Van de lassers en de technici op de kaaien tot de data scientists en de CEO in het adembenemende Havenhuis: bij Port of Antwerp is iedereen stilaan doordrongen van het belang van data. Maar op de weg naar een datagedreven organisatie liggen verschillende valkuilen, benadrukken Inge Lemmens en Danny Van Dessel van het Data & Analytics team. Met ondersteuning van consultant Jan Meskens (JUVO) zetten ze data centraal in de digitale transformatie van de haven. “Veel bedrijven staren zich blind op enkel technologie. Maar cultuur en draagvlak zijn minstens even belangrijk om snel en krachtig met data om te gaan. Het technologisch verhaal moet het organisatorisch verhaal volgen. Niét omgekeerd.”
Als teamlead Data Governance bij Port of Antwerp is Lemmens sinds 2019 verantwoordelijk voor de spelregels om met data om te gaan. “Dat gaat uiteraard over GDPR, security, compliance,… Maar het gaat evengoed over het begrijpen van de data, bewaken van de kwaliteit van data alsook over de processen om data tot bij de juiste mensen te krijgen.”
Van Dessel is als Data & Analytics manager een jaar geleden mee aan boord gesprongen. “We maken met ons team data voor de hele organisatie beschikbaar. We zorgen ervoor dat iedereen eraan kan én eraan uit kan. We maken het eenvoudig om zelf rapporten te maken en dashboards te bouwen die data inzichtelijk maken.”
“Onze eigen data scientists gaan nog een stap verder en creëren doorgedreven inzichten. Ze zetten AI of machine learning in om aan de hand van algoritmes voorspellingen te doen. Dat gaat over de bezettingsgraad van de kaaien of het aantal sleepboten die we moeten voorzien voor arriverende schepen, maar we meten bijvoorbeeld ook het mentaal welzijn van de medewerkers en gebruiken algoritmes om te begrijpen waarom mensen het te zwaar krijgen en dreigen af te haken.”
Het geloof in datagedreven groei aanwakkeren
Meskens helpt Port of Antwerp als consultant om uit te groeien tot een datagedreven organisatie. “Vanuit JUVO ondersteunen wij Port of Antwerp bij het kiezen van de juiste tools en het installeren van de juiste processen om teams te verbinden. Verbinding en pragmatiek staan voorop. Samen zorgen wij ervoor dat het technologische verhaal volgt op het organisatorische. Niét omgekeerd. Wat Port of Antwerp heel goed doet, is top-down tijd vrijmaken om bottom-up te groeien. Met concrete cases en met communities wakkert de organisatie het geloof in datagedreven groei aan. Over niveaus en departementen heen.”
“In een datagedreven organisatie moet je iedereen meekrijgen”, benadrukt Lemmens. “Bij Port of Antwerp zijn dat dan niet alleen de data scientists en de CEO, maar ook de mensen op de kaaien. De technologie is vandaag al lang niet meer het struikelblok. Cultuur en draagvlak zijn de grote uitdagingen. De juiste mindset in zo’n enorme organisatie krijgen, dat is onze belangrijkste taak.”
De technologie is vandaag al lang niet meer het struikelblok. Cultuur en draagvlak zijn de grote uitdagingen
“Communicatie is cruciaal. Iedereen denkt altijd dat een datagedreven organisatie vooral gefocust is op technologie. Wel, ik schat dat drie vierde van mijn tijd naar stakeholder management gaat. Om iedereen mee te krijgen, moet je resultaten halen en delen. Het zijn niet alleen de grote, spectaculaire innovaties die medewerkers inspireren. Wel de concrete oplossingen voor dagdagelijkse problemen. De oplossingen die het werk eenvoudiger maken, die op het terrein tijd en geld besparen.”
“Onze technici merkten dat het heel duur was om bepaalde onderdelen van sluisdeuren te vervangen. Op basis van data over de slijtage van die sluisdeuren hebben ze zélf een oplossing gebouwd die veel beter bestand is tegen de slijtage die het openen en sluiten van de sluisdeuren met zich meebrengt. Die oplossing gaat veel langer mee en kost een fractie van wat we voordien betaalden. Dat zijn de data-oplossingen die mensen inspireren en mee in ons verhaal trekken.”
Met verschillende snelheden manoeuvreren
“We evolueren naar een datagedreven haven, maar we doen dat met pragmatische en haalbare stappen”, aldus Van Dessel. “Je kan dure, splinternieuwe tools kopen en met complexe processen over de medewerkers heen walsen. Maar dan kweek je aversie, terwijl je iedereen in de organisatie nodig hebt. Om data te verzamelen, om data-analyse te vertalen in oplossingen, om die oplossingen op het terrein te implementeren.”
“Wij weten met ons Data & Analytics team heel goed waar we over een paar jaar willen staan. Maar we moeten ervoor zorgen dat iedereen mee is. We stellen de snelheid waarmee de organisatie manoeuvreert voortdurend bij. Je moet rekening houden met verschillende fases van maturiteit op gebied van data. Sommige afdelingen beginnen nu voorzichtig inzichten uit data te halen, andere afdelingen zijn al volop aan het experimenteren met innovatieve datagedreven oplossingen. Die verschillende snelheden moet je respecteren.”
Je moet rekening houden met verschillende fases van maturiteit op gebied van data in een bedrijf
Lemmens wijst erop dat doelstellingen ook veranderen. “Data moeten dan volgen. Denk maar aan duurzaamheid die steeds belangrijker wordt. Een kapitein heeft jarenlang geleerd: time is money. Nu krijgt hij plots te horen dat hij beter 15 minuten vroeger vertrekt en wat trager vaart om minder CO2 uit te stoten. Zo’n gewoonte van jaren aanpassen omdat data een ander beeld geven, dat is niet vanzelfsprekend. Daar moet je begrip en geduld voor tonen, maar dat moet je vooral zo goed mogelijk uitleggen. Met data die dat verhaal inzichtelijk maken.”
Exponentiële groei van data controleren
Een van de grootste valkuilen op de weg naar een datagedreven organisatie is volgens Van Dessel het denken in tools. “Technologie kan misschien wel één specifiek probleem oplossen, maar wat doe je dan als er een nieuw probleem opduikt dat jouw dure tool niet kan oplossen? Een datagedreven haven moet net onafhankelijk zijn van technologische tools, want die evolueren de hele tijd.”
“Je moet voor goede processen zorgen en een datagedreven cultuur installeren. Binnen die cultuur kan je dan experimenteren met nieuwe datatechnologie. Maar die moet altijd in dienst staan van de processen en de cultuur.”
De exponentiële groei van data onder controle houden, is daarbij voor Lemmens en haar collega’s een belangrijke uitdaging. “De haven is een gigantisch gebied met gigantisch veel activiteiten. Er komt een massa data op ons af. Elke dag ontdekken we nieuwe databronnen. Het is constant afwegen wat we wel en niet gebruiken.”
“We hebben hier sensoren die elke seconde de concentraties van 60 verschillende chemische stoffen meten. Houden we al die metingen bij? Of alleen de afwijkende? Of geen enkele? Je moet keuzes maken op basis van de inzichten die je hoopt te verzamelen. En je moet vooruitziend zijn. Data die vandaag niet relevant lijkt, kan in de toekomst wel belangrijk zijn. Niemand had tien jaar geleden kunnen voorspellen dat we nauwkeurig zouden bijhouden hoeveel CO2 we uitstoten bij de aanleg van een nieuwe weg in de haven.”
Wil je ook weten hoe je net als Port of Antwerp meer waarde uit jouw data haalt? Port of Antwerp licht dit toe in een gratis webinar. Schrijf je hier in.
