“Enkel ergonomisch materiaal is niet voldoende. Als werkgever creëer je beter een omgeving waar regelmatig bewegen tijdens de werkdag normaal is”

‘Zitten is het nieuwe roken’, wordt soms gezegd om aan te geven hoe nefast zitten is voor het menselijk lichaam. Maar eigenlijk is elke houding of beweging die je lang na elkaar aanneemt of uitvoert fysiek zeer belastend. Bepaalde spieren verzwakken of verkorten, terwijl andere overbelast raken. De boodschap is: tussendoor regelmatig bewegen of veranderen van houding. Even het vaste patroon doorbreken door je armen uit te strekken of een koffie te halen, is al genoeg.

Begeleiding bij het uitwerken van bedrijfsbeleid

Maar weten we dat niet al heel lang? “Dat is zo”, beaamt Annelies Vandewalle, samen met Janez Pieters oprichters en zaakvoerders van Locomotion. “Het probleem is dat je echt een gewoonte moet maken van lichte beweging tussendoor en dat blijkt heel moeilijk.”

“Als je thuiswerkt, valt de motivatie om telkens even te bewegen vaak weg, ook al heb je de mogelijkheid wel. En op het werk denken veel mensen dat het wat raar zou overkomen. Met Locomotion willen we bedrijven en hun medewerkers op weg helpen naar een beleid rond een gezond bewegingspatroon tijdens de werkuren. Door fysieke klachten te vermijden, kunnen medewerkers zich beter concentreren op hun werk, voelen ze zich beter en voorkom je dat ze langdurig afwezig zijn.”

Aanpak op maat uit de wereld van sportcoaches

Het traject dat Locomotion voorstelt heeft een aantal vaste ingrediënten zoals een eerste gesprek, workshops en beweegsessies, maar organisaties kunnen zelf kiezen hoe intensief en voor welke termijn ze die begeleiding willen.

Janez Pieters: “We volgen een logisch opgebouwde aanpak uit de wereld van kinesisten, sportcoaches en personal trainers. Die werkwijze op maat willen we toegankelijk maken voor de bedrijfswereld door in te spelen op hun specifieke noden.”

Hoe houd je mensen gemotiveerd?

Belangrijk is wel dat de verantwoordelijkheid uiteindelijk in handen van de werknemer ligt. “Als werkgever kan je het juiste bedrijfsklimaat scheppen en een aantal hulpmiddelen aanreiken zoals tips en reminders. Daarmee moet iedereen dan zelf aan de slag”, zegt Janez Pieters.

Die insteek haalde Locomotion uit de zelfdeterminatietheorie, die inzicht geeft in menselijke motivatie. Precies door het gebrek aan motivatie blijft ‘meer bewegen’ namelijk al te vaak niet meer dan een goed voornemen op nieuwjaar. Wat je nodig hebt om gemotiveerd te blijven, is volgens die zelfdeterminatie- of zelfbeschikkingstheorie een combinatie van autonomie, verbondenheid en competenties.

Fysiek welzijn in eigen handen

Janez Pieters: “Op die drie aspecten spelen we in bij ons coachingtraject. Zo starten we altijd eerst met workshops die de medewerkers meer kennis en inzicht geven over het belang van fysiek welzijn en hun eigen mogelijkheden om daar een impact op te hebben. Daarna gaan we die kennis ook actief toepassen en trainen in beweegsessies. De autonomie zit in het bewustzijn dat medewerkers de verantwoordelijkheid voor hun lichaam in eigen handen kunnen nemen op het moment dat voor hen past, en dat ze zelf beslissen om er iets mee te doen. Daarnaast is ook de verbondenheid met collega’s en werkgever belangrijk. Het is zeer motiverend om te beseffen dat je niet de enige bent met klachten én dat je in een omgeving zit die dat erkent.”

Niet op de tanden bijten

Dat is dan weer de taak van de bedrijfsleider: die moet ervoor zorgen dat niemand zich verplicht voelt om ‘op de tanden te bijten’ wanneer je lichaam overbelast raakt. “Bij een rondvraag in bedrijven stellen we vast dat heel veel medewerkers fysieke klachten hebben waar niemand van op de hoogte is”, stelt Janez vast.

Realistische doelstellingen

Met de praktische beweegsessies op maat krijgen medewerkers de sleutel in handen om zelf klachten te voorkomen of tegen te gaan. “We maken hen niet afhankelijk van een therapeut of coach maar we begeleiden hen zodat ze hun eigen coach worden”, aldus Annelies Vandewalle, die zelf kinesiste is.

“Dat gebeurt wel telkens binnen het kader van de organisatie. Op maat dus, want elke bedrijfscultuur, de bedrijfsvisie en context zijn anders, en ook jobs en elk lichaam zijn verschillend. We zorgen ervoor dat we samen realistische doelstellingen formuleren. Bovendien houden we ook rekening met de bestaande initiatieven die er in de organisatie al zijn op het vlak van welzijn op het werk.”

Een dure stoel volstaat niet

Wat dat betreft hadden Vandewalle en Pieters gemerkt dat preventieve ingrepen voor fysiek welzijn op het werk meestal beperkt blijven tot hulpmiddelen zoals ergonomische bureaustoelen en stabureaus. Dat volstaat duidelijk niet: een schrikbarend aantal Belgen – volgens de laatste cijfers zelfs één op vier - kampt met fysieke klachten zoals nek- en rugpijn. Wanneer die eenmaal de kop opsteken, gaan we aankloppen bij dokters en kinesisten maar daarmee is de oorzaak nog niet opgelost.

De oorzaak van blessures

“Je lichaam heeft vooral voldoende afwisseling nodig zodat je je hele lichaam gebruikt en niet voortdurend dezelfde spieren”, beklemtoont Annelies Vandewalle. “Een intensieve workout ‘s avonds na het werk of in het weekend is natuurlijk prima voor je conditie maar het kan het urenlange stilzitten niet compenseren. Integendeel, je riskeert daardoor net blessures omdat je je lichaam dan plots forceert. Veel mensen denken dan dat die blessures veroorzaakt zijn door het sporten maar in feite is het lang na elkaar stilzitten de oorzaak.”

Ingrijpen voor het te laat is

Als kinesiste en manueel therapeut krijgt ze steeds meer mensen over de vloer met fysieke klachten, meestal veroorzaakt door lang zitten. Het vele thuiswerken door de coronamaatregelen heeft dat nog versterkt. Mensen zijn uit hun vaste routine en zien weinig mogelijkheden om beweging in hun werkdag in te bouwen, met alle gevolgen van dien.

“In plaats van telkens diezelfde klachten te behandelen zijn we overtuigd dat preventief ingrijpen efficiënter is.”, zegt ze. Daarom richtte ze Locomotion op, samen met Janez Pieters. Hij heeft een achtergrond in de IT-sector maar is vanuit zijn passie voor sport en beweging ook personal coach. Een ideale combinatie van expertises, zo blijkt.

“Ik heb zelf ervaren dat het in een professionele omgeving moeilijk is om genoeg aandacht te hebben voor beweging”, zegt Pieters. “Langdurig zitten, rechtstaan of bandwerk geven op termijn zeer veel klachten wanneer je geen oog hebt voor hetgeen je lichaam nodig heeft: afwisseling met lichte beweging tussendoor. Veel mensen behandelen hun fysieke klachten privé. Pas wanneer ze echt niet meer kunnen en thuis blijven beseft de werkgever dat er een probleem is. Voor de werknemers maar dus zeker ook voor de bedrijfsleiders is het cruciaal om voldoende vrijheid, tijd en middelen ter beschikking te stellen zodat het niet zo ver komt.”

Kleine ingrepen, grote impact

Met een aantal lichte oefeningen en stretching kan je prima anticiperen op mogelijke problemen die eigen zijn aan je job. “Heel eenvoudige dingen kunnen al een groot verschil maken”, stelt Annelies Vandewalle. “Af en toe met je schouders draaien of je armen in de lucht steken bijvoorbeeld.”

“Onze coaches geven in bedrijven ook actieve beweegsessies maar de nadruk voor de lange termijn ligt toch op het onderhouden van de soepelheid en de spieren van het hele lichaam. Het belangrijkste is dat iedereen zich bewust wordt van zijn of haar lichaam. Op dat vlak willen we bij elk van onze klanten een blijvende stempel achterlaten.”

Wil jij ook meer beweging brengen in jouw organisatie? Ja, ik plan een afspraak!