Deze vrouw wil de fundamenten van het internet veranderen: “Maar we willen absoluut niet de nieuwe Google worden”

Een online kluis waarin jij jouw persoonlijke gegevens bewaart om ze gecontroleerd te delen met de buitenwereld. Met dat idee wil Marie-José Hoefmans een wereldwijde, onafhankelijke en betrouwbare standaard neerzetten: “Het is tijd voor een ander internet. Een internet waar je zelf bepaalt welke informatie jij deelt. Met wie en voor hoelang. Jij bent de baas!”

Gebruiker zit aan het stuur

“Stop, basta, schluss: het is tijd voor een nieuw internet. En het einde van het één, betekent het begin van wat anders”, klinkt het kordaat uit de mond van Marie-José Hoefmans. De Nederlandse werkte in de marketing en communicatie bij verschillende (software)bedrijven en had de laatste jaren een eigen onderneming binnen dit domein. Ze zocht naar de oplossing voor het alsmaar achterlopen van het adresboek, trok dit uiteindelijk véél breder en werkt nu aan een wereldwijde coöperatie van internetgebruikers.

“Met Schluss willen wij de datastroom op internet omdraaien en daarmee gebruikers het eigendom over hun gegevens teruggeven. Alleen jij en niemand anders bepaalt wie wat van jou mag weten op het internet. In een eigen online kluis kies je, via een dashboard, welke partijen inzage krijgen in jouw data. Je bepaalt daarmee ook voor welk doel die partijen jouw gegevens mogen gebruiken en tot wanneer dat mag. Cruciaal hierin is dat de gegevens te allen tijde in het bezit blijven van de Schluss-gebruiker, die het gebruik door derden ook weer kan stopzetten.”

Het gedachtegoed achter Schluss is filosofisch, aldus Marie-José Hoefmans: “Als mensen zijn we allemaal verschillend en juist daardoor is elk individu mooi en prachtig. In de echte wereld laat je jezelf niet telkens op dezelfde manier zien. Wanneer je met vrienden bent, gedraag je je anders dan wanneer je jezelf zakelijk presenteert. Op het internet werkt dit volledig omgekeerd. Onze gegevens liggen er verspreid over honderdduizend plekken. Niemand weet nog waar die zijn opgeslagen en daardoor kan ook niemand ze up-to-date en veilig houden. En dat bezorgt ons een hoop ellende: online presenteren we ons overal hetzelfde en vaak ook nog eens foutief.”

Coöperatie van internetgebruikers

Volgens Hoefmans krijgen we op basis van deze foutieve data diensten aangeboden, zoals commerciële aanbiedingen, maar ook aanpassingen in bijvoorbeeld onze zorgverzekering. Dat kan toch niet langer, zegt ze: “Organisaties denken ons te kennen op basis van data die vaak allang verouderd zijn. Dat is toch vreemd? We moeten ons toch kunnen presenteren zoals wij dat zelf willen? Wat nu als we het eens omdraaien? Wat nu als we gegevens niet verspreid, maar op één centrale plek bewaren? En wat nu als we niet de bedrijven, maar de eigenaar van de data daar zelf de controle over geven? Zou dat niet leiden tot een veel eerlijkere en transparantere markt?”

In de afgelopen drie jaar werkten Hoefmans en haar team aan het concept van Schluss. Ze zorgden ervoor dat de achterliggende filosofie in iedere vezel van het bedrijf terugkomt. “Wij vinden dat een organisatie die een concept als Schluss neerzet nooit of te nimmer een commerciële club mag worden. Anders zetten we simpelweg een nieuw Google op de kaart en dat willen we dus niet. Om dit te garanderen, maken wij de leden van Schluss mede-eigenaar en is onze organisatie een coöperatie. Zo blijft Schluss altijd van en voor de mensen: een betrouwbare, onafhankelijke, derde partij.”

Honeypot voor hackers?

De gebruikers moeten wel iets voor Schluss gaan betalen. Logisch ook, zegt Hoefmans, want gratis bestaat niet: “Wanneer je niet betaalt voor een product, dan ben je het product. Je betaalt immers alsnog met je persoonlijke gegevens voor al die handige gratis apps en diensten. Om Schluss voor iedereen toegankelijk te maken, streven wij naar een zo laag mogelijke abonnementsprijs, van slechts een paar euro per jaar. We zijn immers niet opgericht om zoveel mogelijk winst te maken. We moeten enkel commercieel kunnen draaien om te kunnen bestaan. En wordt er winst gemaakt, dan bepalen de leden van de organisatie wat daarmee gebeurt. Zo zitten de gebruiker dus mee aan het roer om onze richting te bepalen.”

“In bètaversie staat nu de digitale kluis gereed. Deze maakten we veilig en gebruiksvriendelijk”, aldus Hoefmans. “De kluis is op het eerste gezicht natuurlijk een honeypot voor hackers. Digitaal moesten wij er daarom voor zorgen dat hier voor hackers niets te halen valt. De gegevens voor de gebruikers zijn op één plaats toegankelijk, maar in de techniek zorgden wij ervoor dat deze gegevens versnipperd en versleuteld over het internet verspreid liggen. Zo houden we het veilig voor iedereen.”

“De eerste versie van de digitale kluis is nu operationeel voor interne tests, maar de livegang voor de consument gaat nog even op zich laten wachten.”

Veiligheid en gebruiksvriendelijkheid prioritair

Of er toch geen addertjes onder het gras zitten? Neen hoor, benadrukt Hoefmans. “Wij bouwden Schluss volgens een ‘open source’. Dat betekent dat iedere techneut in de techniek kan kijken en zelf kan zien dat wij een kluis zonder achterdeurtjes bouwen. Zo hoeft niemand mij op mijn woord te geloven. We laten het gewoon zien. Tegelijkertijd maken wij het voor iedere techneut mogelijk om mee te denken en te ontwikkelen. Zo wordt ons concept sterker en sterker.”

De digitale kluis moet natuurlijk ook nog gevuld worden met data. Overheden, banken, verzekeraars, commerciële partijen en ziekenhuizen moeten met andere woorden bereid zijn om data in de kluis te plaatsen. Of ze dat effectief ook gaan doen? Hoefmans is heilig overtuigd van wel: “Voor bedrijven is er enorm veel te behalen om op deze manier te werken. Want alleen zo krijgen ze toegang tot realtime accurate gegevens van klanten, zonder dat ze deze zelf hoeven te hosten.”

Met verschillende organisaties kijkt Hoefmans nu naar de invulling van de kluis: “Samen testen en valideren we nu de verschillende bouwblokken van Schluss. We zoeken uit wat werkt en wat niet. Veiligheid en gebruiksvriendelijkheid staan hierin voorop.”

Organisaties die het verschil willen maken, werken al nauw samen met Schluss, zegt Hoefmans. En dat zijn niet de minste namen. “Er zijn tal van bedrijven die onze missie delen, waaronder grote jongens zoals de Volksbank. In hun mission statement staat letterlijk dat de organisatie vindt dat de gegevens van klanten ook bij de klanten thuishoren. En gelukkig is de Volksbank hier niet uniek in. Steeds meer organisaties zien het belang in van ons gedachtegoed. Wij roepen dan ook: wil jij op het gebied van privacy het verschil maken, haak dan aan en bereid je voor de op de toekomst. Samen maken we het verschil.”