de internetgiganten. Enkel op deze manier zal de marktverschuiving wereldwijd plaatsvinden de komende jaren, met de hulp van de eigenaars die het vertrouwen van de gebruikers zullen terugwinnen.