“Heb je al eens gedacht aan de meerwaarde die je kan creëren als letterlijk iedereen je website kan begrijpen en gebruiken?”

Debbie Gijsbrechts, UX-experte Humix

Inclusiviteit, diversiteit en toegankelijkheid zijn hot topics in de bedrijfswereld. Ook binnen user design winnen deze begrippen in sneltempo aan belang. “Als letterlijk iedereen een website kan begrijpen en gebruiken is dat pure winst”, zegt UX-experte Lonneke Spinhof van Humix. “Digitale toegankelijkheid levert je tien procent meer potentiële klanten op.”

Lukt het om door een website te navigeren met een kleuter op de arm? Kan je de online tekst lezen op je telefoon in de volle zon? En slaag je erin om een button vinden als je kleurenblind bent (net als één op twaalf mannen)? “Bijna niemand ziet een website in optimale omstandigheden”, legt Debbie Gijsbrechts, UX-experte bij Humix uit. “We zijn onderweg, we zijn met iets anders bezig, we zijn moe. Of ook: we worden een dagje ouder, onze pols zit een aantal weken in het gips, we hebben een vorm van dyslexie, of we kunnen hoge tonen niet horen. De redenen kunnen dan wel heel divers zijn, de oplossing is eenvoudig: bouw een website die daar rekening mee houdt.”

Wireframes en design

Humix optimaliseert sinds 2011 websites en applicaties op basis van data en gebruikersgedrag. “De inzichten die we uit data en onderzoek halen, koppelen we aan concrete designoplossingen, zodat de gebruiker er zich naadloos en vloeiend in kan bewegen”, zegt founder Lonneke Spinhof. “Afhankelijk van de vraag ontwerpt Humix onder meer wireframes, full redesigns, informatie-architecturen, en customer journeys. De optimalisaties leiden tot een hogere conversieratio en meer omzet.”

Theorie en praktijk

Toegankelijkheid is inherent aan user experience design. En elke onderneming wil een website of app met zo weinig mogelijk drempels, die het gebruikers zo gemakkelijk mogelijk maakt om tot een aankoop over te gaan. “In praktijk is dat echter maar heel weinig het geval”, zegt Gijsbrechts. “Het is geen kwade wil, vaak is het gewoon onwetendheid. Een website ziet er gemakkelijk goed uit terwijl die gepresenteerd wordt op een groot scherm in een verduisterde zaal. Dat is heel anders dan de manier waarop we een website in het echte leven gebruiken: tussen alles door en terwijl we met andere dingen bezig zijn.”

Eén op tien

Digitale toegankelijkheid betekent ook: inspelen op de noden van mensen met een beperking. Ongeveer 15% van de wereldbevolking heeft een vorm van mentale of lichamelijke beperking. “Door je website zo in te richten dat iedereen ermee kan werken, verruim je het aantal potentiële klanten voor jouw onderneming met vijftien procent”, verduidelijkt Spinhof. “Zeker webshops merken het effect van verbeterde toegankelijkheid bijna instant in de cijfers. Voor mensen die zich moeilijk kunnen verplaatsen bijvoorbeeld, is online winkelen een must. En zo’n nieuws gaat snel rond: op deze website kan je gemakkelijk bestellen.”

Digitale toegankelijkheid

De laatste jaren stijgt de gevoeligheid voor diversiteit en inclusie, ook voor digitale producten. Zo kwamen recent een aantal Amerikaanse tech giganten in de problemen omdat hun websites niet voldoende waren afgestemd op de noden van gebruikers met een visuele beperking. Consumentengroepen sleepten bedrijven zoals Netflix, Burger King, Beyonce Knowles, Amazon en Nike voor de rechtbank op basis van het niet-naleven van de nationale “web accessibility” wetgeving.

Verplicht vanaf 2025

Ook in Vlaanderen zijn overheden sinds enkele jaren verplicht om hun digitale kanalen af te stemmen aan een bredere Europese toegankelijkheidsstandaard voor ICT-toepassingen -zoals de WCAG guidelines-. Vanaf 2025 gelden ze ook voor bijna alle digitale toepassingen van Europese ondernemingen. WCAG staat voor Web Content Accessibility Guidelines. Als je voldoet aan deze standaarden, dan kan iedereen, met of zonder beperking, altijd en in elke context, toegang krijgen tot online informatie.

Beter is beter

Het voordeel is dat websites ook gewoon beter worden van digitale toegankelijkheid. “Door je website te optimaliseren voor schermlezers zal die ook hoger scoren in de Google ranking”, legt Gijsbrechts uit. “Schermlezers zijn software die tekst en beeld op websites en apps omzetten naar spraak. Een schermlezer interpreteert titels, subtitels, knoppen, linken, en andere websitecomponenten, op basis van de html-code. De Google crawlers doen dat op exact dezelfde manier. Door met heldere en relatief eenvoudige code te werken, kan je dus optimaal inspelen op de toegankelijkheid én vindbaarheid van je website.”

Beter is niet moeilijk

Humix wil graag benadrukken dat digitale toegankelijkheid geen meerprijs inhoudt. “In de eerste plaats is het iets om rekening mee te houden in het designproces”, zegt Spinhof. “Als je een nieuwe website wil laten maken, vraag de mensen die deze gaan opzetten en ontwikkelen dan expliciet of ze dat volgens de WCAG-richtlijnen kunnen doen.”

Ben je niet meteen van plan om een nieuwe website te laten bouwen, dan zijn er een aantal elementen waar je op kan letten. “Voeg aan elk niet-decoratief beeld een alt-text toe”, geeft Gijsbrechts als voorbeeld mee. “Op die manier krijgt iemand die het beeld niet goed kan zien, wel een gerichte omschrijving in de vorm van keywords. Deze ‘sleutelwoorden’ helpen gebruikers dan weer om de omliggende tekst goed te interpreteren. Je moet er vooral zeker van zijn dat de betekenis van de afbeelding duidelijk wordt voor de gebruiker. En opnieuw: alt-text komt je SEO sowieso ten goede.”

Kleine aanpassingen

Een aanpassing die weinig moeite vergt, is om het contrast tussen kleuren op je website voldoende hoog te maken. Een lichte kleur groen en een donkere kleur rood is bijvoorbeeld gemakkelijker te onderscheiden voor het oog dan twee lichte kleuren. “Als je weet dat de meeste websites vandaag op een telefoon gebruikt worden, vaak in volle zon, is dat iets om rekening mee te houden”, legt Spinhof uit.

“En kleuren aanpassen is relatief gemakkelijk voor web developers.” Een andere handigheid voor allerlei gebruikers is de mogelijkheid om zonder muis van het ene element op een website naar een andere te navigeren. “Met de tab-toets kan je ‘springen’ van het ene interactieve onderdeel naar het andere en zo navigeren naar waar je moet zijn.”, geeft Spinhof mee. “Tot voor kort was het niet zichtbaar waar je je precies bevond tijdens het ‘springen’ op onze Humix site. Uit de analyse bleek het om één lijntje code te gaan die dit verhinderde. Sinds we dat stukje code hebben weggehaald, kan het wel.”

Goed genoeg

De site van Humix is geen toonvoorbeeld van digitale toegankelijkheid, benadrukt Spinhof. “We lopen tegen een aantal technische barrières aan”, legt ze uit. “Pas wanneer we een nieuwe website laten maken, kunnen we onze site optimaliseren. En dat is ok. Het gaat in de eerste plaats om de mindset, de bewustwording. Van zodra je met digitale toegankelijkheid rekening begint te houden, wordt het een levend proces waarin je de nieuwste inzichten, technieken en technologie gradueel implementeert in jouw digitale producten. En daar heeft iedereen bij te winnen.”