Unicorn-bouwer en bunq-founder Ali Niknam wil Amerikaanse grootbanken het vuur aan de schenen leggen: “Het blijft David tegen Goliath”

Ali Niknam (©Bunq)

België telt vier unicorns, de Nederlandse techmiljardair Ali Niknam (41) stond op z’n eentje aan de wieg van drie unicorns. Met z’n meest recente groeibedrijf Bunq wil hij de klassieke grootbanken het vuur aan de schenen leggen. Europa ging al grotendeels voor bijl voor de ambitieuze neobank die zich vooral op digital nomads richt. Nu stort Bunq zich op de verovering van de Amerikaanse markt. “Alleen een techbedrijf als het onze kan voor echte innovatie en concurrentie zorgen in de banksector. Maar het blijft knokken, het is nog altijd David tegen Goliath”, vertelt Niknam in een interview met Bloovi.

Niknam, die als geboren Canadees van Iraanse afkomst op zijn zevende naar Nederland verhuisde, richtte Bunq ruim tien jaar geleden op, op een moment dat hij bij zijn andere twee bedrijven een stap opzij had gezet. “Ik heb altijd de meeste energie gehaald uit nieuwe dingen creëren, van nul iets uit de grond stampen”, vertelt hij. “Bij TransIP en The Datacenter Group stond een nieuwe generatie te popelen om het roer in handen te nemen. Het was tijd om al dat talent ruimte te geven en mezelf aan een nieuw avontuur te wagen.”

“We zaten nog volop in de nasleep van de financiële crisis. Die had een enorme impact. De jeugdwerkloosheid piekte, bedrijven gingen overkop, consumenten verloren massaal hun vertrouwen in banken. Ik merkte dat er vooral naar zondebokken werd gezocht, maar dat het amper over oplossingen ging. Alles zat muurvast. Mensen hadden het gevoel dat ze geen keuze hadden: waar ze ook gingen met hun centen, ze kregen toch nergens waar voor hun geld. Bunq wilde aantonen dat bankieren anders kon. We wilden de eenheidsworst in het financiële landschap doorbreken, meer diversiteit brengen, en vooral een product bouwen waar mensen echt iets aan hebben.”

Wie naar de website van Bunq surft, leest in koeien van letters: ‘de mobiele bank die het leven makkelijk maakt’. De perfecte samenvatting van zijn missie, noemt Niknam het. “Bunq is een mobiele, moderne bankrekening die toegespitst is op digital nomads. Binnen een paar minuten open je een rekening, je betaalt geen koersopslag bij het pinnen en je kan IBAN-nummers van verschillende landen aan je rekening koppelen.”

David tegen Goliath

Bunq groeide de voorbije tien jaar als kool. De Nederlandse onderneming is actief in 30 Europese landen en groeide uit tot de op één na grootste Europese neobank. Niknam diende ondertussen ook een aanvraag in voor een banklicentie in de Verenigde Staten. “Het blijft knokken, hoor. Het is nog altijd een beetje David tegen Goliath”, aldus Niknam. “We waren de eerste speler in 35 jaar die in Nederland een banklicentie kreeg. Dat zegt genoeg, zeker? We moeten opboksen tegen ongelooflijk veel regulering, die op maat van de grootbanken geschreven wordt. Jonge ondernemingen als Bunq moeten zich indekken tegen risico’s die helemaal niet op ons van toepassing zijn. Zo blijft die hele sector op slot zitten.”

“Pas op, ik begrijp volledig dat regulering nodig is om de consument te beschermen. Maar vandaag is die daar net de dupe van. Banken zijn geen kwaadaardige geesten, dat hoor je mij niet beweren. Maar als ze 99 procent van de tijd alleen maar bezig zijn met aan de regels te voldoen, blijft er amper tijd en bandbreedte over om uit te pluizen wat hun klanten willen en nodig hebben. Bovendien komt die regulering altijd te laat en lost ze vooral de problemen van gisteren op. Het evenwicht is met andere woorden zoek.”

“Ik vergelijk het wel eens met voetbal”, komt Niknam helemaal op dreef. “Je speelt met elf tegen elf, de bal moet binnen die witte lijnen blijven, je kan een gele of een rode kaart krijgen als je iets mispeutert en het team met de meeste goals wint de wedstrijd. Helder en uitvoerbaar. Dat maakt de sport aantrekkelijk voor miljarden mensen. Stel dat je nu zegt: voortaan moet de keeper minstens 2 meter groot zijn, de verdedigers mogen de middenlijn niet over, de aanvallers mogen alleen scoren met het hoofd,… Dan zou er geen hond meer kijken. Regels, ja, maar je moet deze zo opstellen dat ze de concurrentie en de innovatiedrang van bestaande en nieuwe spelers niet fnuiken.”

Murw geslagen consumenten

Is Bunq nu een techbedrijf of een (neo)bank? Daar hoeft Niknam geen halve seconde over na te denken. “We zijn een techbedrijf”, antwoordt hij zonder de minste twijfel. “Dat is ook de enige manier om te innoveren en te groeien. De grootbanken zijn pas begonnen met apps en andere technologische innovaties nadat wij op de markt kwamen. De jaren daarvoor was er helemaal niets gebeurd. Er waren technologische start-ups als Bunq nodig om de financiële wereld open te wrikken.”

“Als je een auto koopt, kan je allerlei modellen vergelijken”, maakt Niknam de vergelijking. “Of je nu een grote, betrouwbare familiewagen of een mooie, snelle sportwagen: je hebt altijd een keuze. Als het over banken ging, hadden consumenten zo’n beetje het gevoel dat ze een auto moesten kiezen in het voormalige Oost-Duitsland. Ze waren niet enthousiast over hun Trabant, maar ze hadden nu eenmaal geen andere keuze. Ze waren murw geslagen door de grootbanken. Dat maakte onze opdracht niet bepaald makkelijker, we moesten klanten echt overtuigen dat ze wél degelijk een keuze hebben.”

In België is die keuze er voorlopig nog niet. Consumenten morren over veel te lage rentes en gierige banken, maar in ons land is het nog geen optie om over te stappen naar Bunq. “We voeren nog volop gesprekken met de regulator in België”, reageert Niknam. “Dat gaat traag, de regulator bekijkt ook nog hoe hij bepaalde Europese regulering bij jullie moet implementeren. Tot zolang zitten onze Belgische plannen even in de koelkast.”

“Jammer, maar er ligt op dit moment werk genoeg op de plank. We hebben onze handen vol met de VS, maar kijken ook naar andere markten. Overal zie je meer en meer digital nomads, de klassieke banken en hun traditionele systemen zijn totaal niet afgesteld op die groeiende doelgroep. We richten ons bewust op die niche. Ik geloof sterk in focus. Beter dat je iets betekent voor een kleine groep dan dat je helemaal niets betekent voor een heel grote groep”, aldus Niknam.

Michael Jordan achterna

De ‘unicornfluisteraar’ noemen ze hem in Nederland, nadat de drie bedrijven die Ali Niknam oprichtte alle drie een miljardenstatus kregen. Wat is zijn geheim? “Pfff, er is geen geheim”, zucht Niknam. “Er is meer dan één weg die naar Rome leidt.”

“Ik ben zelf heel organisatorisch aangelegd, maar je hebt evengoed chaoten die unicorns oprichten. Het enige wat we waarschijnlijk allemaal gemeen hebben, is doorzettingsvermogen. Het is verdomd moeilijk om een product te bouwen en in de markt te zetten. Om dat vol te houden tot het moment dat je bent uitgegroeid tot een unicorn vraagt massa’s doorzettingsvermogen.”

Of Nederlandse ondernemers meer lef en ambitie hebben dan hun Belgische collega’s? “Ik hoor dat ook wel eens, maar ik geloof daar niet veel van. Ik ken Jonas Dhaenens (founder van team.blue, het vroegere Combell, dat samensmolt met TransIP; nvdr) ondertussen behoorlijk goed. Geloof me, die durft ook en heeft net als ik tonnen ambitie. Nederlands denken misschien iets internationaler en communiceren wat directer, maar meer zou ik er niet achter zoeken. Je moet eerst goed luisteren naar wat mensen willen en dan je producten bouwen waar ze écht blij van worden. Ik ben nog nooit een onderneming gestart met het idee: ‘en nu ga ik eens een unicorn lanceren’. Ik wil mensen gelukkig maken en de wereld vooruithelpen, zo simpel is de essentie van mijn ondernemerschap.”

Veeleisend voor anderen én zichzelf

Dat verhindert niet dat Niknam razend ambitieus is. De vergaderzalen in het hoofdkwartier van Bunq in Amsterdam dragen namen van pioniers als Marie Curie en Neil Armstrong en sportgoden zoals bokser Muhammed Ali en basketbalicoon Michael Jordan. “Ik bewonder hun doorzettingsvermogen, hun vindingrijkheid en hun winnaarsmentaliteit.”

“In de geweldige Netflix-documentaire ‘The last dance’ geeft Michael Jordan toe dat hij belachelijk veeleisend was voor zijn ploegmaats, maar dat hij hen nooit iets gevraagd heeft dat hij niet van zichzelf zou vragen. Dat is leiderschap! Ik vind dat heel inspirerend. Ik leg de lat voor ons team heel hoog, maar voor mezelf leg ik die nog altijd een paar centimeter hoger. Zo krijg je mensen mee. Onze medewerkers zullen wel eens vloeken op mij, maar ik hoop dat ze ook denken: ‘Als we Ali niet hadden gevolgd, dan waren we altijd een klein Nederlands bedrijfje gebleven’ (lacht).”

Serieel monogaam

De Nederlandse topondernemer gaf het zelf al aan: hij haalt vooral energie uit nieuwe ideeën, uit ondernemingen van de grond opbouwen. Staat de vierde unicorn al in de steigers? “Ik ben serieel monogaam als ondernemer”, antwoordt Niknam. “Ik wil de klus helemaal afronden voor ik me op iets nieuws stort.”

“Bij mijn vorige start-ups had ik de fakkel misschien op dit moment al doorgegeven en was ik misschien al aan een nieuw bedrijf begonnen. Maar de Amerikaanse plannen van Bunq zijn zo uitdagend dat het een beetje aanvoelt als een nieuwe, vierde onderneming. We zijn daar opnieuw de new kid on the block die de gevestigde orde uitdaagt. Zonder die missie in de VS had ik mijn vaderlijke hand mogelijk al teruggetrokken. Nu jeukt het nog veel te sterk”, lacht Niknam.