Youssef Kobo: “Uit comfortabele situaties blijf ik liever weg, want die maken je lui. Laat mij maar met de rug tegen de muur het gevecht aangaan”

(Photos by @NisranAzouaghe)

Hij is dé coming man in het Belgische ondernemerslandschap. Met een netwerk waar menig bedrijfsleider een moord zou voor begaan. Dat heeft de 32-jarige Youssef Kobo, Antwerpenaar met Marokkaanse roots, te danken aan zijn onstilbare nieuwsgierigheid en onvermoeibare drive om steeds hoger te mikken. Een ambitie die hij bij veel Belgische bedrijven mist. “Dit is geen land van ondernemers. Ondanks de vele opportuniteiten en enorme groeikansen zijn Belgen doorgaans risico-avers en kiezen ze veiligheidshalve voor de status quo.” En net die gemakzucht stuit op veel onbegrip bij de bezieler van A Seat At The Table, omdat hij zelf keihard heeft moeten knokken om te geraken waar hij nu staat. Een portret van a man with a plan.

Stevige uppercut, maar geen knock-out

We krijgen Youssef Kobo aan de lijn daags na zijn terugkeer uit Italië. Officieel was hij met vakantie, maar het werk is nooit ver weg in het jachtige leven van de ambitieuze ondernemer. “Ik moest nog enkele zaken regelen in Genève, en daarnaast heb ik nog wel wat andere dingen aan mijn hoofd.” Kobo zinspeelt op de uitbraak van COVID-19 die zijn plannen meteen naar de prullenmand verwees. Om maar te zeggen dat de coronacrisis er ook bij hem stevig heeft ingehakt. “In één klap was ik 80% van mijn business kwijt. Allemaal projecten die na jaren voorbereiding in steigers stonden. Een mentale tik die kan tellen! Ik heb in het verleden meerdere uppercuts moeten incasseren, helemaal nieuw was deze situatie dus zeker niet.”

Al meermaals tegen de vlakte gegaan maar om Kobo knock-out krijgen, is er veel meer nodig. “Nochtans had ik na die onophoudelijke stroom aan annulaties redenen genoeg om de handdoek in de ring te gooien. Maar ik heb me al vaker uit moeilijke situaties weten te knokken. Ook nu ben ik er met de moed der wanhoop opnieuw in gevlogen, om nieuwe projecten en partnerships op te starten.”

“Het is hoe dan ook een zeer intense periode geweest, waarin ik letterlijk dag en nacht heb gewerkt. In die mate dat ik die drie maanden lockdown vandaag nog steeds tot in mijn diepste vezels voel nazinderen. Gelukkig heeft het allemaal wel opgeleverd.”

Wat hij uit die periode heeft geleerd? “When the going gets tough, the tough get going”, antwoordt Kobo. “Maar nogmaals, voor mij is het nooit anders geweest. Veel ondernemers zullen dat ook wel herkennen. Als het water je aan de lippen staat, kan je twee zaken doen: opgeven of er nog harder invliegen.”

Wegblijven uit de comfortzone

Het is Youssef Kobo ten voeten uit. Innovatiestrateeg, opiniemaker en sociaal ondernemer. Maar bovenal een noeste werker, met een brandende ambitie, die de lat voor zichzelf steeds hoger legt. Zijn ongeduld is genoegzaam gekend. Volharding en doorzettingsvermogen noemt hij zelf zijn sterkste wapen. “Moeilijke situaties die anderen misschien afschrikken, maken mij net strijdvaardiger en creatiever. Uit comfortabele situaties blijf ik liever weg, omdat het een mens lui maakt. Het is een remmende factor. Laat mij maar elke dag met de rug tegen de muur staan. Wanneer het me heet onder de voeten wordt, ben ik op mijn best.”

Kobo vertelt ons dat hij de voorbije jaren meerdere lucratieve voorstellen van corporates kreeg maar die niet eens heeft overwogen. “Allemaal heel mooie bedrijven, daar niet van, maar het zou mij in een iets te comfortabele positie brengen en het is net die gouden kooi waar ik in deze fase van mijn leven niet wil in belanden. Terwijl de meesten in mijn geval wellicht zouden toehappen.”

“Weet je, wanneer ik het gevoel krijg dat het te comfortabel wordt, verlies ik snel mijn interesse. Geef mij iedere dag maar do or die. Zolang ik in een rollercoaster zit vol verlegde grenzen, waarin ik voldoende nieuwe mensen leer kennen en voldoende gechallenged word, blijf ik mij kostelijk amuseren.”

“Ik ken veel talentvolle mensen die doodongelukkig zijn omdat ze werken in een bedrijf met een te rigide structuur, waardoor ze hun potentieel niet ten volle kunnen benutten. Voor mij is dat ongeveer de grootst denkbare nachtmerrie.”

Onontgonnen talent

A Seat At The Table (ASATT), het sociaal project dat Kobo in het najaar van 2018 samen met Hassan Al Hilou oprichtte, wil kansarme jongeren laten vlotter laten doorgroeien naar de bedrijfswereld, door maandelijkse ontmoetingen te organiseren met top-CEO’s en beleidsmakers. “Ik ben zelf begonnen aan de onderste trede van de maatschappelijke ladder, dus weet ik heel goed hoe moeilijk het is om naar omhoog te klimmen”, zegt Kobo. “Die weg is lang en verloopt moeizaam, omdat hij bezaaid ligt met allerhande obstakels en je veel vooroordelen moet trotseren.”

Kobo wijst ons op het feit dat de etnische kloof op de Vlaamse arbeidsmarkt en in het onderwijs de grootste van Europa blijft. “Het is jammer dat we zoveel potentieel weggooien”, maakt hij zich boos. “Door kansarme jongeren op een voetbalpleintje of rond een kickertafel te verzamelen, ga je die structurele, maatschappelijk problemen niet oplossen. Het is een frustratie waar ik zelf jarenlang mee rondliep. Aangezien onze beleidsmakers weinig tot niks ondernemen, moesten we zelf actie ondernemen.”

“Zo is het idee rond ASATT ontstaan, met als doel de kloof tussen al dat onontgonnen talent en de ‘ivoren witte toren’ te dichten. Onder het motto: If they don’t give you a seat at the table, bring a folding chair. Dat vraagt een grote dosis lef alsook enige arrogantie. Als ik dan zie dat onze aanpak aanstekelijk werkt en de jongeren die onbevangen en nieuwsgierige houding zelf overnemen, stemt mij dat tevreden.”

En of Kobo trots is op het parcours dat ASATT tot dusver heeft afgelegd. “Je hebt ledenorganisaties met tien tot twintig keer zoveel budget die zelfs in één jaar nog niet georganiseerd krijgen van wat wij op één maand tijd realiseren.”

En toen ging het licht uit

Verre reizen maken zit er even niet meer in, maar in 2019 was dat nog even anders. “Vorig jaar heb ik heel veel landen aangedaan, 22 in totaal”, vertelt Youssef Kobo met enige weemoed in zijn stem. “In november, op het moment dat ik in Sao Paolo was, ging het licht even uit. Een complete blackout. Een minuut lang wist ik even niet meer hoe of wat.”

Klagen doet Kobo niet, want het werk is zijn grote passie. “Ik ontmoet de meest interessante mensen en bedrijven van het land, daar kan je toch moeilijk over klagen? Het is een privilege waar ik enorm dankbaar voor ben.”

“Overal in de wereld waar ik kom, is er meteen die reflex: welke interessante mensen kan ik hier ontmoeten? Noem het een extreme vorm van nieuwsgierigheid. Maar ook een heel vervelende handicap want het zorgt ervoor dat ik weinig rust ken. Altijd maar aan het denken over wat ik allemaal nog kan doen. Mijn hoofd maakt continu overuren.”

Wordt de pauzeknop dan nooit ingedrukt? “Toch wel. Ik lees bijvoorbeeld heel graag. Of ik ga iets eten en drinken met vrienden. En wanneer ik voor mijn werk in het buitenland ben, blijf ik altijd enkele dagen langer om aan sightseeing te kunnen doen.”

“Ik denk dat ik de meest ongeduldige persoon op aarde ben. Altijd maar bezig met de volgende projecten. Wat niet betekent dat ik er geen voldoening uit haal, het tegendeel is waar.” Connecting the dots. Kobo noemt het zijn grootste talent. “Ik zie snel verbanden en win-winsituaties. Ik ga ook graag voor de moeilijke uitdagingen: als het moet, ga ik echt door muren. Tegelijkertijd is het ook een grote handicap, als je vaak te veel enthousiasme aan de dag legt, struikel je al snel over je eigen voeten.”

“Ondernemen komt met vele highs and lows. En vooral met veel pijnlijke lessen in nederigheid en bescheidenheid. Naarmate je ouder wordt, leer je makkelijker uit je fouten. Ik probeer meer en meer een juiste balans te vinden tussen mijn enthousiasme en mijn werkelijke mogelijkheden.”

Puur tijdverlies

Kobo is een derde generatie allochtoon maar wil veel meer zijn dan ‘die ondernemer met een migratieachtergrond’. “In de bestuurskamers van bedrijven heerst een ons-kent-ons cultuur waar je je als allochtone ondernemer tien keer zo hard moet bewijzen. Zeker als je op zoek bent naar financiering, is het zonder meer een nadeel. Doorheen de jaren heb ik echter een dusdanig groot netwerk kunnen uitbouwen, dat de meeste deuren intussen wel opengaan en ik nu vooral veel goodwill vanuit het bedrijfsleven voel.”

“Als ik zie welke mooie opportuniteiten we tegenwoordig met ASATT aangeboden krijgen, voel ik mij enorm geprivilegieerd. Maar we mikken dan ook extreem hoog. Want als een ander het even goed kan, waarom zouden wij het dan nog doen? Puur tijdverlies vind ik dat.”

Overlevingsinstinct

Zijn grootouders kwamen ooit vanuit Marokko naar België als gastarbeiders. “Ik heb zeker geen makkelijke jeugd gehad”, mijmert Kobo.”Opgegroeid in een familie die nooit 100% rust en stabiliteit heeft gekend, altijd maar blijven knokken om te overleven. Dat zeg ik in mijn verdere leven niet zitten. Voor mij is dat dé belangrijkste motivatie geweest om te gaan ondernemen, om zelf de teugels in handen te nemen. Geld is voor mij geen drijfveer, anders had ik wel bij een multinational gewerkt. Maar het laat me wel toe om mijn dierbaren financieel een handje toe te steken.”

“Wat mijn grootouders vijftig jaar geleden hebben gedaan - vrienden en familie achterlaten en verhuizen naar een land waar je niemand of niets kent om je kinderen en kleinkinderen een betere toekomst te kunnen schenken - dat noem ik pas ondernemen. Dat overlevingsinstinct, je uit een moeilijke situatie weten te knokken, herken ik heel goed. Dan ben ik op mijn scherpst.”

Het land van de status quo

Een thema dat in elk interview met Kobo aan bod komt omdat hij er zich mateloos aan ergert, is het gebrek aan ambitie waar de Vlamingen en Belgen volgens hem mee kampen. “Ik kom in heel veel bedrijven en ben voor mijn werk ook vaak in het buitenland, dus kan ik goed vergelijken.”

“In pakweg Londen, Genève of New York is de ingesteldheid heel anders: daar is het heel vaak: let’s do this! Terwijl in ons land elk ambitieus plan of innovatief idee in de meeting room wordt afgeschoten met argumenten om het zeker niet uit te voeren. Hier durft men niets, en valt men steeds terug op dezelfde dynamiek. We zijn het land van de status quo, het is niet meer dan wat morzelen in de marge.”

Dat de ondernemingsgraad in België bij de laagste in Europa ligt, vindt Kobo beschamend. “Omdat hier zoveel kansen voor het grijpen liggen. We hebben het hier veel te goed, waarom dan risico’s nemen: dat is de mentaliteit die in de meeste bestuurskamers en politieke kringen heerst. Door die comfortabele situatie, ontstaat er gemakzucht. Ondertussen blijft dit land in staat van ontkenning, en gebeurt er niks. Er wordt pas in actie geschoten als het kot al in brand staat. Vroeg of laat betaal je dat cash en ben je het kneusje van de klas. We zijn gewoonweg geen land van ondernemers, zo simpel is het!”

Culture eats strategy for breakfast

Kobo komt helemaal op dreef. “Ik blijf mij erover verbazen hoe weinig goesting en ambitie Belgische bedrijven en organisaties tonen om hun grenzen te verleggen en op vlak van innovatie nieuwe horizonten te verkennen. De digitale transformatie is vaak hun één enige prioriteit maar tegelijk ook het grootste pijnpunt. Om maar te zeggen dat er op executive niveau nog te veel op veilig wordt gespeeld.”

En dan was er plots corona die dit allemaal in een stroomversnelling bracht. “Waarmee nog maar eens bewezen is dat, wanneer het water je aan de lippen staat, mensen en bedrijven tot veel meer in staat zijn doordat ze verplicht worden uit hun comfortzone te treden.”

Om zijn punt te maken, wordt marketinggoeroe Peter Drucker geciteerd: Culture eats strategy for breakfast. “Een quote waar ik vaak naar verwijs omdat die voor mij perfect verklaart wat ik daarnet zei”, zegt Kobo. “We creëren graag frameworks en maken aan de lopende band rapporten, maar de uitvoering ontbreekt.”

“Eigenlijk is het simpel, we hebben meer jonge mensen nodig: omdat die wel out-of-the-box durven te denken en helemaal niet bang zijn om te falen. Wie enkel oog heeft voor de gevaren van verandering, raakt geen meter vooruit. Heb je echter voldoende mensen die wel die bereid zijn een steile helling op te lopen, dan creëer je de nodige tractie. Al kan ik niet ontkennen dat het voor een ongeduldig persoon zoals ik soms tergend traag gaat (lacht).”