Patrick Laevers, Managing Director van Fost Plus
Op vijf jaar tijd een circulaire economie uitbouwen voor huishoudelijk verpakkingsafval, dat is het ambitieuze plan van Fost Plus. Meer inzamelen aan de bron, hogere recyclagepercentages en de uitbouw van lokale sorteer- en recyclagecapaciteit zijn daarbij cruciaal. Managing Director Patrick Laevers legt uit hoe Fost Plus deze transformatie in ons land wil realiseren. “Het is niet alleen een kwestie van capaciteit, maar ook van flexibiliteit. Het uitsorteren van al die verschillende types plastic vergt daarom nieuwe, geavanceerde technologie.”
België kan traditioneel goed resultaten voorleggen als het op de recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval aankomt. In 2019 recycleerde Fost Plus maar liefst 727.000 ton verpakkingen, goed voor een recyclagepercentage van 92,5%. Daarmee staat ons land aan de Europese top.
Het kan en moet beter
Toch is dit niet het moment om op de lauweren te rusten, vindt Patrick Laevers. “Het bewustzijn rond de milieu-impact van verpakkingen is enorm toegenomen. Vandaag is iedereen vragende partij voor duurzamere verpakkingen: consumenten, producenten én overheden. De Europese doelstellingen liegen er niet om. Bovendien gaan we in België voor een nog ambitieuzer streven.”
Fost Plus ontwikkelde voor haar huidige erkenningsperiode (2019-2023) een duidelijk plan. “Voor plastic verpakkingen willen we tegen 2023 al naar een recyclagepercentage van 65%. Ter vergelijking: in 2018 zaten we nog op 43%. In 2019 bereikten we de eerste tussentijdse mijlpaal van 46%. Dat plan is bovendien niet vrijblijvend: alle doelstellingen zijn gealigneerd met die van de sectorfederaties.”
Opportuniteiten in coronatijd
De introductie van de Nieuwe Blauwe Zak in 2019 bracht het plan in stroomversnelling. Naast de klassieke PMD-verpakkingen – plastic flessen en flacons, metalen blikjes en conserven, en drankkartons – mogen in de Nieuwe Blauwe Zak alle plastic verpakkingen, dus ook yoghurtpotjes, botervlootjes, folies en zakjes. “Een echte gamechanger voor de recyclage”, zegt Laevers. “Eens uitgerold over het hele land in 2021 zullen we bijna de helft meer plastic verpakkingen inzamelen dan vroeger. Per inwoner halen we zo elk jaar 8 kilogram extra uit het restafval.”
Het is echter niet alleen thuis dat er verpakkingsafval ontstaat. “Er is geen enkele reden waarom buitenshuis sorteren niet even eenvoudig kan zijn als thuis. Toch verdwijnt daar nog teveel recycleerbaar verpakkingsafval in het restafval, en dat is jammer want zo gaan de materialen verloren voor circulaire economie.”
Fost Plus versterkt daarom haar aanwezigheid buitenshuis. In eerste instantie ligt de focus op het sorteren in bedrijven, aangezien het potentieel daar het grootst is. Die aanpak heeft zijn effect alvast niet gemist. “In 2019 zamelden we al 2.000 ton extra in bij bedrijven. We zijn dus op goede weg om onze doelstelling te realiseren: een verdubbeling van de ingezamelde tonnages buitenhuis tegen 2023.”
Fost Plus werkt daarnaast aan specifieke oplossingen voor andere sectoren, waaronder luchthavens, voetbalclubs en de evenementensector. “De coronacrisis heeft hier lelijk huisgehouden waardoor een aantal projecten on hold staan of anders ingevuld worden. Dat biedt ook opportuniteiten. Wanneer activiteiten met een lagere bezetting doorgaan, kunnen we proefprojecten immers gerichter bijsturen.”
Boost voor de lokale economie
De aanbodzijde is uiteraard maar één kant van het verhaal. Een circulaire economie impliceert dat de ingezamelde materialen ook effectief gerecycleerd worden. Dat was al zo voor alles wat in de blauwe zak mocht, en dat zal ook zo zijn voor de Nieuwe Blauwe Zak. “We maken de expliciete keuze om te investeren in lokale sorteer- en recyclagecapaciteit”, aldus Laevers. “Dat heeft z’n voordelen: je vermijdt de milieu-impact van transport over lange afstand, het wordt een stuk gemakkelijker om controle uit te oefenen en je creëert jobs.”
In 2019 werd gestart met de bouw van drie van vijf gloednieuwe, hoogtechnologische sorteercentra: ProZero in Evergem, Indaver in Willebroek en Valodec in Bergen. Die eerste drie nieuwe sorteercentra zijn samen goed voor een investering van 300 miljoen euro en 250 nieuwe jobs.
Een mooie boost voor de lokale economie, die we de komende jaren hard nodig zullen hebben. “En dat is nog maar het begin, ook met Valtris is ondertussen een overeenkomst afgesloten en met Sitel zijn we in de laatste fase van de onderhandelingen.”
De nieuwe sorteercentra zullen in 2021 volledig operationeel zijn, wanneer ook de Nieuwe Blauwe Zak in het hele land is ingevoerd.
Nieuwe, geavanceerde technologie
Die nieuwe sorteercentra zijn broodnodig. De Nieuwe Blauwe Zak heeft immers een enorme impact op het sorteerproces. “Waar de huidige PMD-zak wordt uitgesorteerd in acht fracties, stijgt dat aantal naar minstens veertien voor de Nieuwe Blauwe Zak. In de komende jaren worden dat er hopelijk nog veel meer. Het is dus niet alleen een kwestie van capaciteit, maar ook van flexibiliteit. Het uitsorteren van al die verschillende types plastic vergt daarom nieuwe, geavanceerde technologie.”
Daarnaast wordt achter de schermen ook hard gewerkt aan extra recyclagecapaciteit voor de plastic verpakkingen uit de Nieuwe Blauwe Zak. “Vandaag worden sowieso alle verpakkingen die we inzamelen gerecycleerd in Europa, het overgrote deel in eigen land en onze buurlanden.”
“Met aangepaste projectoproepen willen we de benodigde extra recyclagecapaciteit voor plastics specifiek uitbouwen in België. Daarom pasten we onder meer de termijnen voor de contracten aan van één tot drie naar negen jaar. Dat maakt investeren in recyclagefabrieken op Belgische bodem een stuk aantrekkelijker. Dat merken we ook aan de eerste reacties uit de sector.” De toewijzing van de recyclagecontracten wordt verwacht op het einde van het jaar.
Flexibel inspelen op markttrends
Verpakkingen evolueren continu – er komen elke dag nieuwe types op de markt. De recyclagetechnologieën, toepassingen en afzetmarkten voor recyclaat zijn bijgevolg voortdurend in beweging. “Om vlot in te spelen op die nieuwe trends moet je intens samenwerken met alle partijen in de keten”, benadrukt de Managing Director van Fost Plus. “Lokale spelers maken het gemakkelijker om proefprojecten op te starten, en via trial-and-error te zoeken naar de meest optimale recyclageoplossing voor elke verpakking.”
De circulaire economie is met andere woorden geen statisch gegeven. “Wat vandaag nog de beste oplossing lijkt, is dat morgen misschien niet meer. Dat maakt het ook zo boeiend, je bent er eigenlijk nooit helemaal klaar mee”, besluit Patrick Laevers.
