Een turnmat waarop kinderen springen, rollen en allerlei houdingen aannemen, geleid door flitsende, kleurige LED-lampjes. Waarop sensoren heel precies in kaart brengen welke bewegingen ze maken en waar het eventueel hapert. Ziedaar Matti, het nieuwe revalidatiemaatje voor kinderen met DCD (Developmental Coordination Disorder). De fysieke gebruikersinterface werd ontwikkeld door de start-up Creative Therapy, een spin-off van UGent, mede opgestart door professor Jelle Saldien (imec – MICT – UGent). “Universiteit en ondernemerschap sporen perfect samen, maar maatschappelijke meerwaarde leveren is wél de bedoeling.”

Als prof industrieel ontwerpen is Jelle Saldien al sinds 2013 verbonden aan UGent. Sinds 2018 is hij werkzaam binnen de interdisciplinaire onderzoeksgroep MICT (Media, Innovatie en Communicatietechnologieën) van UGent en onderzoekscentrum imec. Met zijn achtergrond in elektronica/ICT en productontwikkeling doceert hij bij de industrieel ontwerpers aan UGent Campus Kortrijk. “Engineering gecombineerd met productontwerp”, verduidelijkt Saldien. “Héél creatief en hands-on in vergelijking met de klassieke vakken aan de unief. Mijn start in 2010 aan de Howest heeft me zeker geholpen bij mijn ondernemerstraject.”

Campusprof en cocreatie

Want sinds april 2019 is Saldien ook ondernemer. Met de spin-off Creative Therapy wil hij slimme healthcare-oplossingen bedenken voor kinesitherapeuten en revalidatiecentra. Hoe start je als universiteitsprof een bedrijf? “Het begon als workshop bij de kinesitherapie-onderzoeksgroep REVAKI”, vernemen we. “Kinderen met DCD hebben evenwichtsproblemen en moeten revalidatie-oefeningen doen, maar die lopen vaak vroegtijdig spaak. Die centra gebruiken commerciële games, onder andere voor de Wii, maar omdat de kinderen een hele slechte balans of fijne motoriek hebben, is het na een minuut skiën of skaten al ‘game over’. Helemaal niet motiverend. De therapeut kan de instellingen ook niet aanpassen.”

“Om de therapie speels en uitdagend te maken, bedachten we een prototype voor een revalidatiegame met aluminiumfolie op de grond geplakt. Heel basic, maar de kiné-studenten zagen er wel iets in. Onze studenten industrial design in Kortrijk ontwikkelden vervolgens een prototype.”

Na een durf ondernemen-track binnen de UGent besloten de studenten Arno Penders (huidig CEO) en Jamil Joundi samen met Jelle Saldien de sprong te wagen en zo zagen Creative Therapy en Matti het levenslicht.

De vier founders van Creative Therapy: (vlnr) Sébastien Michiel, Jamil Joundi, Arno Penders en Jelle Saldien

Maar hoe ziet Matti eruit? De speelmat is een slimme, in laagjes opgebouwde interface. Eén ervan is de sensorlaag voor hoge resolutiedrukmetingen waardoor je kan bepalen hoe en waar iemand staat. “Je ziet meteen hoeveel gewicht het kind op zijn linker- of rechterbeen zet. Daardoor kan de therapeut verschillende houdingen sturen en de balans van het kind beter inschatten”, zegt de professor.

“Deze data vormt de input voor de games die je met Matti kan spelen. De bovenste laag van de spelmat bestaat uit een ledmatrix, een rudimentair scherm waarmee je vlakken kan inkleuren en interactief maken. Zo kan een therapeut aangeven waar het kind zijn voet moet zetten of een specifieke plek aanraken.”

Empowering people is altijd het uitgangspunt. Daar zit ook de link met Creative Therapy: platformen aanbieden zodat therapeuten of leerkrachten zélf met die nieuwe technologie aan de slag kunnen

“Het systeem hebben we ontwikkeld in co-creatie met therapeuten, zodat de oplossingen perfect matchen met de noden uit hun praktijk. De software draait op een online platform waarop we geleidelijk meer games aanbieden voor verschillende motorische aandoeningen. Uit de data zal uiteindelijk ook blijken wat het beste werkt. Elke game krijgt een uitgebreide set instellingen, zodat de therapeut de games precies kan afstemmen op de noden van de patiënt.”

Balli en Rekki

Als fysiek apparaat is Matti afhankelijk van hardware, software en elektronica. Healthcare is bovendien een complexe, veeleisende en concurrentiële markt. “Alle puzzelstukken vallen mooi in elkaar en we krijgen ook meer en meer vragen vanuit de markt. Maar niet alles loopt altijd zoals gepland. We werken samen met verschillende (inter)nationale partijen. Dit zorgt soms voor problemen in de communicatie, zoals afmetingen van geleverde onderdelen die niet kloppen. Daar moet je dan weer snel creatieve oplossingen voor bedenken.”

“Falen is een cruciaal leertraject voor een start-up, weet ik nu. In het begin besteedden we de assemblage van Matti uit, maar dat hebben we nu zelf in de hand genomen via lokale partners. We wilden al heel snel na de opstart tien matten – nog steeds prototypes – leveren aan onze belangrijkste klanten, maar dat is niet direct gelukt. Hardware moet honderd procent perfect zijn voor je grotere reeksen kan gaan produceren. Ondertussen zitten we aan het finale prototype en bereiden we alles voor om het eerste echte product in de markt te zetten. Daarvoor proberen we nu via crowdfunding 60.000 euro bij elkaar te krijgen.”

“We hopen in 2020 de volledige productie op te starten voor ziekenhuizen en zelfstandige revalidatiecentra. We willen voor verschillende gebruikers een therapie op maat kunnen aanbieden. Op lange termijn willen we Matti ook voor thuistherapie inzetten. Handig voor ouders die niet voor elk uurtje therapie een halve dag kwijt willen aan files. Opvolging door de therapeut zal vanop afstand perfect mogelijk worden.”

Matti is het eerste product, maar met Creative Therapy willen Jelle Saldien en zijn team een stuk verder gaan. Mogelijkheden zijn er volop. “De kinepraktijk en de revalidatiewereld zijn nog altijd vrij analoog - denk aan matten en kegeltjes. Eén van de grootste voordelen van Matti zijn de lichtjes op de mat. Die triggeren kinderen enorm: blinkende oogjes en enthousiasme gegarandeerd. Wij willen de kinesitherapie een hele set aantrekkelijke tools met digitale technologie en sensoren bieden. We denken ook al aan een bal of rekker. Daar kan je evengoed sensoren aan toevoegen die data genereren.”

“De motivatie en de opvolging van de patiënten zullen er steeds beter door worden. We werken nu aan goede testprotocollen voor balans-, kracht- en coördinatietests. Via terugkoppelingssystemen zal ook AI een belangrijke rol gaan spelen, bijvoorbeeld om te meten of de testen uitdagend genoeg blijven.”

Sociale robots

Een spannend en leerrijk traject. Toch is Saldien met Creative Therapy niet aan zijn proefstuk toe als ondernemer met een sociale drive. Vanuit de universiteit wilde hij eerder al een spin-off oprichten rond het project OPSORO – Open Platform voor Sociale Robots. Dat wil kinderen helpen om bewust om te gaan met digitalisering door zelf een robot te ontwerpen, te bouwen en te programmeren. Hiermee werd hij in 2017 nog geselecteerd als één van de Top50 Tech Pioneers van Vlaanderen en in 2019 genomineerd voor de Jaarprijs Wetenschapscommunicatie. Veelbelovend, maar als onderneming wilde het niet direct lukken.

“Interne onenigheid deed ons in de laatste fase de das om. Maar nogmaals, falen hoort bij ondernemen, al blijf ik vinden dat het in Vlaanderen nog steeds moeilijk ligt. Binnen UGent gaan we wel door met onderzoek naar het open platform voor de sociale robots van OPSORO. We hebben verschillende nationale en internationale partners - ik ben pas terug uit Colombia. We kijken ook nog uit naar een co-founder en CEO die het commerciële luik mee op gang te trekken.”

Vlaanderen heeft een enorm universitair kennispotentieel. We moeten alleen de stap durven zetten naar commercialisering via start-ups die bij voorkeur ook maatschappelijke meerwaarde willen leveren

Ook met zijn studenten blijft Saldien werken aan projecten rond sociale robotica, bijvoorbeeld voor kinderen met autisme of om pestgedrag aan te pakken. “Robotica blijft complex en duur. Vanuit een product design perspectief zijn we tot een soort Lego-bouwsysteem gekomen. De software ontwikkelden we samen met therapeuten. Het is cruciaal dat zij als gebruikers zelf eenvoudig robots kunnen programmeren om ze sociale stories te laten vertellen. Net als je doet met een Facebookupdate, kan je emoties of tekst toevoegen. Via text-to-speech kan je dan een verhaal vertellen.”

“Een interessante basis voor rollenspellen en bijvoorbeeld nuttig bij probleemgedrag als racisme. Empowering people is altijd het uitgangspunt. Daar zit ook de link met Creative Therapy: platformen aanbieden zodat therapeuten of leerkrachten zélf met die nieuwe technologie aan de slag kunnen.”

Professor/ondernemer Jelle Saldien

Maatschappelijke meerwaarde

Waarom een universiteit zo’n geschikte voedingsbodem voor start-ups is? Professor Saldien kent het antwoord: “Wij ingenieurs proberen dan wel een therapierobot te ontwerpen, maar daarmee begeven we ons op glad ijs. Net daarom vind ik een universiteit zo geschikt om een onderneming te starten: alle kennis over verschillende vakgebieden heen ligt er voor het grijpen. Een academische carrière sluit ondernemerschap dus zeker niet uit.”

“Vlaanderen heeft een enorm universitair kennispotentieel. We moeten alleen de stap durven zetten naar commercialisering via start-ups die bij voorkeur ook maatschappelijke meerwaarde willen leveren. UGent diensten als TechTransfer en DO! kunnen hierbij helpen en ondersteunen.”

“Academici hebben naast funding vooral nood aan praktische kennis om een product te vermarkten. Via imec.istart kregen we alvast een sterke boost, funding en coaching, maar zeker ook vertrouwen in ons product en team. Reken daarbij extra ondersteuning van Blue Health Innovation Fund, Vlaio, WinWinner crowdfunding én ruime belangstelling om private equity te investeren in ons project, en je begrijpt dat we alvast op dat vlak vertrouwen hebben in onze toekomst.”