De 'ondernemer' in chocolatier Dominique Persoone: “Ik heb nog nooit in mijn leven een businessplan gemaakt”

(Photo by Tom Museeuw / Fotofolio.be)

Als storytelling vandaag de norm is voor het succes van een product, dan vertelt de chocolade van Dominique Persoone een verhaal. Zeker nu Vlaanderens bekende chocolatier samen met een aantal partners een nieuwe chocoladefabriek is opgestart in het hart van het Congolese Virungapark, bekend om zijn bedreigde berggorilla’s. En toch ziet de Bruggeling zichzelf niet als een ondernemer pur sang. “Ik heb nog nooit een businessplan gemaakt of managementboek gelezen. Wie meteen begint te cijferen en berekenen of te veel nadenkt, zal al snel verlamd raken. Ik ga altijd af op mijn oerstinct.” We spraken Persoone op het moment dat hij net terug is uit Tokio en weer vertrekkensklaar staat voor Peru. Maar nog net tijd genoeg heeft voor een verhaal om bij weg te smelten.

Godsgeschenk voor de regio

“Je moet je eens voorstellen dat je je hele leven op een cacaoplantage werkt, maar nog nooit chocolade hebt geproefd. Wel, in de plantages van Virunga is dat het geval”, vertelt Dominique Persoone. “Dat kan je toch niet begrijpen? Mensen hebben daar écht niets: geen werk, geen uitkering, geen kraan waar proper water uitkomt, en ga zo maar door.”

“Toen Dimitri Moreels, in Congo actief als ondernemer, en Anthony Careels, piloot van Emmanuel de Merode die directeur van het Virungapark is, onaangekondigd in mijn winkel in Brugge stonden met de vraag om daar mee een chocoladefabriek op te starten, moest ik niet lang nadenken. Omdat het voor de regio, in één van vijf armste landen ter wereld, een godsgeschenk zou zijn.”

“Ten eerste zouden we de werknemers een correcte prijs kunnen geven voor hun bonen en ten tweede zouden we hen in een eigen fabriek de bonen zélf tot chocolade kunnen laten verwerken, waar dat anders in Europa of de Verenigde Staten gebeurt. Kortom, we willen hen leren om zelf hun chocola te maken. Met lokale bonen en rietsuiker. Volledig zelfvoorzienend dus.”

Een eigen baseballploeg

“Alle winst van de lokale productie in Virunga zal terugkeren naar de fabriek. Daarom proberen we er de lat zo hoog mogelijk te leggen”, geeft Persoone aan. “In de hoop dat vanaf de opening in april – hout vasthouden, want het blijft Afrika (lacht) – de best mogelijke Virunga Origins Chocolate van de band rolt die zijn weg naar de wereldwijde markt zal vinden. Waarbij de opbrengsten voor de volle 100 procent naar lokale samenlevingsopbouw en dierenbescherming gaan.”

“Maar het succes zal dus ook van de lokale bevolking afhangen, want de bonen zullen goed geroosterd moeten zijn, de chocolade moet mooi blinken,… Die zelfredzaamheid vonden we heel belangrijk. Ik wil gerust mijn knowhow delen via opleidingen en hen financieel ondersteunen, maar uiteindelijk ligt de kwaliteit van het eindproduct volledig in hun handen.”

“Mensen vragen mij waarom ik er zoveel tijd in steek, aangezien ik er toch niets aan verdien. En inderdaad, ik heb al veel gevloekt: we kregen de bakstenen niet voorbij de grens, de lokale bevolking heeft geen noties van hygiëne, de machines moesten uit India komen maar bleven in Kenia hangen, je hebt de Ebola-epidemie die er maar niet onder controle geraakt, ik moest daar vijzen bevestigen met mijn zakmes omdat je daar geen pluggen vindt,… Maar ik doe het toch, omdat ik zelf veel geluk gehad heb in mijn leven en vind dat ik dan iets moet terugdoen – hoe soft dat ook mag klinken”, aldus Dominique Persoone.

“Maar stel je eens voor wat een verschil werk daar kan maken voor weduwen van doodgeschoten parkwachters, die anders niets hebben? Als jij daar als als geprivilegieerde westerling iets kan aan doen, dan twijfel je toch niet? Zo heb ik ook in Mexico, waar we een eigen cacaoplantage van 3,6 hectare hebben, de We Care Foundation mee opgericht, onder meer om lokale zorg in het lokale dorp te kunnen voorzien.”

“Toen ik er de mensen vroeg wat ze eigenlijk écht zouden willen, was het antwoord: een eigen baseballploeg (lacht). Dus hebben we daar een mooi speelveld aangelegd en een tribune gebouwd, en nu is de wekelijkse match op zondag daar dé attractie van de regio. Ze zijn afgelopen seizoen zelfs kampioen geworden, zo content zijn ze (lacht). Kijk, zo’n dingen vind ik dus fantastisch!”

De basis vasthouden

“Wat ik ook machtig vind, is dat er een soort kettingreactie ontstaat”, gaat Persoone door. “Wist je bijvoorbeeld dat cacaobomen veel schaduw nodig hebben? Wel, we hebben daarom in Mexico 4.000 bananenbomen geplant, om daaronder de cacao te verbouwen. Maar met de massa bakbananen die we daar ook aan overhouden, zijn we niets. Bijgevolg schenken we die aan dierenbescherming van Mexico, die ze maandelijks komt ophalen en aan de dieren in hun opvangcentrum geeft.”

“En dat is nog niet alles: ik werk nu met een herboriste die kruiden – vanille, pepers, enzovoort – kweekt op onze plantage. De winst daarvan gaat weer naar We Care. Dat zijn allemaal dingen waar ik de wereld niet mee zal veranderen, maar waar mensen mee worden geholpen die anders niets zouden hebben.”

“Naast dergelijke projecten maak ik natuurlijk ook nog altijd chocolade, en verder experimenteer ik met de combinatie van chocolade en kaas, produceer ik honing met The Honey Project, heb ik mijn kookprogramma’s op tv-zender Njam! en stak ik voor een nieuw programma op Vier de oceaan over.”

“Ik prijs mezelf gelukkig dat ik dat allemaal kan en mag doen, ook al omdat ik de luxe heb dat het meeste nu al vastligt: zo zijn op een paar aanpassingen na de chocoladeassortimenten voor Kerstmis en Nieuwjaar nu al klaar. Veel verschillende dingen doen is voor mij belangrijk – zolang ik me maar amuseer – maar de kern blijft voor mij toch productontwikkeling. Starten van nul, op zoek gaan naar de juiste cacaobonen en roostertechnieken, smaken en kleuren combineren, op mijn eentje experimenteren in mijn kot in Brugge: voor mij werkt dat therapeutisch. Heel puur, de basis vasthouden.”

Geen ondernemer pur sang

“Dat ik al die dingen kan doen, is ook te danken aan onze 46 medewerkers van The Chocolate Line die ik alle vertrouwen geef. Omdat je dan automatisch vertrouwen terugkrijgt”, zegt Persoone. “Hier mag iedereen starten en stoppen wanneer hij wil – ik weet gewoon dat ze hun werk zullen doen. Met timemanagement, de baas spelen en van die dingen houd ik mij totaal niet bezig.”

“Ik denk ook nooit te veel na, heb nog nooit in mijn leven een businessplan gemaakt of een managementboek gelezen. Een ondernemer pur sang kan je mij bezwaarlijk noemen. Als ik een idee heb dat me werkbaar lijkt of waarmee ik de wereld een stukje kan verbeteren, dan ga ik ervoor. Zo eenvoudig is het. Wie meteen begint te cijferen en berekenen of te veel nadenkt, zal al snel verlamd worden.”

“De fabriek hier in Brugge ben ik gestart zonder eigen budget – ik kom niet uit een kapitaalkrachtige familie of zo. Elke boekhouder zou mij zot hebben verklaard, maar ik heb het toch maar gedaan. Ik ga ook altijd af op mijn oerinstinct, mijn buikgevoel. Stel dat er een tiep met een fantastisch ondernemersvoorstel komt, maar je voelt dat je gesjareld zal worden: niet doen, je zal altijd zien dat je buikgevoel gelijk had. Loop ik daardoor regelmatig met mijn kop tegen de muur? ’t Zal wel zijn. Maar het is nog altijd beter dan in een hoekje zitten zeuren dat er niets gebeurt. En het blijft het beste bewijs dat ik niet te veel nadenk over de dingen (lacht).”

Zelf dingen in gang steken

“Zo ga ik dus door het leven en onderneem ik”, aldus Persoone. “Weet je, veel mensen klagen dat er in ons land te weinig inspanningen gebeuren op vlak van duurzaamheid en wijzen hierbij naar de overheid – waar ze grotendeels gelijk in hebben, als je bijvoorbeeld kijkt naar haar belachelijke regelgeving rond zonnepanelen en stroomoverschotten. Maar dan probeer ik zelf dingen in gang te steken en zo mijn bescheiden bijdrage te leveren aan een betere wereld.”

“Toen mijn zoon Julius mij liet weten dat het erg slecht gaat met de bijen, besloten we op het dak van The Chocolate Line zelf honing te gaan produceren. Met als resultaat dat daar nu zo’n 10.000 honingbijen rondvliegen. Ook de verpakking van onze chocolade is 100 procent duurzaam – want gemaakt van cacaobladeren – en het plastic dat we hier gebruiken, is een maïsproduct. Dat is dan weer de verdienste van mijn baas: mijn vrouw dus, die heel erg groen ingesteld is (lacht). Maar je kan vandaag gewoon niet meer ondernemen zonder rekening te houden met de wereld om je heen. Waar ben je anders mee bezig?”