Bert Van Wassenhove: “Meer ondernemerschap is hét model van de toekomst, omdat het zorgt voor extra werkplezier én betere bedrijven”

2019 was het jaar waarin Bert Van Wassenhove misschien niet zijn laatste boek maar zeker wel zijn opus magnum schreef. ‘De Marketingbijbel voor een digitale wereld’, 200 pagina’s dik, gaat over trends die de marketing van morgen zullen vormgeven. Wanneer hij daar nog tijd voor gevonden heeft? God only knows. Want naast auteur is Van Wassenhove managing partner bij investeringsfonds The CoFoundry, medeoprichter van THINK with people, strategisch adviseur bij Invisible Puppy, podcaster, businesscoach, gastdocent, én organisator van de Bertjes. Kortom, te veel professionele bezigheden om de man in één hokje te kunnen stoppen. Zelf houdt hij het bij ‘uitgever van ondernemingen’. “Ik help ondernemers bij het bouwen van hun bedrijf zoals een uitgever dat doet voor schrijvers.”

“Ik ontmoet heel veel ondernemers, in zeer verschillende contexten”, zegt Van Wassenhove. “Vaak zijn dat mensen die al een productidee hebben, zoals een iemand die het idee opvat om een boek te schrijven. Maar dan zie je dat de meeste startende ondernemers niet goed weten hoe ze van hun idee of early stage start-up een duurzaam businessmodel moeten maken. Het verklaart waarom amper 1% van de innovaties een lang leven beschoren is. Ik help dus bedrijven met een authentieke visie bouwen, die waarde creëren voor alle stakeholders. En ik moet zeggen: die rol van venture publisher ligt me wel.”

Genialiteit niet vereist

Hoe weet je als ‘uitvinder’ of jouw idee al dan niet levensvatbaar is? Moet daar bijvoorbeeld altijd een uitgebreid marktonderzoek aan voorafgaan? “Eerlijk gezegd ben ik daar geen voorstander van”, verrast Van Wassenhove “Alles begint met buikgevoel, weliswaar gebaseerd op enige ervaring.”

“Als startende ondernemer heb je die ervaring uiteraard niet, dat klopt, maar dan is het zaak dat je de markt snel en goed leert kennen en weet wie jouw potentiële klanten zijn door zoveel mogelijk met hen te praten. Dat is nog altijd de beste manier om in te schatten of er effectief een markt is voor jouw product of dienst. Neem nu de CEO van online kledingbedrijf Zappos, die voelt zich niet te beroerd om af en toe mee te draaien op de afdeling customer service, en zo voeling te houden met wat er leeft bij de klanten.”

De ‘one million dollar question’: kan iedereen ondernemer worden, of moet je daar toch voor in de wieg gelegd zijn? “Je moet alleszins kunnen lezen, schrijven en rekenen”, antwoordt Van Wassenhove laconiek. “Je hoeft heus geen genie te zijn, maar een bepaald intellectueel niveau is toch een minimumvereiste. Al de rest zijn zaken die je gaandeweg kunt leren. Ook door véél te lezen en je goed te laten begeleiden een ervaren coach, geraak je al heel eind op weg.”

“Wat je wel bij iedere succesvolle ondernemer ziet, is die onuitputtelijke drive om te blijven gaan, ook als het eens tegenzit. De meeste entrepreneurs zijn onverzettelijke optimisten, tot op het naïeve af. Daarom dat je nooit mag afgaan de forecast van een ondernemer”, grapt hij.

Uitvinder wordt manager

Elk ondernemerspad ligt bezaaid met een aantal belangrijke kantelmomenten, daarmee vertellen we niks nieuws. Maar betekent dat ook dat de rol van de founder(s) binnen het bedrijf telkens opnieuw verandert? Bert Van Wassenhove knikt: “Na de ideation fase ben je niet langer de uitvinder op een zolderkamer, want dan begint het ondernemen pas echt. Dat impliceert onder meer dat je op een bepaald moment groeikapitaal moet vinden, plus extra mensen om je team te kunnen uitbreiden.”

“Wil je daarna jouw start-up of scale-up internationaal opschalen, dan kom je in een compleet andere wereld terecht en ben je niet langer een pur sang ondernemer maar word je als het ware in het keurslijf van manager geduwd.”

“Als startende ondernemer kan je nog brokken maken, omdat de scherven tijdens deze groeifase van je onderneming nog te lijmen vallen. Maar eenmaal op internationaal niveau, zijn proces- en organisatiestructuur een absolute noodzaak. De vraag die zich op dat moment stelt, is: ben jij als ondernemer bereid om de switch te maken en zelf die nieuwe rol van manager op te nemen, of ga je op zoek naar een externe CEO?”

Iedereen ondernemer?

Het feit dat er alsmaar meer initiatieven ontstaan, ook vanuit de overheid, die de ondernemerszin bij mensen moeten aanwakkeren, beschouwt Bert Van Wassenhove als positief. “Omdat meer ondernemerschap overal ter wereld hét model van de toekomst is. Niet alleen zijn innovatieve kmo’s en start-ups de motor van onze economie, het zorgt ook voor meer werkplezier en betere bedrijven. De units zijn kleiner en als ondernemer ga je automatisch betere, slimmere keuzes maken.”

“Dat staat in schril contrast met zo’n megastructuur waarbij de ene helft van het bedrijf zit te kijken of de andere helft wel zijn job naar behoren uitvoert. In een klein bedrijf met een ondernemende cultuur heeft niemand daar tijd voor, weet elk individu wat er van hem of haar verwacht wordt en is er ook ruimte om fouten te maken en daaruit te leren. Dat is een heel andere filosofie, wat maakt dat ik er rotsvast van overtuigd ben dat dat het model van de toekomst wordt.”

“In die zin kan je ondernemerschap nooit genoeg promoten. Aan de andere kant moeten we durven toegeven dat het niet voor iedereen is weggelegd. Er zal altijd een grote groep van mensen zijn die daar absoluut ongelukkig van wordt.”

Ondernemen is risico vermijden

Waar Van Wassenhove het naar eigen zeggen een pak moeilijker mee heeft, is dat het falen van start-ups vandaag de dag bijna verheerlijkt wordt. “Enkel ‘agile falen’ kan hen vooruit helpen”, nuanceert hij. “Ik herinner mij het allereerste interview voor mijn podcast rond start-ups. Dat was met Davy Kestens, toen die net met zijn bedrijf Sparkcentral naar Silicon Valley was getrokken. Het gesprek ging onder meer over de faalcultuur in de States. Daarover zei Davy onder meer het volgende: als je één keer over de kop gaat, is daar niks mis mee maar na drie faillissementen zal je ook in de VS geen geld meer krijgen.”

“Weet je, een Vlaming of Belg is van nature sowieso al risicomijdend”, gaat van Wassenhove door. “Dat zit in onze cultuur ingebakken. Maar laat het ons dan ook positief bekijken en werkelijk als een sterkte zien, want dit betekent dat wij per definitie ook minder falen. Tenslotte kost elk faillissement toch veel geld, energie, menselijk leed,…”

“Je hebt er die beweren dat mislukking de eerste stap naar succes is. En dat ondernemen gelijk staat met risico nemen. Voor een stuk klopt dat wel, maar in mijn opinie zal een goede ondernemer dat risico tot een minimum beperken, door dat allemaal goed te gaan managen. Je mag met andere woorden nooit meer risico nemen dan dat je zelf aankunt: hetzij financieel, hetzij mentaal. En die grens ligt voor iedereen anders.”

Op microniveau zal je als ondernemer hoe dan ook falen en wellicht meer dan één keer, benadrukt Van Wassenhove. “Het komt er op dat moment vooral op aan om te leren van de fouten. De juiste attitude is met andere woorden cruciaal. In het slechtste geval faal je op macroniveau en gaat jouw bedrijf failliet. Als je dan nog de veerkracht hebt om weer recht te krabbelen, is er nog altijd geen man overboord.”

Vlaamse rolmodellen

“In een omgeving waarin wat meer risico wordt genomen, zoals de Angelsaksische cultuur, krijg je natuurlijk sneller de heel grote successen met tal van unicorns die daaruit ontspruiten”, merkt Van Wassenhove op. “Al laat Vlaanderen met topbedrijven als Showpad toch maar mooi zien dat je ook door gestaag te groeien internationaal hoge toppen kan scheren.”

“Qua unicorns zijn we in dit kleine land mager bedeeld - eerlijk is eerlijk, we zijn ook wat later uit de startblokken geschoten - maar misschien zit het ondernemerschap in België, dat zeker voldoende aanwezig is, veel meer verspreid over kleinere start-ups waardoor het net iets minder opvalt.”

Samen een pint gaan drinken

Naast start-up mentor draagt Bert van Wassenhove zoals gezegd ook de pet van investeerder. Wat zijn zo de belangrijkste criteria waarmee hij rekening houdt alvorens ergens z’n centen te stoppen in een start-up die nog alles te bewijzen heeft. “Naast een aantal objectieve criteria is een eerste belangrijke voorwaarde dat ik een klik heb met het team achter de start-up. Het moeten mensen zijn waar je graag een pint mee gaat drinken en waar je soms ook verhitte discussies mee kan voeren. Staan ze bijvoorbeeld open voor input van buitenaf? Dat vind ik een heel belangrijke.”

“Je hoeft geen 100% kennis van het product te hebben, maar enige affiniteit is toch mooi meegenomen als je het marktpotentieel van zo’n innovatie moet gaan inschatten. Maar soms voel je gewoon aan, zonder de markt goed te kennen, dat het product goed zit.”

“En dan rest de cruciale vraag: gaat de founder of het initiële team dit product succesvol naar de markt kunnen brengen? Want als je van bij het begin het juiste team hebt, gaan ze ook de juiste mensen blijven aanwerven. Want hoeveel voorbeelden zijn er niet van start-ups ondernemers die zich omringen met de verkeerde profielen?! Nog belangrijker dan de juiste skills en ervaring is dat je mensen aantrekt met de juiste attitude, zoals de drive om te leren.”

Ontroerd door ondernemerschap

Voelt Van Wassenhove zich meer een ondernemer of is hij in de eerste plaats toch eerder een investeerder? “Als ik mijn hart volg, kan ik niet anders dan ondernemer antwoorden. Maar ik vind ondernemerschap zo ontzettend moeilijk, omdat je het nooit helemaal onder de knie kan krijgen. Terwijl investeren daarmee vergeleken wel kinderspel lijkt (lacht).”

“Soms voel ik mij als een ontdekkingsreiziger die van de ene verwondering in de andere valt. Tijdens de opnames van mijn podcastreeks kan ik oprecht ontroerd raken door de schoonheid van het ondernemen, vanuit een soort bewondering -noem het gezonde jaloezie- voor mijn gesprekspartner. Temeer omdat ik dat ondernemerschap zelf als zeer moeilijk ervaar.”

“Het gebrek aan erkenning in ons land voor innovatieve ondernemers is ook de reden waarom ik zoveel jaren terug De Bertjes (een jaarlijkse awarduitreiking; nvdr) in het leven heb geroepen. Geen zoveelste populariteitspoll waarbij de genomineerden zelf stemmen moeten ronselen, want de winnaar wordt gekozen door een onafhankelijke jury van uitsluitend ondernemers. Op de dag van het event zijn het de vijf laureaten per categorie die onder elkaar uitmaken wie de prijs het meest verdient. Democratischer kan haast niet.”

Lijvige opvolger

Tot slot willen we ook nog de auteur in Bert van Wassenhove even aan het woord laten. ‘De Marketingbijbel voor een digitale wereld’ is de behoorlijk lijvige opvolger van ‘Een digitaal Marketingplan in 100 dagen’, die in heel wat hogescholen als hét handboek voor studenten digitale marketing dient.

“Mijn eerste boek ging vooral over het medium en is inmiddels aan de derde druk toe, aangedikt met telkens de laatste updates. Omdat studenten huiveren van een te lijvig handboek, heb ik dan maar besloten om samen met een aantal co-auteurs een soort van marketingbijbel te schrijven. Daarin leer je hoe je je marketingstrategie afstemt op de digitale wereld en krijg je alle basisbeginselen mee van de nieuwe 3 M’en van marketingtransformatie: Medium, Message & Method.”

“Of dit mijn laatste boek is? Dat heb ik mezelf toch gezworen, al droom ik er stiekem soms van om nog een puur strategisch boek over ‘future-proofing your business’ aan mijn repertoire toe te voegen (lacht).”