Anno 2015 zouden de vele voordelen van het beschikken over een actieve raad van bestuur voldoende bekend moeten zijn in de startup of KMO-wereld. Toch geven enquêtes van ondermeer UNIZO en IFB aan dat  nog steeds niet alle ondernemers hiervan overtuigd zijn.

Het belangrijkste profijt lijkt me dit: een actieve raad van bestuur met externe leden creëert 'Meerwaarde'. Een goed samengestelde en goed functionerende raad van bestuur heeft de ondernemer veel kennis en ervaring te bieden. Zo kan hij dure (beginners)fouten vermijden of sneller de juiste dingen meteen juist te doen. Hoe beter het advies, hoe beter de beslissing, hoe beter het resultaat! Logisch, toch?

Heb je een raad van bestuur nodig?

Externe bestuurders worden soms nog voor 'pottenkijkers' of 'bemoeiallen' versleten. Ten onrechte. Het zijn partners. Ze begeleiden en ondersteunen de ondernemer(s). Ze zijn mee aansprakelijk en ze stellen het langetermijnbelang van de onderneming centraal. En ze stuwen de bedrijfsleider vooruit. De cruciale beslissingen worden sneller genomen en de uitvoering ervan wordt strikter opgevolgd.

Toch hoor ik soms nog startup- of KMO leiders beweren dat ze geen raad van bestuur nodig hebben. Ze zouden daar als onderneming nog “te klein” of "te specifiek" voor zijn. Of ze willen de controle niet uit handen geven.

3 Redenen waarom dit wel nuttig kan zijn: 

Mag ik deze misvattingen hier even uit de wereld helpen?

1. Een uiterst subjectieve perceptie van de omvang van de eigen KMO mag nooit het enige relevant criterium zijn! Ik ga daar verder op in.

2. Zelfs voor digitale start-ups in unieke internetniches gelden er algemene management- en  bestuursprincipes.

En 3. Een bedrijfsleider wordt helemaal niet buitenspel gezet door zijn externe bestuurders.

De bezwaren wegen niet op tegen de vele goede redenen om de oprichting van een actieve raad van bestuur met enkele externe leden ernstig te overwegen. Zelfs bij een zogenaamd 'kleine onderneming' kan de ondernemingscomplexiteit snel toenemen.

Een kleine KMO of start-up kan immers ook:

  • van meerdere (familiale) aandeelhouders zijn,
  • diverse crowdfunders in zijn rangen tellen,
  • meerdere zaakvoerders hebben,
  • met belangrijke stakeholders en klanten te maken krijgen,
  • hoog gekwalificeerd personeel nodig hebben en willen behouden,
  • al met een directieteam werken,
  • grote of moeilijke projecten opzetten,
  • werken in een risicovolle of complexe sector, internationaal actief zijn of relatief veel exporteren of op meerdere plaatsen actief zijn,
  • behoefte hebben aan nieuwe externe financiering,
  • afhankelijk zijn van grote bankleningen
  • gedwongen zijn snel te groeien
  • enzovoort...

Enkele voorwaarden

In een zogenaamd kleine organisatie zijn dit allemaal situaties waar een raad van bestuur al van nut kan zijn. Uiteraard moet de raad van bestuur dan wel de nodige (en diverse) competenties bevatten om die specifieke uitdagingen aan te kunnen. En die externe bestuurders hoeven heus niet allemaal uit het eigen netwerk van de ondernemer te komen. Wel integendeel.

Maar voor wie een raad van bestuur dan toch nog een te ingrijpende stap vindt kan een raad van advies een sterk alternatief zijn. In dat geval verzamelt de ondernemer op regelmatige basis een aantal bekwame en goedmenende raadgevers rond zich. Let wel: het gaat hier om een flexibel klankbord of inspiratiebron zonder beslissingsmacht. De leden dragen ook geen bestuursverantwoordelijkheid. De ondernemer bepaalt dan zelf waar hij hen voor consulteert en wat hij met hun advies aanvangt.

Maar ook hier zou ik durven suggereren om deze adviesraad toch zo formeel en ernstig mogelijk te organiseren, 'alsof' het al een raad van bestuur was. Met dezelfde transparantie en discipline als een echte raad van bestuur. Het mag niet te vrijblijvend zijn.

Toegegeven, het goed voorbereiden, organiseren en opvolgen van dergelijke vergaderingen vergt wel enkele extra inspanningen qua tijd en rapportering. En uiteraard is het gebruikelijk om bestuurders of adviseurs hiervoor te vergoeden. 

Maar meer professionalisering en meer strategische focus aan de bedrijfstop betalen zich door de betere en snellere beslissingen heel vlug terug. U krijgt bovendien enkele bekwame mannen en/of vrouwen rond de tafel die de last van het ondernemerschap en de druk om steeds alleen die belangrijke beleidsbeslissingen te moeten nemen veel draaglijker maken!

Want vergeet niet: je bent nooit te klein om goed advies in te winnen.