“Mensen hebben mij al vaak gek verklaard, maar ik ben de fase dat ik me dat aantrek al lang voorbij”, lacht Jürgen Ingels. De serie-ondernemer en investeerder zette - na zijn uren - de grootste ruimtevaartexpo van Europa op poten en goot de opmerkelijkste astronautenverhalen in een boek. Die passie voor ruimtevaart is volgens Ingels minder vergezocht dan ze op het eerste zicht lijkt. “President Kennedy zei in 1962: ‘We kiezen ervoor om naar de maan te gaan. Not because it is easy, but because it is hard.’ Dat is precies wat ondernemers doen: de weg met de grootste impact kiezen, ook al is dat vaak de moeilijkste route.”

Wie ‘Space, the Human Quest’ bezoekt, botst in de inkomhal van Antwerp Expo op een enorm bord met 30 uitvindingen die we zo goed als elke dag gebruiken. De bezoekers worden uitgedaagd om de drie uitvindingen eruit te pikken die we niét te danken hebben aan de ruimtevaart. “De ruimterace heeft een turbo op innovatieve technologie gezet”, zegt organisator Jürgen Ingels.

“De eerste generatie astronauten en kosmonauten botsten op een berg uitdagingen. Wetenschappers en techneuten zijn massaal beginnen experimenteren om die uitdagingen op te lossen. Hun zoektocht heeft tot tientallen innovaties geleid die via de ruimtevaart de weg naar ons dagelijks leven hebben gevonden. Dat gaat van de gps en zonnepanelen tot de Nike Airs aan onze voeten, de draadloze hoofdtelefoon waar we muziek mee luisteren of de flesjesvoeding voor onze baby’s. Zelfs de waterpistolen waar onze kinderen mee spelen, zijn oorspronkelijk uitgevonden om in de ruimte te gebruiken. Voeding, farma, elektronica, vrije tijd,…: ik daag je uit om een sector te vinden die niet onrechtstreeks mee heeft geprofiteerd van de ruimtevaart.”

Vandaag hebben we onze zinnen gezet op Mars. Eén van de grootste uitdagingen voor een Marsmissie is wat de astronauten daar gaan eten. “Ze zijn in totaal bijna twee jaar weg, alleen al de heenreis naar Mars duurt 7 of 8 maanden”, weet Ingels. “Je kan onmogelijk eten en drinken voor twee jaar meenemen in een ruimtevaartuig. Dus zijn wetenschappers aan het zoeken hoe we voedsel kunnen kweken in een extreem ruige omgeving als die op Mars, waar geen water is. Door de klimaatopwarming wordt het hier op aarde ook steeds droger. Als die wetenschappers een manier vinden om op Mars voedsel te kweken, dan kunnen we die methode ook hier op aarde op veel grotere schaal gaan toepassen. Net zoals gebeurd is met al zoveel andere uitvindingen in de ruimtevaart.”

De miljarden van Musk en Bezos

“Mensen als Elon Musk en Jeff Bezos krijgen heel veel kritiek op hun ruimtevaartinvesteringen”, lijkt Ingels goed op dreef. “Mensen zeggen dat ze met hun miljarden beter ‘aardse’ problemen zouden oplossen, in plaats van raketten zo hoog mogelijk de lucht in te schieten. Maar zo moet je dat niet bekijken. Natuurlijk zijn die kerels egotrippers, maar ik vind die miljarden die zij in ruimtevaart pompen net uitstekend besteed. Het is dankzij de internetsatellieten van SpaceX dat de mensen in Oekraïne vandaag nog met elkaar, met de buitenwereld, met hun gevluchte familieleden kunnen communiceren.”

Laten we binnen 10 of 20 jaar nog eens praten over wat de ruimtemiljarden van Musk en Bezos allemaal hebben opgeleverd

Eigenlijk kan je de return on investment van investeringen in ruimtevaart pas op lange termijn beoordelen, vindt Ingels. “In de jaren ’60 betekende het Amerikaanse Apollo-programma een groeiversneller voor nieuwe technologieën. Het hoogtepunt van Apollo was de maanlanding in 1969, maar de innovaties zijn pas de decennia nadien doorgedrongen in onze bedrijven, onze huizen en onze levens. Dus laten we binnen 10 of 20 jaar nog eens praten over wat de ruimtemiljarden van Musk en Bezos allemaal hebben opgeleverd.”

“Vandaag beleeft de ruimtevaart een renaissance die doet denken aan de jaren ’60. Die heropleving hebben we grotendeels te danken aan ondernemers als Elon Musk”, benadrukt Ingels. “Vroeger kwamen de dadendrang en de innovaties van landen en overheden. Maar hun ruimtevaartorganisaties zijn vandaag logge bureaucratische monsters geworden, die meer tijd en geld steken in administratie dan in R&D.”

Elon Musk heeft de NASA wakker geschud. Hij moet geen compromissen sluiten en kan het op zijn eigen manier doen

“Musk heeft de NASA wakker geschud. Hij moet geen compromissen sluiten en kan het op zijn eigen manier doen. Dat doet me een beetje denken aan onze pioniersjaren met Clear2Pay. De banken regelden hun betalingsverkeer allemaal op dezelfde, inefficiënte manier. ‘Waarom eigenlijk?’, vroegen wij ons af, en we hebben dat hele model overhoopgegooid. Dat is wat we vandaag in de ruimtevaart zien.”

Grenzeloze nieuwsgierigheid en creativiteit

Schrijven dat Ingels ‘gepassioneerd’ is door ruimtevaart zou een understatement zijn. ‘Bezeten’ is een beter woord. Of hoe moet je iemand noemen die in zijn vrije tijd de grootste ruimtevaartexpo van Europa in elkaar bokst? “Mijn vader heeft me enthousiast gemaakt over ruimtevaart met de Mercury-raket op zijn bureau en de verhalen die hij vertelde aan tafel. In het boek staat een citaat van Werner von Braun, de vader van de Amerikaanse ruimtevaart: ‘Ik heb geleerd om het woord ‘onmogelijk’ met de grootste omzichtigheid te gebruiken.’ In de ruimtevaart wordt pas echt duidelijk dat onze nieuwsgierigheid en onze creativiteit eindeloos zijn. Dat maakt het zo interessant en zo leuk om mens te zijn.”

In de ruimtevaart wordt pas echt duidelijk dat onze nieuwsgierigheid en onze creativiteit eindeloos zijn. Dat maakt het zo interessant en zo leuk om mens te zijn

Ingels ziet ook veel raakvlakken tussen ruimtevaart en ondernemerschap. “President Kennedy kondigde in 1961 aan dat de Verenigde Staten een mens naar de zouden sturen. In zijn legendarische ‘moonshot’-speech in Texas een jaar later zei hij: ‘We choose to go to the moon. Not because it is easy, but because it is hard.’ Is dat niet de essentie van ondernemerschap? De moeilijkste weg kiezen, hoog mikken, voor maximale impact gaan? To boldly go where no man has gone before?”

“Wat me ook zo aanspreekt aan ruimtevaart is dat het echt teamwork is. Iedereen kent Neil Armstrong of Joeri Gagarin, maar achter die astronauten en kosmonauten stond een hele groep van mensen die er 100 procent voor ging om een gezamenlijk doel te bereiken. Dat is ook wat ik als ondernemer doe: ik probeer een team te smeden van gelijkgestemden, om samen de wereld te veroveren.”

Belgen in de hoofdrol

Ingels runt met Smartfin een investeringsfonds. Valt er volgens hem ook geld te verdienen met ruimtevaart? “In de VS en de UK is het alleszins big business. Daar zijn meer en meer fondsen die specifiek in ruimtevaart investeren. Die evolutie gaat alleen maar versnellen. Onderzoek toont dat er op de maan edelmetalen te vinden zijn die op aarde schaarser en duurder worden: aluminium, silicium, titanium,… Geloof me, er zijn bedrijven die al volop bestuderen hoe ze die edelmetalen kunnen delven en naar de aarde kunnen transporteren. Een nieuwe goudkoorts.”

“Maar ook naar ruimtetoerisme en naar satellieten gaan miljarden dollars”, zegt Ingels. “We hebben met Smartfin zelf geïnvesteerd in Newtec, een Belgisch bedrijf dat gespecialiseerd is in satellietcommunicatie. Ik vond dat ongelooflijk plezant, daar kwamen twee van mijn grote passies echt samen. Ondertussen is Newtec verkocht aan een groep uit Singapore. Jammer, maar zo gaat dat in onze wereld. Het is ook een bewijs dat we best trots mogen zijn op onze eigen ruimtevaartbedrijven.”

Veel te weinig mensen weten dat, maar Belgische bedrijven spelen echt een belangrijke rol in de ruimtevaartindustrie

“Veel te weinig mensen weten dat, maar Belgische bedrijven spelen echt een belangrijke rol in de ruimtevaartindustrie. De NASA heeft op Mars de Perseverance rondrijden, een rover die foto’s neemt en onderzoek doet. Wel, de supersonische, hittebestendige parachute die ervoor zorgde dat de Perseverance een zachte landing kon maken op de rode planeet is gemaakt bij Picanol in Ieper. De zoektocht naar nieuwe manieren om eten te produceren op Mars wordt aangevoerd door het Belgische Puratos. Zo zijn er tientallen voorbeelden. We moeten daar veel meer mee uitpakken.”

Hij wil mensen inspireren, geeft Ingels aan. “Nu vragen kinderen zich af waarom ze in godsnaam wiskunde zouden studeren. Op school is wiskunde iets abstracts, hier zien ze wat je heel concreet kan doen met wiskunde. Raketten in de lucht schieten, bijvoorbeeld. Kansberekening is essentieel in de ruimtevaart. We krijgen geregeld tekeningen van kinderen die de expo bezocht hebben. Stel je voor dat één van die kinderen binnen 20 of 30 jaar naar de ruimte reist: dan is die hele geschifte onderneming hier het meer dan waard geweest.”

The real stuff

Vandaag gaan niet alleen professionele astronauten de ruimte in, maar ook burgers als ruimtetoeristen. Vliegen we in de toekomst naar de maan zoals we vandaag de vlieger richten Ibiza nemen? “Ruimtetoerisme zal toegankelijker worden, maar massatoerisme naar de maan is nog niet meteen voor morgen”, voorspelt Ingels. “Ik denk wél dat we bijvoorbeeld in de niet zo verre toekomst via de ruimte naar Australië zullen vliegen, en geen 24 uur meer onderweg zullen zijn.”

“De luchtvaart is een sector waar de voorbije decennia eigenlijk heel weinig innovatie gebeurd is. Vliegtuigen vliegen nog altijd op dezelfde vervuilende brandstof, de snelheid en het comfort voor de reiziger zijn amper geëvolueerd. Daar liggen kansen voor kruisbestuivingen. De innovaties uit de ruimtevaart kunnen een revolutie door de ingedommelde luchtvaartsector jagen.”

De innovaties uit de ruimtevaart kunnen een revolutie door de ingedommelde luchtvaartsector jagen

Zou Jürgen Ingels zelf een ruimtevlucht boeken? “Ik zou natuurlijk heel graag de ruimte ingaan voor ik er te oud voor ben. Maar dan wel voor the real stuff. Als je met met Virgin Galactic van Richard Branson of Blue Origin van Jeff Bezos meevliegt, ben je heel even gewichtsloos maar staat je raket 15 minuten na de lancering alweer terug op aarde. Het moet nog altijd een geweldige ervaring zijn, maar ik zou toch liever twee of drie dagen door de ruimte willen vliegen.”

“Mijn vrouw vindt de risico’s nu nog te groot. Maar dat zijn, net zoals bij ons investeringsfonds, berekende risico’s”, lacht Ingels. “Zo’n ruimtevlucht is tot in de puntjes voorbereid en getest, om het toeval zoveel mogelijk uit te sluiten. Je kan risico’s nooit uitsluiten, maar met de auto over de Antwerpse Ring rijden, lijkt me minstens even risicovol.”