Waarom volgens deze Britse expert WeChat nooit voet aan de grond zal krijgen in Europa

De Britse internetexpert Matthew Brennan woont al 16 jaar in China en zag er vanop de eerste rij de internetrevolutie zich voltrekken. Zijn aandacht gaat vooral naar WeChat, de immens populaire instant-messaging app van moederbedrijf Tencent die eerder dit jaar de kaap van één miljard gebruikers rondde. In december verschijnt Brennans boek ‘The Story of WeChat’ over de opkomst en de toekomst van China’s grootste sociale communicatieplatform, dat eigenlijk veel meer een mobiel besturingssysteem is dan een app. Bloovi vroeg Matthew Brennan hoe belangrijk WeChat nu echt is, of het ooit in onze contreien zal doorbreken én wat de Westerse tegenhangers kunnen leren van het succes van WeChat.

Met ruim een miljard gebruikers is WeChat een cultureel fenomeen, goed voor 30 procent van het dagelijkse Chinese mobiele verkeer. Een typische Chinese gebruiker logt elke dag 30 keer in op WeChat. “Je kan het inderdaad het beste omschrijven als een mobiel platform zoals Windows, iOS of Android”, zegt Matthew Brennan die zich intussen expert mag noemen en er zelfs een boek over schreef. “It’s really part of life over here. Naast de een-op-een-communicatie en groepschat kan je er ook online betalingen mee doen: peer-to-peer en in webshops, maar vooral offline in winkels en restaurants. De gepersonaliseerde newsfeed is ook erg belangrijk. Daarnaast is er een belangrijk content ecosystem met officiële accounts van minstens twintig miljoen ondernemingen. Voor die bedrijven zijn die accounts doorgaans belangrijker dan hun eigen webpagina of site die ze vaak pas veel later of zelfs helemaal niet online lanceren.”

De sterke man achter WeChat

Achter WeChat zit een Chinese Mark Zuckerberg. Hij luistert naar de naam Allen Zhang (Zhang Xiaolong) en is in zijn geboorteland een man met een heuse sterrenstatus. “Ook al treedt hij zelden op in het openbaar, Zhang zit al sinds het begin van de jaren negentig in de internetindustrie”, weet Brennan. “Hij codeerde eigenhandig Foxmail, een freeware e-mail client die hij ontwikkelde voor Tencent.”

Zhang is Senior Executive Vice President en President van de Weixin Group bij Tencent Holdings Limited en leidt nog altijd het WeChat-platform. “Een film over hem zoals over Mark Zuckerberg in The Network komt er niet, maar er staat wel een tv-reeks op stapel over het originele verhaal van WeChat - een Chinese versie van Silicon Valley, zeg maar.”

“Zhang is de man achter de sterke visie op het productmanagement van WeChat, dat strikt waakt over de gebruikerservaring. Vergeleken met Facebook, maar ook met andere Chinese platforms, zie je op WeChat veel minder advertenties. Normaal zie je 10 tot 20 advertenties per dag op een sociale mediaplatform in Azië. Op WeChat misschien twee. Reclame beschouwen ze bij WeChat als zeer schadelijk voor de gebruikerservaring”, aldus Brennan.

Hele waaier aan inkomstenkanalen

Betalingsverkeer is dé grote bron van inkomsten voor WeChat. WeChatPay werkt op basis van een verdienmodel als Visa of Mastercard. Zowel WeChatPay als concurrent Alipay (van AliBaba) zijn ontwikkeld om te werken waar slechte of zelfs geen online verbinding bestaat, en dat is nog steeds belangrijk in China.

“Daarnaast is gaming heel erg groot, een typisch Chinees cultureel verschijnsel”, aldus Brennan. “De Tencent games werken heel goed in het WeChat ecosysteem, sinds meer dan een decennium één van de kernactiviteiten van Tencent. Wereldwijd hebben ze sterk geïnvesteerd in best-in-class gaming studio’s. Epic Games is er één van, dat is de ontwikkelaar van Fortnite. Tencent is voor de helft eigenaar van Fortnite en heeft de Chinese distributierechten. Van het genre van multiplayer Battle Royale Games sleept Tencent wereldwijd het grootste deel van de koek in de wacht.”

“Dan zijn er ook nog de search advertisement inkomsten (online ads op webpagina’s die de resultaten van zoekopdrachten weergeven, nvdr). Tencent haalt niet veel directe inkomsten uit WeChat, maar het platform maakt een hele waaier aan inkomstenkanalen mogelijk.”

Voorlopig geen concurrentie in zicht

De groei van WeChat wordt van onderuit aangestuurd en ook dat maakt het platform uniek. De WeChat mini-programs zijn ‘sub-applicaties’ in het WeChat ecosysteem. Er ontstond een massa-ontwikkeling van deze lichte, snelle en ook in mogelijkheden beperkte, maar voor de Chinese markt geknipte apps. “WeChat is het enige Chinese mobiele platform met een developer ecosysteem”, benadrukt Brennan. “Massaal veel ontwikkelaars bouwen mini-programs. Daarmee gaat WeChat de richting uit van een operating platform, zoals Android of iOS, dat een gigantisch volume aan dataverkeer genereert. Voor ondernemers is daardoor het goedkoper om op WeChat te bouwen in plaats van op IOS of Android.”

“Geen andere Chinese techreus doet hen dat na, ook niet Ali Baba of Weibo. Concurrentie hoeven ze voorlopig niet te vrezen”, zegt Brennan. “Hoewel de disruptiecyclus op de Chinese internetmarkt enorm versnelt. Zo snoept sinds begin september Bullet Messenger, een gloednieuwe messaging app, plots een deel van de WeChat-koek af. De app is al miljoenen keren gedownload. Klein bier naar Chinese maatstaven, maar toch. Er is een groeiend aantal ondernemers die snel hun business kunnen upscalen.”

“En buiten China zal WeChat zijn Westerse tegenhanger Whatsapp niet van de troon stoten. Het platform mikt enkel op etnische Chinezen, andere globale markten zijn er niet. Een uitzondering is Maleisië met zijn grote Chinese minderheid. Ook al komen er uit China wereldwijd succesvolle apps zoals TikTok, voorheen Musical.ly - een social platform met videoclips en muziek - het blijven uitzonderingen.”

Groeiende overheidscontrole

De Chinese overheidscontrole dan: GDPR is er niet bepaald een beleidsthema. Alle internetproviders moeten persoonlijke data vrijgeven, daar kan niemand van onderuit. “WeChat gebruikers buiten China moeten niet bang zijn voor hun privacy, maar Chinese gebruikers moeten rekening mee houden met de groeiende overheidscontrole”, vertelt Matthew Brennan. “De regels zullen de groei van de Chinese techbedrijven echter niet tegenhouden: internetgebruikers en online betalingsverkeer zitten – hoewel niet meer zo steil – toch nog in de lift.”

“We staan wel op een kruispunt: de Chinese internettechnologie gaat een consolidatiefase in. De low tech technologiegolf is achter de rug, internetbedrijven ontwikkelen nu volop eigen, complexe technologieën als AI, blockchain of machine learning. Dat zal meer tijd vergen, maar de tech-industrie en de overheid trekken aan één zeel. Zelfrijdende auto’s, hogesnelheidslijnen, alle vormen van eigen technologie zijn prioritair. Blockchain wordt nu geïntegreerd in WeChat: ik zag pas de eerste blockchain gegenereerde restaurantrekening verschijnen in China. Gezichtsherkenning is een ander voorbeeld. De second wave komt er met andere woorden aan.”

WeChat demystifiëren voor niet-Chinezen

De snelle digitalisering van het betalingsverkeer vindt Brennan de verrassendste technologische evolutie van de jongste jaren. “Vijf jaar geleden was China een cash only maatschappij. De transitie naar digitalisering van de economie is razendsnel verlopen”, vertelt Brennan. “Ook Tencent en WeChat ondergaan een evolutie die veel vertelt over China zelf. Mijn nieuwste boek ‘The Story of WeChat’ biedt je een historische inzicht over de opkomst van messaging, de innovatie rond WeChat Pay, de mini programs-ontwikkeling,… Ik heb geprobeerd om WeChat te demystifiëren voor niet-Chinezen.”

“Amerikaanse bedrijven hebben WeChat nooit kunnen kopiëren: vandaar die haast mythische status tussen alle andere Chinese internetproducten. Whatsapp heeft een heel andere visie op messaging, advertising en betalingen, maar het wordt nooit een kopie van het succes van WeChat. Je zou het een gemiste kans kunnen noemen.”

WhatsApp experimenteert nu wel met betalingen in India. Dat zou wel eens de echte start van de adaptatie van het WeChat-model kunnen zijn. Daarmee gaan ze hoe dan ook potentieel marktaandeel afsnoepen van WeChat, dat echt op maat van China is gemaakt én dat ook zal blijven.”