Roland Duchâtelet kent (bijna) iedereen. Hij was actief tijdens de studentenbeweging in 1968, studeerde af als ingenieur en schopte het tot een van ’s lands meest succesvolle ondernemers. Als miljonair en duizendpoot heeft hij een sterke visie op ondernemerschap, de economie van ons land en emotioneel versus rationeel. Een inspirerend interview:
Als er een ding is wat duidelijk wordt tijdens het gesprek, dan is het de nuchtere, maar brede en realistische kijk die Duchâtelet op de wereld heeft. En als hij weet dat hij het bij het rechte eind heeft, dan weet hij dat ook écht.
Succes is irrelevant, geluk is de echte maatstaf
Dit klinkt vreemd, nee ongebruikelijk, maar als je peilt naar Roland Duchâtelets mening over succes, komt er een woord uit zijn mond: overschat. "Succes is niet belangrijk," zegt hij. "Die overroepen 'must' om succesvol te zijn beschouw ik als een van de oude, klassiekere begrippen die irrelevant zijn. Trouwens: alles wat we vandaag doen, is irrelevant. Als je weet dat ons zonnestelsel binnen 5 miljard jaar verdwijnt, dan valt dat niet te ontkennen."
Stilte.
Wat is er vandaag de dag dan wel relevant? "Geluk," antwoordt de ondernemer."Als 'gelukkig zijn' de nieuwe maat wordt, pas dan zijn we goed bezig. En ik geef toe dat ik dat zélf die maat niet altijd heb gevolgd. Als ondernemer moet je echt proberen om emotioneel stabiel te blijven. Ondernemend België heeft daar moeite mee, omdat we als mens van kindsbeen af nood hebben aan erkenning. Zij die dat niet of nooit vinden, worden vaak problematische personen.
Ik zie nog heel veel mensen die zich nooit 100% goed voelen in hun vel. Zulke ondernemers blijven altijd gefrustreerd en jaloers. Ook ikzelf heb veel momenten van onzekerheid ervaren, en bepaalde dingen in vraag gesteld. Al weet ik wel dat dat snel heeft gestabiliseerd, omdat ik me kon focussen op interessantere dingen dan mijn eigen persoonlijkheid."
Over onbetrouwbare mensen die je lastigvallen
Van spijt is er geen sprake, maar de man heeft een punt: je hebt maar één leven, dus kan je maar beter iets doen dat volgens jou wél betekenis heeft. "Het is belangrijk om al tijdens je studies geen dingen te doen die je niet gaag doet," vindt Duchâtelet, die zelf een diploma Burgerlijk Ingenieur en een licentiaat Toegepaste Economische Wetenschappen op zak heeft. "Maar da's het probleem in onze maatschappij: je bent verplicht om dingen te doen die je niet graag doet, je hebt onnozelaars die je lastigvallen én ons systeem zit slecht in elkaar."
Of er dan niet al een geringe tijd beterschap in zicht is? "Ja, het juridisch systeem hier is slechter dan elders," geeft Duchâtelet grif toe. "Maar het dateert nog altijd van de tijd van Napoleon, hé. Er is geen betrouwbaarheid. Je moet constant voorkomen om business te doen met leugenachtige mensen. En tja, natuurlijk heb je dat niet altijd door."
Sterke visie op ondernemerschap, het basisinkomen en mensen ontslaan
We zijn ons collectief bewust van het alom bekende credo 'Je moet durven falen', maar falen is ook iets wat een bedrijfscultuur moet toelaten. Of dat is wat Duchâtelet vertelt. "En vooral: dat er geleerd kan worden uit die fouten, dat is het belangrijkste," voegt hij eraan toe. "Natuurlijk is er nog steeds een pijngrens, maar ik geloof in het belang van een positieve, constructieve sfeer.
En let op, ik vind de 'het is úw fout, gij zijt de schuldige'-houding echt niet oké. Dat is een slechte attitude. Wanneer je team tijdens een meeting op elkaar begint te schieten en elkaar beschuldigt, dan is het kalf in mijn ogen al verdronken. Want dan weet je dat je de juiste mensen in huis hebt gehaald."
"Als iemand niet werkt, beschouwen we hem als een parasiet. Dat kan toch niet?"
Als ondernemer is Duchâtelet natuurlijk ook iemand die er zélf een straffe mening op nahoudt. Op een paar grote domeinen ziet hij nog ruimte voor verbetering. "Het zou zoveel beter zijn moest je iemand makkelijker kunnen ontslaan, en moesten de gevolgen voor werkgever en werknemer niet zo zwaar zijn," klinkt het. "Ik ben ook voorstander van het basisinkomen voor iedereen hé. Want dan is werkloosheid geen zware opdoffer meer.
Bron foto: De Standaard
Het is trouwens oké om werkloos te zijn. In België zitten we nog te fel met die doctrine van 'wie geen job heeft, heeft geen geld'. Onze ganse sociale wetgeving is gestructureerd rond het concept dat de wereld enkel kan vooruitgang zolang de mens werkt. Iemand heeft geen job? Ja bon, dan is hij een parasiet en hoort hij niet thuis in onze maatschappij. Nu, die houding zal in de toekomst stilaan verdwijnen. Robotten gaan meer werk verrichten, dus het concept van 'de mens móet werken' gaat hoe dan ook verleden tijd zijn. Omdat er binnenkort eenvoudigweg onvoldoende werk is voor de hele bevolking.
Dat klinkt heel eenvoudig en zelfs logisch, maar hebben we wel voldoende financiële middelen voorhanden? Kunnen we het ons als land überhaupt veroorloven om met basisinkomens te smijten? "Dat is relatief," antwoordt Duchâtelet. "Je moet weten dat er op dit moment 8,2 miljoen wordt uitgegeven aan uitkeringen. En de mens krijgt 400 euro in natura, gezondheidszorg is hier heel goedkoop tot zelfs gratis. De boutade 'smijten we binnenkort dan niet massaal met ons geld' is dus nu al een waarheid.
Flaters in het systeem
Roland Duchâtelet is overigens van mening dat het werkwoord 'werken' een hele lading dekt. "Iemand die nooit heeft gewerkt, krijgt geen pensioen," zegt hij geagiteerd. "Dat kan toch bijna niet? Of nog extremer: een vrouw heeft haar hele leven lang in het huishouden gewerkt terwijl manlief een drukke betaalde job had. Hij verlaat haar, en zij zit zonder geld. Het is toch niet logisch dat iemand die onbetaald werk uitvoerde zonder geld komt te zitten? Opnieuw: vandaar geloof ik dat we onze sociale zekerheid moeten consolideren met het basisinkomen.
"Mensen die tegen het basisinkomen zijn, zullen constant tegenargumenten vinden en daar nooit van afwijken"
Duchâtelet lijkt ervan overtuigd dat zijn visie een hele verbetering kan betekenen. Zelfs als hij weet dat de doorsnee Belg het niet met hem eens is. "Niet iedereen is even slim," zegt hij laconiek. "Ook heb ik niet de behoefte om iedereen aan mijn kant te krijgen, zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar. Al mijn hele leven zie ik mensen die het emotionele de bovenhand laat nemen. Hen kan je gewoon niet overtuigen met rationele visies. En dat is meer dan normaal, hé. ik bedoel maar: mensen die al hun hele leven hard werken om brood op de plank te krijgen, die kan je niet zomaar overhalen met 'hoe het anders zou kunnen'. Want zij zullen hoe dan ook hun verstand blijven herprogrammeren om een tegenargument te vinden voor het basisinkomen."
Hoe het staat met zijn eigen pensioenplannen? "Op 't gemak," lacht hij. "Ik geloof wel dat ik altijd bezig zal blijven, ik ga niet op pensioen op de traditionele manier."
Trends en uitdagingen
De ondernemers van de toekomst worden minder patriottisch, althans als we Duchâtelet mogen geloven. "Volgens mij gaan ondernemers binnenkort niet meer denken in functie van 'hun land'. Iedereen wordt mobieler, en andere landen brengen andere opportuniteiten - van mogelijke leveranciers tot goede klanten.
De studerende jongeren van vandaag zullen afzakken naar landen die meer deuren voor hen openen. Qua beleving, qua geluk. Maar vooral zullen ze kiezen voor landen met een fatsoenlijk gerechtelijk systeem. Daarom ook blijf ik hameren op onze nefaste staatsstructuur. We moeten mee evolueren, mee veranderen. Machiavelli zei het al in 1500: niets is zo moeilijk als het doorvoeren van vernieuwingen. Want mensen die voorheen van de oude situatie profiteerden, ondervinden enkel de nadelen ervan. Ik bedoel: kijk eens naar Griekenland. Dat land heeft zichzelf kapotgemaakt door niet tijdig bij te sturen."
Ben jij het eens met Duchâtelets visie? We horen het graag!
Dit artikel werd gebaseerd op de podcast van Kapitein Kobe.
