“Ik ben zelf een Italiaan: energiek en creatief, maar chaotisch en ongeduldig. Een onderneming heeft ook Duitsers nodig: gestructureerd en georganiseerd.” Hendrik Winkelmans maakte van Fiets! in geen tijd de grootste fietsenketen van België. Aan de pijlsnelle groei kwam een einde toen het bedrijf te sterk op zijn oprichter ging lijken en werd te snel te groot. Met zijn eigen investeringsfonds Freshmen behoedt Winkelmans ondernemers voor dezelfde fouten, maar spoort hij hen vooral aan om razend ambitieus te zijn. “Vlamingen hebben te weinig de drang om de nummer één van de wereld te zijn. Ik wil Vlaamse ondernemers onder die kerktoren vandaan jagen.”

Wilde ondernemersideeën

Winkelmans werkte, na zes jaar McKinsey, bij Uplace toen het Vilvoordse vastgoedproject van Bart Verhaeghe verzandde in eindeloze procedureslagen. “Ik liep al een tijdje rond met het idee om zelf iets uit de grond te stampen en Bart had het ondernemersvuur bij mij aangewakkerd. Ik ben ideeën beginnen noteren in een Moleskine-schriftje. Het ene nog zotter dan het andere.”

Eén van die wilde ideeën was een keten van fietsenwinkels. “Ik wist dat het een groeiende markt was, die in België ook nog eens gigantisch versnipperd was. Maar ik had zelf helemaal niets met fietsen. Ik kon niet eens een band plakken. Achteraf is dat mijn grote voordeel gebleken. De meeste fietshandelaars zijn onwaarschijnlijk gepassioneerde mensen, ze zijn echt verliefd op hun producten. Als ze op een beurs het nieuwste, peperdure model van Specialized zien, denken ze: ‘Dat is de graafste koersfiets die ik ooit gezien heb, die moét ik hebben.’ Maar de kans is groot dat ze met die fiets blijven zitten. Want als een klant daar zoveel geld wil voor neertellen, moet hij ook nog eens de juiste maten hebben én de kleur mooi vinden.”

“Intussen ben ik ook een echte romanticus geworden als het over fietsen gaat, maar in de beginjaren van Fiets! kon ik daar puur rationeel naar kijken. Met een frisse, economische blik. Je hebt ondernemers die al hun leven dromen van een winkel, waar ze dag en nacht mee bezig zijn en waar ze al hun energie uithalen. Ik vind dat fantastisch, maar ik ben een ander type ondernemer. Ik wilde een groot bedrijf uitbouwen en marktleider worden. Na amper twee overnames waren we dat al met Fiets!, net omdat die markt in België zo versnipperd was. Elk jaar kwamen er twee of drie winkels bij. Het ging aan een razende vaart vooruit.”

Italianen en Duitsers

Maar Fiets! groeide wel erg snel en Winkelmans knalde een paar keer keihard tegen de muur. “Het keerpunt was een grote overname in Nederland. Plots kregen we er vijftien winkels bij en waren we met één handtekening dubbel zo groot. Die overname was wat ze in businessjargon een ‘one way door’ noemen. Je gaat erdoor en je kunt onmogelijk nog terug.”

Ondernemen is keihard, dan helpt het als je weet dat er ’s nachts nog iemand wakker ligt wanneer het even tegenzit

Fiets! was op dat moment niet klaar voor dat Nederlandse avontuur, geeft Winkelmans aan. “De markt was er helemaal anders: veel volwassener en veel minder versnipperd. Het was dus veel moeilijker om even snel te groeien als in België. Erger was dat mijn bedrijf onvoldoende gestructureerd was. Bedrijven die door één persoon gestart en geleid worden, gaan vaak heel erg op die persoon lijken. Fiets! stond in een redelijk conservatieve markt symbool voor ambitie, voor innovatie, voor snelle groei. Maar de processen zaten scheef. Massa’s goede wil, maar zwak georganiseerd. Waarschijnlijk precies wat mensen die mij goed kennen over mij zullen zeggen.”

“Het bedrijf was mij boven het hoofd gegroeid, en ik had te weinig aan een team gebouwd dat mijn zwaktes opving. Ik ben, als persoon én als ondernemer, een Italiaan: energiek en creatief, maar ook chaotisch. Eigenlijk had ik een Duitser naast mij nodig: degelijk en georganiseerd.”

“Het probleem is dat Italianen liever onder elkaar koffiedrinken, ze vinden Duitsers meestal niet leuk. Als er zo iemand kwam solliciteren, dacht ik niet: ‘Gestructureerd, zaakjes op orde: precies wat ik nodig heb’. Nee, ik dacht: ‘Pfff, saai’. Ik heb geleerd dat je een complementair team nodig hebt. Weet je, ondernemen is keihard, dan helpt het als je weet dat er ’s nachts nog iemand wakker ligt wanneer het even tegenzit.”

Met de roeiboot het Kanaal over

Winkelmans verkocht Fiets! aan zijn toenmalige investeerder, niet veel later nam Colruyt de fietsenketen over. “Daar ben ik heel blij mee. Colruyt is precies wat Fiets! nodig had. Het zijn mannen van de logistiek en de kosten, hun processen zijn waterdicht, de organisatie staat er.”

Zelf nam oprichter de nodige tijd om na te denken over zijn leven na Fiets!. “Ik wist twee dingen zeker. Eén: ik ben geen goede operationele CEO, ik ben daar te ongeduldig voor, ik word de dingen nogal snel beu. Als je een onderneming start, eindig je vroeg of laat onvermijdelijk toch altijd als zo’n operationele CEO. Dat wilde ik niet.”

“Twee: ik had bij Fiets! veel risico’s genomen en te veel op het spel gezet. Het was een klein mirakel dat ik die roeiboot door de storm heb kunnen loodsen zonder dat mijn vrouw en mijn kinderen onderweg overboord sloegen. Ik wilde niet nog een keer het Kanaal overvaren. Zo kwam ik op het idee van een eigen investeringsfonds. Ik kan andere ondernemers helpen groeien, zonder zelf op die stoel van de CEO te moeten zitten. Ik neem nog altijd risico’s, maar ik neem die niet alleen en ze zijn gespreid over 10 tot 15 ondernemingen. Bij Freshmen heb ik ook een complementair team naast mij gebouwd zodat ik niet meer in dezelfde valkuilen uit het verleden zou trappen.”

Geld genoeg, ambitie te weinig

Hij wil in de eerste plaats zijn ondernemerservaring delen met jonge, beloftevolle bedrijven, benadrukt Winkelmans. “Het profiel van de meeste investeerders leunt dichter aan bij dat van een bankier dan bij dat van een ondernemer. Kapitaal ophalen is geen probleem meer voor start-ups en scale-ups. Als je vandaag geen cash vindt, dan is de kans heel groot dat je gewoon geen financieringswaardig idee hebt.”

“Je moet als investeerder méér bieden dan alleen maar geld. Wij gooien ondernemerschap mee in de strijd. Ik heb het parcours waar founders voor staan al een keer afgelegd. Ik waarschuw hen voor de valkuilen waar ik zelf in getrapt ben. Ik wijs hen op opportuniteiten en ik zit achter hun veren om die ook te grijpen.”

Je moet als investeerder méér bieden dan alleen maar geld. Wij gooien ondernemerschap mee in de strijd. Ik heb het parcours waar founders voor staan al een keer afgelegd

“Ik beschouw het een beetje als mijn missie om ondernemers meer internationale ambitie bij te brengen. Vlamingen zijn veel te bescheiden, hebben te weinig de drang om de nummer één van de wereld te zijn. Dan bots ik op een fantastisch, schaalbaar ondernemersidee dat alles in zich heeft om een wereldwijde killer te worden, en dan is er in het businessplan alleen maar sprake van Vlaanderen. Doodzonde vind ik dat!”

“Of dan vraag ik een ondernemer wat hij zou doen met een investering van 2 miljoen euro en dan luidt het antwoord na lang nadenken: ‘Misschien een parttime medewerker aanwerven?’ (lacht) Sorry, maar ik word echt zot van die mentaliteit van ‘doe maar gewoon’ of ‘voetjes op de grond’. Ik mis hier een cultus van uitmuntendheid. Ik mis branie. Ik wil ondernemers onder die kerktoren vandaan jagen.”

In de Freshmen-portefeuille zit onder meer de Antwerpse start-up Gofluo

Weg van de B2B-vijver

Een paar jaar geleden was een VC nog iets exotisch in Vlaanderen, vandaag struikel je bij wijze van spreken over de investeringsfondsen. Maar Freshmen roeit volgens Winkelmans tegen de stroom in. “Wij investeren in B2C-ondernemingen: de modieuze fluo kleding van Gofluo, de eerlijke jeans van HNST, de financiële app Cake die consumenten mee laat delen in de winst, Runeasi dat wearables maakt om je loopstijl te monitoren en te waarschuwen voor blessures,…”

“De meeste VC’s vissen allemaal in dezelfde B2B-vijver, ze jagen allemaal op dezelfde SaaS-achtige dingen. Die wereld ken ik veel minder, dus daar zou mijn toegevoegde waarde voor ondernemers ook veel kleiner zijn.”

“Pas op, ik leer zelf ook nog altijd elke dag bij. We investeren in 3D Aim Trainer, een trainingsplatform voor gamers. Net zoals ik destijds niets met fietsen had, heb ik nu ook niets met gamen. Maar ik weet wel dat e-sports een gigantische markt is. Er kijken meer mensen op YouTube naar andere mensen die videogames spelen dan dat er mensen naar Netflix kijken. Hoewel die wereld een ver-van-mijn-bed-show is, kan ik die gasten van 3D Aim Trainer wel iets vertellen over een product naar de markt brengen of hoe je een B2C-bedrijf schaalt. Daar hoef ik zelf geen Fortnite voor te spelen (lacht).”