De kloof tussen bedrijven en freelancers wordt steeds meer gedicht: “Freelancers zijn here to stay. Ze gaan de komende jaren met steeds meer zijn”

Jos Vermeiren (UNIZO)

Het aantal freelancers neemt jaar na jaar verder toe. Ze zijn flexibel en wendbaar, en helpen ondernemingen om in onzekere tijden razendsnel te schakelen. Freelancers hebben ondertussen zowat elke sector veroverd. Met de lancering van het Freelance Friendly-kwaliteitslabel willen ondernemersorganisatie UNIZO en freelancersplatform GIGHOUSE samen bruggen bouwen tussen bedrijven en freelancers. “De krapte op de arbeidsmarkt verplicht bedrijven om breder te rekruteren. Ze beseffen dat ze ook de niet-klassieke contractvormen moeten omarmen”, merken Jos Vermeiren (UNIZO) en Melanie Deblanc (GIGHOUSE). “Wij ruimen de vooroordelen over freelancers uit de weg en helpen ondernemingen om freelancetalent doeltreffend in te zetten.”

UNIZO brengt al een paar jaar het aantal freelancers in Vlaanderen en Brussel in kaart. In augustus 2022 waren ze met bijna 200.000, met 198.664 om precies te zijn. “Dat is een stijging met 7 procent tegenover 2021”, zegt Jos Vermeiren, gedelegeerd bestuurder van UNIZO Oost-Vlaanderen.

“Het aantal freelancers zit al een tijdje sterk in de lift. Sommige onderzoeken voorspellen zelfs dat freelancen in 2030 het dominante model op de arbeidsmarkt zal worden in westerse landen. Ik weet niet of het hier bij ons zo’n vaart zal lopen, maar ik stel wel vast dat het aantal freelancers jaar na jaar verder toeneemt.”

Ook GIGHOUSE-oprichter Melanie Deblanc ziet vanop de eerste rij hoe freelancen aan populariteit wint. “Zelfs zonder heel actief te werven, komen er elke maand 150 tot 200 freelancers bij op ons platform. Het zijn ook al lang niet meer alleen IT’ers, grafisch designers of copywriters. Ze zijn doorgedrongen in alle sectoren en in alle soorten jobs. Meer en meer hr-functies worden vandaag ingevuld door freelancers, ook freelancers met een administratief profiel zijn dankzij hun polyvalentie en multi-inzetbaarheid bijzonder gegeerd.”

Snel, flexibel en wendbaar

UNIZO deed ook onderzoek naar het profiel van freelancers. Ze zijn gemiddeld 49 jaar, de mannelijke freelancers zijn met twee derde in de meerderheid, 87 procent is zelfstandige in hoofdberoep en 8 op de 10 freelancers zijn langgeschoold. “Het zijn echte specialisten in één specifiek domein”, legt Vermeiren uit.

“Dat is ook meteen hun grote troef. Bedrijven hebben in een wereld die steeds sneller verandert ook steeds meer specialisten nodig. Ze kunnen al die evoluties niet meer alleen bijbenen. Ze hebben nood aan experts die ze flexibel kunnen inzetten. In crisistijden is die nood nog groter. Hoe onzekerder de economische context, hoe groter de nood aan flexibiliteit. Ondernemingen willen snel anticiperen op schokken, op pieken en dalen in de markt. Freelancers zijn snel en wendbaar.”

Deblanc merkt die nood ook. “We hebben GIGHOUSE opgericht net voor COVID-19 losbarstte. Er heerste hier op kantoor wat paniek toen ons land in lockdown ging. Maar die crisis bleek net een opportuniteit voor ons freelancersplatform. Bedrijven waren wat terughoudend om nieuwe mensen aan te werven, maar ze moesten wel snel schakelen om in te spelen op de veranderingen in de wereld rondom hen.”

“Er beweegt duidelijk iets aan de kant van de werkgevers, ze vinden steeds vlotter de weg naar platformen als het onze. De krapte op de arbeidsmarkt verplicht hen om breder te rekruteren. Ze beseffen dat ze voorbij de klassieke contractvormen moeten kijken en dat ze ook freelancers moeten omarmen.”

Freelance Friendly

Afgelopen zomer riepen UNIZO en GIGHOUSE voor Oost-Vlaamse ondernemingen het ‘Freelance Friendly’-kwaliteitslabel in het leven. “We merken bij ondernemingen een grote openheid om met freelancers te werken, maar weten niet altijd hoe. Onbekend is onbemind. We zien bijvoorbeeld geregeld dat freelancers letterlijk langs de achterdeur worden binnengelaten. Bedrijven beschouwen hen soms nog als leveranciers, terwijl het natuurlijk volwaardige medewerkers zijn.”

“Het Freelance Friendly-label werkt in twee richtingen: freelancers kunnen zeker zijn dat ze bij een goeie opdrachtgever terechtkomen, ondernemingen nemen een voorsprong in hun zoektocht naar freelancetalent. We merken dat ze het label ook gebruiken in hun employer branding en dat het aanstekelijk werkt. We hebben het label in de zomer gelanceerd, zonder al te veel ruchtbaarheid hebben we het al uitgereikt aan een vijftigtal bedrijven.”

Bedrijven die het label in de wacht willen slepen, worden door UNIZO en GIGHOUSE aan een grondige evaluatie onderworpen, vertelt Deblanc. “We hebben een checklist met tien punten om te beoordelen of ondernemingen echt al freelance friendly zijn. Dat gaat van ervaring met het werken met freelancers en een goede onboarding, over waterdichte contracten en een marktconforme betaling, tot voldoende vrijheid en autonomie.”

Dat laatste aspect mogen bedrijven zeker niet onderschatten, benadrukt Vermeiren. “We hebben freelancers bevraagd naar hun belangrijkste beweegredenen. Ze doen het vooral voor de inhoudelijke uitdaging, de flexibiliteit en de autonomie. Dat is de top drie. Freelancers zijn en blijven ondernemers. Ze willen zelf aan het stuur zitten, ze willen zelf de controle over hun loopbaan behouden.”

“Bedrijven die daar rekening mee houden, vinden met freelancers een match made in heaven. Het is belangrijk om in alle transparantie het gesprek aan te gaan. Bedrijven en freelancers moeten hun wederzijdse verwachtingen open en bloot op tafel gooien. Met een gezonde portie boerenverstand vinden ze dan wel de ideale manier om samen te werken”, benadrukt Deblanc.

Aan de haal met bedrijfsgeheimen?

Met het Freelance Friendly-label hopen de initiatiefnemers volgens Deblanc ook een aantal hardnekkige vooroordelen over freelancers uit de weg te ruimen. “Uit een bevraging bij bedrijven kwam naar voor dat de grootste drempel om met freelancers te werken de vrees is dat ze met bedrijfsgeheimen gaan lopen. Alsof dat risico niet zou bestaan bij vaste werknemers?”

“Ergens leeft nog altijd het idee dat freelancers minder betrokken en geëngageerd zouden zijn. Ik durf dat vanuit mijn eigen ervaring te bestrijden. Freelancers zijn net erg geëngageerd. Het zijn au fond echte ondernemers, ze moeten presteren: een dag niet gewerkt, is een dag geen brood op de plank. Ze zijn bovendien het visitekaartje van hun eigen bedrijf. Hun reputatie hoog houden zorgt ervoor dat ze kwalitatieve opdrachten kunnen blijven uitvoeren.”

“Dat freelancers switchen tussen bedrijven en opdrachtgevers is geen handicap, maar een grote troef. Ze komen in verschillende bedrijven en vaak ook in verschillende sectoren. Ze nemen ideeën en ervaringen mee uit al die ondernemingen en sectoren. Ze brengen, veel meer dan iemand die jaren aan een stuk in hetzelfde bedrijf werkt, een helikopterblik binnen”, zegt Deblanc.

“Een van onze klanten is een bedrijf dat jarenlang de boot afhield om met freelancers te werken, net vanuit de overtuiging dat het weinig geëngageerde passanten zouden zijn. Maar dat bedrijf kreeg zijn openstaande vacatures, maar niet ingevuld. Telkens opnieuw kandidaten moeten zoeken voor telkens opnieuw dezelfde vacatures dat kost bedrijven massa’s tijd en handenvol geld. Toen we die vacatures maar bleven terugzien, hebben we dat bedrijf gecontacteerd en hebben we hen kunnen overtuigen om het eens met één freelancer te proberen. Vandaag zijn we vier maanden verder en lopen er zes freelancers rond.”

Niet meer te stoppen

Vermeiren is ervan overtuigd dat het Oost-Vlaamse label ook andere provincies zal veroveren. “Oost-Vlaanderen is een beetje de proeftuin, dankzij onze samenwerking met GIGHOUSE. Maar overal stijgt het aantal freelancers, die trend stopt niet aan de Schelde. We zien dezelfde appetijt voor ondernemerschap in West-Vlaanderen, in Antwerpen, in Limburg, in Vlaams-Brabant, in Brussel. Freelancers zijn here to stay, en ze gaan de komende jaren met steeds meer zijn. Die sneeuwbal rolt en is niet meer te stoppen.”