‘s Werelds allereerste mobiele interactieve recycleermachine die plastic afval omtoverde in 3D-prints – het Perpetual Plastic Project – was een creatie van Better Future Factory, een multidisciplinair ontwerpbureau dat zich richt op het maken van duurzame en milieubewuste realisaties. Nu gaan ook giganten als Apple de circulaire toer op, maar in 2012 waren de Rotterdammers nog echte frontrunners. Die aanjagersrol willen ze volop blijven spelen, benadrukt co-founder Laura Klauss. “We combineren R&D, design en engineering met storytelling. We geloven heel erg in de kracht van een iconisch product als stepping stone voor duurzame verandering.”

Recycleren én anderen inspireren

Better Future Factory heeft haar thuishaven in de zogenaamde Blue City in Rotterdam, een voormalig subtropisch zwembad dat tegenwoordig dienstdoet als hub voor innovatieve bedrijven in de circulaire economie. Er zit een meubelmaker die meubels maakt van meerpalen uit de Maas, RotterZwam – what’s in a name? – kweekt paddenstoelen op koffiedik, en Better Future Factory transformeert industrieel design.

Laura Klauss en haar co-founders werden opgeleid aan de Technische Universiteit Delft, een naam die klinkt als een klok in de innovatiewereld. “Onze carrière moest nog beginnen, maar we voelden al aan dat de traditionele manier van ontwerpen gewoon niet klopte”, zegt de Nederlandse. “Eerst steek je massa’s tijd en denkwerk in het ontwikkelen van een innovatief product, en vervolgens haal je steeds weer dezelfde klassieke grondstoffen van de andere kant van de wereld om dat product te maken. We zagen gigantische hoeveelheden plastic zomaar weggegooid worden, en liepen zelf ook twee keer per week naar de plastic container. Zo kwamen we op het idee om het radicaal anders aan te pakken. Om van die afvalstromen iets waardevols te maken, in plaats van de 435ste koffiezet waar niemand echt op zit te wachten.”

Met haar allereerste project – het Perpetual Plastic Project - kreeg de Better Future Factory meteen heel veel aandacht. “Voor het muziekfestival Lowlands moesten we ‘iets’ doen rond duurzaamheid en de circulaire economie. We wilden niet zomaar een product ontwerpen, maar ook anderen inspireren. We hebben dan een machine gebouwd die plastic omzet in 3D-printerinkt. Bezoekers konden hun creativiteit botvieren, en zelf hun lege bierbeker omtoveren tot een festivalsouvenir.”

Duizenden kilo’s gerecycleerd plastic

Na die vliegende start vonden heel wat bedrijven de weg naar Better Future Factory. Die recycleerde de afgelopen zes jaar zomaar eventjes duizenden kilo’s plastic in allerlei verschillende producten: van koelemmers en parfumflesjes tot beeldjes die de winnaars van de KLM Innovation Awards mee naar huis kregen.

“We hebben twee types klanten”, legt Laura Klauss uit. “Aan de ene kant kloppen bedrijven bij ons aan die afvalstromen hebben waar ze ‘iets’ mee willen maken. Wij bedenken, ontwikkelen én produceren dan voor hen een gerecycleerd product. Het tweede type klanten zijn bedrijven die al een bepaald product hebben, maar op ons een beroep doen om het uit gerecycleerd materiaal te maken.”

“In beide gevallen geloven we heel sterk in de kracht van een iconisch product. Het is een stepping stone. We hebben van meet af aan R&D en design gecombineerd met storytelling. Als je niet alleen een iconisch product ontwerpt en bouwt, maar daar ook een verhaal rond vertelt, is dat een bijzonder krachtige katalysator.”

“Vaak is het in eerste instantie de waste manager of duurzaamheidsmanager van een onderneming die Better Future Factory onder de arm neemt”, vertelt Klauss. “Dat is dan een beetje de boeman, die het bedrijf op kosten jaagt door dat afval niet gewoon weg te gooien ‘zoals we altijd hebben gedaan’.”

“Het product dat we ontwerpen, is oorspronkelijk vaak bedoeld als gimmick. Om te tonen dat bedrijf X toch ook duurzaam is. Maar als je de lat hoog legt en er echt een iconisch product van maakt, dan overstijg je die opdracht. Dan begint dat zijproject te leven binnen een bedrijf, en steekt het ook andere mensen en teams aan. Dan gaan de ogen open, en gaat zo’n product waarvan er 100 besteld zijn plots in massaproductie. Of dan zal het bedrijf ernstig bekijken welke producten het nog meer kan maken uit gerecycleerd materiaal.”

Circulair design breekt door

Nu beloven multinationals als IKEA om te stoppen met plastic voor eenmalig gebruik, en is Apple van plan om alleen nog laptops uit gerecycleerd aluminium te bouwen. Laura Klauss heeft het bewustzijn rond plastic- en ander afval razendsnel zien groeien. “Toen we in 2012 begonnen, had niémand het over de circulaire economie. Nu iederéén. Ik denk dat frontrunners als Better Future Factory hun eigen, bescheiden steentje hebben bijgedragen aan die evolutie. We zijn niet blijven hangen in wat zou kunnen maar hebben grote bedrijven en het brede publiek willen tonen wat kan. In die zin zou je kunnen stellen dat we de de theorie hebben overstegen.”

Toen we pas begonnen, hadden producten uit gerecycleerd materiaal geen al te beste reputatie

“Toen we pas begonnen, hadden producten uit gerecycleerd materiaal geen al te beste reputatie”, herinnert Klauss zich nog goed. “Ze waren om te beginnen niet heel mooi, en bleven vaak een beetje in de zweverige sfeer hangen. Maar ook de kwaliteit liet te wensen over. Wij hebben altijd met een ingenieursblik naar producten gekeken en esthetiek, functionaliteit en kwaliteit maximaal proberen te verzoenen.”

“Neem nu plastic. Je hebt echt hartstikke veel soorten plastic, met totaal andere eigenschappen en met een totaal verschillende kwaliteit. Je kan niet zomaar eender welk product van eender welke stroom plasticafval maken. Niet elke soort is bijvoorbeeld geschikt om in 3D te printen.”

Laura Klauss

Volgens Klauss kruipt er heel wat research in het vinden van het juiste materiaal voor het juiste product. “Wij hebben daar ondertussen eigen methodes voor ontwikkeld, maar dat is ons slechts gelukt na heel veel experimenteren. Grote bedrijven houden niet van experimenteren, ze willen zoveel mogelijk op zeker te spelen. Ze zijn ook traag, het is soms weken of zelfs maanden wachten op de juiste handtekening. Daar hebben wij geen last van. We krijgen ’s ochtends een opdracht, en ’s namiddags zijn we al aan het experimenteren in onze werkplaats. Daarom zullen aanjagers als Better Future Project een belangrijke rol blijven spelen in de opmars van de circulaire economie.”

Fabriek voor start-ups

In de voorbije zes jaar heeft Better Future Factory ook drie volwaardige start-ups voortgebracht. Een daarvan is het Perpetual Plastic Project. “Daar hebben we de voorbije jaren al meer dan 200 verschillende locaties en evenementen mee aangedaan. Refil is een andere start-up, waarmee we ‘inkt’ voor 3D-printers maken uit de binnenkant van koelkasten en uit dashboards van auto’s.”

“Ik ben ervan overtuigd dat je als bedrijf niet té veel diensten mag aanbieden, want dat brengt je klanten in de war”, vindt Klauss. “Door die start-ups af te splitsen van het ‘moederbedrijf’ zorgen we ervoor dat Better Future Factory zijn focus niet verliest. En die focus ligt nog altijd op het vinden van innovatieve oplossingen om afvalstromen te transformeren tot waardevolle en schaalbare producten.”