Onze planeet raakt steeds voller: over 5 jaar zal het aantal mensen op aarde de kaap van 8 miljard overschrijden, tegen 2050 zijn we met 9 miljard. Dat zet onze sowieso al complexe voedselvoorzieningsketen nog meer onder druk, zeker als we daar uitdagingen als klimaatverandering en beperkte watervoorziening bij optellen. Voedselverspilling tegengaan is met andere woorden een absolute must, en daar kan IBM Food Trust, het blockchain-programma van IBM, een belangrijke rol in spelen.
De VN wil aan de hand van 17 concrete doelen tegen 2030 een duurzame toekomst waarborgen. Eén van die doelen is verantwoorde voedselproductie en -consumptie. Maar dat is vandaag helemaal niet evident als we naar de cijfers kijken: maar liefst 45 procent van alle groenten en fruit bederft ergens in de supply chain en wordt bijgevolg niet opgegeten. De grote boosdoener is het feit dat het distributiesysteem en de supply chain in het algemeen te weinig transparant zijn (met boeren, verladers, voedselverpakkers, logistieke spelers, winkeliers …).
Blockchain kan met andere woorden de toekomst van de detailhandel wezenlijk veranderen
Daarom is blockchain, een systeem dat gegevens beschermt tegen manipulatie, een eerste stap richting meer transparantie. Door het op een duurzame en meer efficiënte manier in de supply chain te integreren, kunnen ook verborgen kosten worden blootgelegd en aangepakt. Zodat consumenten niet langer tot dubbel zoveel betalen voor hun voedsel. Blockchain kan met andere woorden de toekomst van de detailhandel wezenlijk veranderen. De grotere transparantie stimuleert namelijk op termijn een duurzaam voedselnetwerk dat uitblinkt in traceerbaarheid, kwaliteit en vertrouwen. En dat is, gezien de hierboven vermelde verwachte bevolkingsexplosie, geen overbodige luxe.
Effect op de planeet
Maar efficiëntie en transparantie zijn om een nog andere reden belangrijk: de consument verwacht gewoon niets minder. Zo vindt 59 procent het belangrijk dat het voedsel op hun bord een duurzame oorsprong heeft (in 2017 bedroeg dat cijfer 50 nog procent). En volgens onderzoek van Hartman Group wil 70 procent meer transparantie over de geleverde inspanningen op het gebied van duurzaamheid. Wat is het effect van de productiemethoden op onze planeet? Hoe werden werknemers en dieren tijdens dat proces behandeld? Consumenten willen duidelijke antwoord op die vragen, en producenten en/of handelaren moeten die voorzien.
Blockchain kan daar een heel belangrijke rol in spelen. Zo moet het volgens onderzoekers van IBM binnen vijf jaar mogelijk zijn om via blockchain alle nu nog onbekende en vooral onnuttige schakels in de voedselvoorzieningsketen te elimineren. Van boeren tot supermarktleveranciers: elke deelnemer aan het voedsel-ecosysteem zal dankzij blockchain precies weten hoeveel hij moet planten, bestellen en verzenden. Op die manier zal voedselverlies aanzienlijk beperkt kunnen worden én zullen de producten die in onze winkelwagen terechtkomen, frisser zijn. Zeker wanneer blockchain-technologie ook nog eens de krachten bundelt met IoT-apparaten en AI-algoritmen.
Volgen in realtime
Een blockchain-ingeschakelde voedselvoorzieningsketen, die voortdurend wordt verbeterd en verfijnd door IoT-apparaten en AI-computing, zou ons namelijk heel dicht bij het ultieme doel kunnen brengen: géén voedselverspilling meer. Het is bijvoorbeeld perfect mogelijk dat IoT-sensoren worden gebruikt om fruit, groenten of andere etenswaren te volgen tijdens de lange reis van veld naar supermarkt. AI-verbeterde, realtime gegevens kunnen retailers dan weer helpen om meer te weten te komen over eetpatronen van consumenten. Hoe beïnvloedt zichtbare versheid bijvoorbeeld welke producten shoppers kopen? Op welk moment in zijn levenscyclus verliest een doos aardbeien finaal zijn aantrekkingskracht?
Op basis van de antwoorden die AI biedt, kunnen retailers de koopcycli aanpassen om ervoor te zorgen dat die aardbeien precies op het juiste moment (en uiteraard tegen de juiste prijs) in de schappen liggen. Vraag en aanbod worden op die manier perfect op elkaar afgestemd.
Meer vertrouwen dankzij IBM Food Trust
Ook onderzoekers van IT-bedrijf IBM werken mee aan oplossingen die steunen op blockchain. Het meest concrete voorbeeld daarvan is het door het bedrijf in 2018 gelanceerde IBM Food Trust System. Op dit platform werkt IBM onder meer samen met The Sustainable Shrimp Partnership (SSP), een groep van toonaangevende bedrijven die de toekomst van de aquacultuur grondig wil veranderen, door in te zetten op betere samenwerking en meer transparantie.
SSP kan op het IBM Food Trust System, een soort digitaal grootboek, veilig elke fase in de supply chain documenteren. Zo wordt elke fase in de hele supply chain – van vangst over verwerking tot levering van garnalen – volledig traceerbaar.
Het blockchain-systeem bestrijdt ook voedselfraude. Verkeerde labels zijn niet langer mogelijk en het systeem zorgt voor een onberispelijke kwaliteit. Met een app kunnen klanten de route volgen die hun eten volgt. Deze hogere traceerbaarheid verbetert op elk moment de relatie met de consument, die producent weer kan leren vertrouwen.
Geen giswerk meer
IBM Food Trust is het eerste en enige netwerk in zijn soort en kan volgens IBM binnen de vijf jaar ons voedsel-ecosysteem volledig transformeren. Zeker omdat IBM-onderzoekers momenteel ook werken aan het verhogen van blockchain naar het volgende niveau door het zoals gezegd te combineren met IoT-sensoren en AI-algoritmen, waardoor het volgen van zaad tot bord nauwkeuriger en betrouwbaarder wordt.
In de nabije toekomst, wanneer gekoppeld aan de blockchain via IBM Food Trust, zouden deze sensoren iedereen, van boeren en verladers tot voedselverpakkers en kruideniers, in staat kunnen stellen op de hoogte te zijn van exacte, realtime voorraadtellingen. AI-algoritmen kunnen ook leren van de enorme hoeveelheid data die door het systeem gejaagd worden om de vraag van de consument te voorspellen, schattingen voor de retailer te optimaliseren en automatisch verzendopdrachten op elke locatie in de supply chain te plaatsen.
De blockchain en IBM Food Trust zorgen voor een veel grotere nauwkeurigheid van een vandaag nog onnauwkeurige wetenschap, door het giswerk bij het planten en oogsten van voedsel te minimaliseren. Met deze tools achter de hand kunnen we echt geloven in een toekomst waarin er niets meer in en op weg naar ons bord wordt verspild.
Wil je meer te weten komen over hoe blockchain kan bijdragen tot het minimaliseren van voedseloverschotten? Registreer je dan hier voor de Food Trust-webinar van IBM.
