Vlaamse app-ontwikkelaar met autisme is internationaal influencer op het vlak van toegankelijk programmeren

Extreem gefocust zijn, wordt al eens lacherig weggezet als ‘autistisch’. Dennie Declercq uit Gistel werd écht geboren met een autismespectrumstoornis. Hij bedenkt apps voor mensen met een mentale beperking en is een veelgevraagd internationaal spreker over toegankelijk programmeren. Dit jaar werd hij ook Microsoft Most Valuable Professional (MVP). Ondanks zijn succes woont de 32-jarige West-Vlaming in een assistentiewoning voor mensen met een verstandelijke beperking en haalt hij geen inkomen uit zijn activiteiten: hij noemt zichzelf graag volunteer developer. Bloovi vroeg hem naar zijn bijzondere verhaal en leerde iets bij over de clichés rond een beperking.

Softwaretesters met een autismespectrumstoornis zijn gegeerd dankzij hun oog voor detail en sterke geheugen. Organisatie als Passwerk.be coachen en begeleiden werknemers met autisme op de werkvloer. Zelf een onderneming starten, legt nog meer druk op iemands schouders. Toch gaan ook ondernemen en autisme (soms) prima samen, zo blijkt uit publicaties als Ondernemen(d) met autisme (2018) van de Nederlander Marijn Bon. West-Vlaming Dennie Declercq is daar alvast een mooi voorbeeld van.

Beschutte werkplaats

“Als tiener al wilde ik softwareontwikkelaar worden”, zegt Declercq aan het begin van ons gesprek. “Maar mijn autisme en ook de puberteit waren lelijke spelbrekers. Na mijn diagnose kon ik nooit de richting volgen die ik echt wilde: iets met informatica of elektronica. Ik werd in het eerste jaar ASO enorm gepest. Uiteindelijk mocht ik naar een school waar jongeren met autisme beter omkaderd werden.”

Hij volgde er de richting kantoor, maar kreeg er naar zijn zin veel te weinig wiskunde en begon dan maar op eigen houtje in zijn kamer programma’s te schrijven. Na zijn schooltijd kreeg Dennie Declercq er een probleem bij. “Door mijn autisme ervoer ik de sociale omgang op de werkvloer als problematisch”, zegt hij. “In een team functioneren is me nooit gelukt. Bovendien kan ik heel slecht om met stress en deadlines.”

“Omdat ik daardoor nergens een echte kans kreeg, belandde ik in een beschutte werkplaats. Heel gelukkig werd ik daar eerlijk gezegd niet van. Mijn grote passie was nog altijd programmeren, ik volgde avondopleidingen en heb die werkplaats vaarwel gezegd om te kunnen starten als vrijwilliger bij de vzw Ithaka, een centrum voor mensen met een verstandelijke beperking. Tot mijn grote vreugde mocht ik hun website bouwen. Vanaf dat moment wilde ik meer gaan betekenen voor ‘mijn’ doelgroep.”

Accessible app design

Zeven jaar is hij intussen vrijwilliger voor Ithaka. Declercq beheert er het digitaal platform Pict@, bouwde de website en is het aanspreekpunt voor alle vragen over mobiele apps, waar hij ook workshops over geeft, bijvoorbeeld over de kneepjes van de mobiele Facebook-app. Hij maakte ook de website voor PASS Groepen, een zelfhulpgroep voor jongvolwassenen met autisme. Intussen kon hij via Ithaka ook terecht in De Bezaan, een inclusief woonproject in Gistel en een gezamenlijk initiatief van Ithaka en Rotaryclub Oostende Ter Streep. Acht appartementen zijn voorbehouden voor mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme, in twee appartementen wonen reguliere bewoners die ook aanspreekpunt zijn voor de anderen.

“Ik nam in 2015 mijn intrek in De Bezaan – ook hun website heb ik gebouwd. Datzelfde jaar richtte ik mijn vzw DDSoft op”, vertelt Dennie Declercq. “Toen ben ik pas echt begonnen met accessible app design. Enige tijd terug probeerde ik een open dataplatform vorm te geven voor app ontwikkeling voor mensen met een beperking, maar dat sloeg niet aan. Mijn apps werkten wel, maar het open source-concept en zeker het verkopen aan sociale- en zorgorganisaties was een ander paar mouwen. Die hebben er geen budget voor en dat is dan weer niet aantrekkelijk voor IT-ondernemers. Daarom ben ik geswitcht naar IT-ondersteuning en -service voor sociale organisaties.”

“Dat splitste ik op in twee delen: enerzijds voor de doelgroepen van sociale organisaties, anderzijds voor hun medewerkers. En ik verbreedde mijn horizon naar IT-ontwikkelaars overal in Europa met aandacht voor inclusive design. Dat werd een doelgroep die ik gericht begon te bewerken. Het heeft mijn netwerk enorm doen groeien.”

Australië en de VS

Intussen kreeg Dennie Declercq, als programmeur en fan van .NET-omgevingen, succes als keynote spreker op internationale conferenties over digitale toegankelijkheid en de ins en outs van accessible software voor mensen met een mentale beperkingen of leermoeilijkheden. Al snel groeide hij uit tot een vlotte, onbevangen spreker die moeiteloos een uur kan vullen. “Ik spreek altijd vanuit mijn eigen ervaring en dat slaat aan”, legt hij uit. “Blijkbaar open ik de ogen van veel mensen voor de mogelijkheden die er zijn. Onlangs was ik in Oslo en recenter nog in Polen voor de DevConf Poland. Eerder werd ik ook al gevraagd in de VS en in Australië.”

“Waar ik graag lang over uitweid, is over het werken met een autistische collega. Ik heb zelf een complete handleiding geschreven over wat voor mij de ideale en dus haalbare betaalde job zou kunnen zijn. Hoe ga je om met autisme? Wat werkt meestal wel en wat niet? Wij auti’s willen vooral duidelijkheid en structuur. Daarnaast heb ik het over accessible design. Het is volledig bewezen dat dat werkt voor ‘onze’ doelgroep. Wie een verstandelijke beperking heeft, kan vaak prima om met de mobiele apps op een smartphone, op voorwaarde dat het design eenvoudig is. Te vaak wordt nog gedacht dat ‘die mensen’ toch niet kunnen lezen en dus geen apps nodig hebben.”

“Ik heb Color by Function uitgevonden, een logische volgorde van een bepaalde functie via gekleurde buttons en heel handig om te navigeren. In applicaties werk ik met veel foto’s en pictogrammen en met een eenvoudige layout. Text-to-speech is ook belangrijk voor onze doelgroep. Veel gewone apps hebben te veel visuele prikkels op één scherm. Die features opsplitsen is in de grond waar het om draait. En ja, ook toegankelijke applicaties kan je sexy maken. Daar wil ik ontwikkelaars van overtuigen.”

5.000 tweets

Dennie Declercq werd dit jaar Microsoft MVP en won daarmee aan gewicht als influencer, want Microsoft en andere grote techbedrijven werken steeds meer aan inclusief ontwerp en digitale inclusie voor mensen met een handicap. “Eigenlijk ben ik bezig met evangelization, sensibiliseren om mensen met een beperking een betere levenskwaliteit te bieden”, zegt de gedreven twitteraar die intussen al meer dan 5.000 tweets postte. “Wist je dat 20 procent van de wereldbevolking te maken heeft met een of ander beperking op mentaal, motorisch, visueel of auditief vlak? Mijn bijdrage ligt op het vlak aan aangepaste software. Ik ben daar redelijk fanatiek mee bezig. Een mens moet een missie hebben, toch?”

Autisme heeft Dennie Declercq beperkt én tegelijk verder gebracht. “Ik heb nog steeds geen betaalde job en geen inkomen, laat me duidelijk zijn”, zegt hij. “De druk en deadlines in een gewoon IT-bedrijf kan ik nog steeds niet aan. Ik ben ondernemer en voorzitter van een vzw, maar mijn statuut is ‘maar’ dat van vrijwilliger.”

Wat zou de conclusie kunnen zijn? “Altijd in jezelf geloven, ook met een beperking”, zegt hij. “Dreaming is believing, dat is ook mijn hashtag op twitter. Net als #7ThYearMagic, wat verwijst naar mijn 7 jaar vrijwilligerswerk bij Ithaka. Heel veel mensen met een goed betaalde baan besteden een flink stuk van hun inkomen aan meerdere jaarlijkse vakanties. Ik ga meerdere keren per jaar op reis voor mijn werk, overal ter wereld.”

“Het is dus niet omdat het niet op de klassieke manier kan, dat het niét kan. Out-of-the-box denken is belangrijk. Hoe maak ik het voor mezelf zo interessant en leuk mogelijk? Daarbij geloof ik in karma: als je alleen aan je eigenbelang denkt, kom je niet verder in het leven. Help mensen en je wordt zelf geholpen.”

(Photos by Wieland De Hoon)