Tegenwoordig wordt de term ‘burn-out’ te pas en te onpas gebruikt. Komedie, noemen sommige mensen het. Jammer, want er is wel wat leed op de werkvloer. Langs de andere kant: het is en blijft een beetje een vorm van 'ongepaste besmetting'. Een maand hard werken resulteert niet vanzelf in dit buzz-woord. Nee, het gaat om langdurige chronische stress. Die sluipend én op lange termijn tot stand komt.

Een burn-out: dit is de oorsprong

De vader van de burn-out, de psycholoog die als eerste deze term en dit syndroom heeft beschreven, is Herbert J.Freudenberger, psychiater en psycho-analyst. In 1970 werkte hij als vrijwilliger in een 'free clinic' in New York waar drugsverslaafden hulp kregen. Dat gebeurde zo elke avond tot 23u en daarna had hij dan vaak nog personeelsvergaderingen vaak tot 2u ‘s ochtends. Hij zei 'hoe meer vermoeid ik werd, hoe actiever ik werd'. Daarbuiten was er zijn job in het ziekenhuis waar hij dagelijks werkte van 8u tot 18u.

Wanneer men hem zei: 'Je werkt teveel', antwoordde hij pertinent 'och ja, maar velen hebben mijn hulp nodig, ik moest nog meer kunnen doen'

Na verloop van tijd werd hij steeds magerder en tegelijkertijd cynischer. Hij betrapte zich erop dat hij niet meer goed reageerde op vragen van patiënten. Op een dag moest hij op een vliegreis vertrekken met zijn familie. Hij was ‘s nachts om 2 uur thuisgekomen en kon de dag van vertrek zijn bed niet uit. Het vliegtuig vertrok zonder hem en hij sliep drie dagen lang. Bij zijn ontwaken nam hij zijn bandopnemer en begon hij te dicteren en te vertellen wat er met hem gebeurde. Hij deed een complete zelfanalyse. Zo begreep hij zijn gedragsveranderingen.

Door zijn zwakke stem te horen, begreep hij zijn uitputting, daarna ook zijn angsten, zijn depressieve momenten en zijn arrogantie. Wanneer hij praatte over zijn familie voelde hij zich schuldig.

Hij schreef symptomen op die wijzen op een burn-out


  • Ambitie en de drang om zichzelf te bewijzen
    Obsessief jezelf willen bewijzen, veel te geven hebben op het werk. Dit komt voor bij de beste werknemers. Zij die graag verantwoordelijkheid nemen, willen groeien, veel enthousiasme aan de dag leggen, graag erkend worden en naar excellentie streven.
  • Harder werken
    De professionele knop gaat zelden “off”. Later werken, thuis verder werken, altijd beschikbaar zijn… Je begrijpt het plaatje
  • Zichzelf verwaarlozen
    Eigen behoeften niet meer erkennen zoals menselijke vitale noden: slaap, een gezond dieet, sociale contacten. De persoon neemt weinig tijd om te recupereren.
  • Verschuiving van conflicten en spanningen
    Problemen worden weggeduwd. De persoon voelt dat er dingen misgaan maar tracht dit zo goed mogelijk te ontlopen. Soms gaat dit gepaard met paniekgevoelens of zich bedreigd voelen.
  • Revisie van waarden
    Werk is alom aanwezig in het leven van de persoon. Andere levensdomeinen en waarden moeten het onderspit delven: gezin-gezondheid-hobbies-sociale contacten… De persoon isoleert zich meer en meer.
  • Ontluikende problemen worden ontkend
    De persoon wordt onverdraagzamer. Anderen worden gezien als lui, vervelend, veeleisend, dom… Sociale interacties op het werk en thuis worden harder, cynisme en agressie nemen toe. Problemen worden vaak in verband gebracht met de werkdruk en het werk. De persoon heeft het moeilijk om naar eigen veranderingen te kijken.
  • Zich terugtrekken
    Het sociale leven wordt klein of onbestaand. Stress wordt mogelijk gekanaliseerd door middelenmisbruik: alcohol, medicijnen, drugs…
  • Gedragsveranderingen
    De omgeving (vrienden, collega’s, familie…) stellen veranderd gedrag vast en maken zich zorgen.
  • Depersonalisatie
    De eigen noden worden totaal miskend en de waarde van anderen en eigenwaarde worden niet meer gepercipieerd.
  • Innerlijke leegte
    Een innerlijke leegte wordt waargenomen, een hol gevoel dat riskeert opgevuld te worden door emotioneel eten, drank, sex of overdreven actie…
  • Depressie
    Apathie, zich machteloos of zich verloren voelen. De toekomst ziet er zwart uit.
  • Instorten
    Mentaal en/of fysiek. Dringende medische en psychologische zorgen zijn nodig.

Ooit al last gehad van deze sluipende symptomen? Deel hieronder gerust je ervaringen en inzichten!

Bron foto: Entrepreneur