Dit Limburgs ondernemerskoppel begeleidt bedrijven als Heinz en Ikea in hun groene transitie: “Wat we nu zien, is het waterval-effect van verduurzaming”

Encon-zaakvoerders Robin Bruninx en Sandra Deraeve (© Tom Palmaers)

De opstart van Encon in 2002 was geen sprookje: Robin Bruninx moest zijn 1.700 euro startkapitaal als co-founder zelfs lenen. Twintig jaar later kan het Limburgse energieadviesbureau, waar intussen bijna 100 mensen werken, indrukwekkende cijfers voorleggen: 265 miljoen euro energiekosten bespaard bij klanten, samen met Encon Nederland voor 40 miljoen m² aan zonne-energieprojecten gerealiseerd en 2,3 miljard euro voor verduurzaming van gebouwen helpen vrijmaken. “Momenteel is alles wat goed is voor de wereld, ook goed voor bedrijven. Dat kan toch niet anders dan positief stemmen?”

Grote internationale klanten

Adviesbureau Encon, gevestigd in het Limburgse Bilzen, begeleidt al twintig jaar bedrijven in hun duurzaamheidstransitie, waarbij de aanvankelijke focus op energie - geïnspireerd door de klimaatfilm van Al Gore - gaandeweg verruimde tot people, planet en profit. Elk bedrijf wordt daarbij op maat begeleid, want “sowieso bestaat in de duurzaamheidstransitie van bedrijven geen one size fits all-formule”, zegt Robin Bruninx.

Encon, dat diverse vestigingen heeft in België en Nederland, mag grote internationale spelers zoals Heinz, Ikea, BMW, Eternet, Aldi Total, Bombardier en Groep H. Essers tot zijn klanten rekenen. “Elk bedrijf heeft een unieke voetafdruk en dus een unieke manier om haar impact te vergroten. Wat mij daarbij vooral fascineert, zijn de problemen. Als geboren optimist ga ik er altijd vanuit dat er een oplossing bestaat, en als ingenieur word ik gedreven door de zoektocht naar de juiste oplossing.”

Duurzaamheid als containerbegrip

En dat Encon die oplossing vindt, mag duidelijk zijn: zo wist het bedrijf tot op vandaag de CO2-uitstoot bij klanten met zo’n 1,75 miljoen ton te reduceren en bijna 146.000 hectare aan bomen te redden. “Wij zijn een relatief klein servicebedrijf, dus onze eigen milieu-impact is uiteraard veel kleiner dan de impact die we creëren door andere bedrijven te begeleiden in hun verduurzaming”, zegt Bruninx.

“Door voor deze bedrijven individueel de perfecte verhouding tussen duurzaamheid en economische groei te identificeren, kunnen we hun impact maximaliseren. Het is onze ambitie de schaal van die positieve impact te blijven vergroten: enerzijds door meer bedrijven te begeleiden, anderzijds door die bedrijven steeds breder te ondersteunen in hun verduurzaming.”

“Daarom zijn wij met Encon ook geëvolueerd van energieconsultant naar adviseur in duurzaamheid - een containerbegrip dat we per bedrijf specifiek invullen en waarbij we van strategie tot implementatie alle diensten verticaal aanbieden. Met tot op vandaag - kan ik helaas wel zeggen - weinig concurrentie op dat gebied.”

Vijftien jaar zonder inbound klanten

Evident was het traject echter niet: tijdens de eerste 10 tot 15 jaar was het voor Encon echt knokken. “Omdat we als pionier nooit de best practices van andere bedrijven konden volgen: er was geen blauwdruk, geen bestaande markt en geen kapitaal”, legt Bruninx uit. “Bovendien moesten we heel veel moeite doen om bedrijven overtuigen van de enorme impact en voordelen van verduurzaming.”

“Die eerste vijftien jaar hebben wij nooit inbound klanten gehad: we moesten er zelf op uit trekken, want de gangbare opvatting was dat duurzaamheid - toen nog vooral tot de enge definitie van energie herleid - vooral veel kostte en dus iets was dat je vooral deed uit idealisme. Wij moesten mensen echt helpen om tot het inzicht te komen dat economie, ecologie en sociale impact perfect samen konden gaan.”

“Eigenlijk deden wij toen missionariswerk. Vandaag durf ik dan ook te stellen dat we met Encon hebben bijgedragen tot de totstandkoming van een andere mentaliteit: dat duurzaamheid leidt tot duurzame groei en dus good business sense is.”

Van shareholder- naar stakeholdereconomie

Wat daarbij ook hielp, is het feit dat we volgens Bruninx evolueren van een shareholder- naar stakeholdereconomie. “Een trend die zich momenteel razendsnel doorzet”, zegt hij daarover. “Bedrijven merken dat consumenten of klanten steeds beter geïnformeerd zijn en nadrukkelijker vragen naar duurzame producten of diensten.”

“Duurzaam ondernemen kan in dat opzicht echt een opportuniteit zijn: bedrijven die actief een positieve impact op hun stakeholders uitoefenen, voldoen automatisch beter aan de vraag naar duurzaamheid vanuit investeerders, werknemers, partners en klanten. Ze creëren bovendien een ‘virtueuze’ cirkel die verder gaat dan de financiële bottom line: wie een gezonde bedrijfscultuur en -omgeving installeert, trekt ook beter talent aan.”

“En wie de nodige investeringen binnenhaalt om zich verder te ontwikkelen - steeds meer banken hanteren duurzame ESG-ratings om kredieten toe te kennen - kan duurzame producten en diensten creëren die steeds beter inspelen op de vraag vanuit de markt. Op die manier leidt duurzaam ondernemen tot duurzame groei: groei die zichzelf blijft ondersteunen, ook op lange termijn.”

Maar dat vraagt van bedrijven wel dat ze die stakeholders zorgvuldig in kaart brengen: klanten, leveranciers, maar ook complete buitenstaanders, benadrukt Bruninx. “Kijk naar wat Ronaldo deed op het voorbije WK door dat flesje Coca-Cola opzij te zetten met het woord ‘water’. Op dat moment werd die atleet met de perfect gezonde levensstijl een stakeholder van de frisdrankengigant - in een filmpje van amper twintig seconden dat miljoenen consumenten wereldwijd impacteerde.”

“Wat kan Coca-Cola in dat geval doen? In de tegenaanval gaan, of die onvrede als een opportuniteit zien door bijvoorbeeld te focussen op de minder gesuikerde dranken in het aanbod, of door in dialoog te gaan met die stakeholders en op basis daarvan een duurzaamheidsstrategie uit te tekenen en prioriteiten te stellen. Neem daar als bedrijf ook alle tijd voor - bij een multinational kan dit proces zelfs vijftien jaar duren - maar communiceer dan wel over de stappen die je zet.”

Encon als living lab

Een overtuigend argument binnen het duurzaamheidsverhaal van Encon is zijn sterke focus op practise what you preach: het Limburgse bedrijf noemt zich graag een living lab omdat het zelf een differentiator en voorloper wil zijn op vlak van duurzaamheid in al zijn facetten. “Wie zien onszelf als een soort laboratorium waarin we de manieren ontwikkelen om andere bedrijven beter te begeleiden.”

“Zo bouwden we onder de noemer Infinity één van de meest duurzame kantoorgebouwen van Europa - volledig CO2-neutraal, met alle energie on site geproduceerd -, installeerden we het toenmalig grootste privé-laadpalenpark in België, bouwden we onze eigen windturbine,… Dankzij doorgedreven isolatie kunnen we zelfs ons bedrijfsrestaurant en auditorium koelen met het vermogen van een strijkijzer.”

Geen sprookjesverhaal

“Allemaal behoorlijk uitdagende projecten waarin we heel veel geïnvesteerd hebben en waarbij we vaak met ons hoofd tegen de muur zijn gelopen. Het was dus zeker geen sprookjesverhaal”, vervolgt Bruninx. “Maar daardoor kennen we wél als geen ander de valkuilen en het potentieel van dit soort oplossingen. De grootste uitdaging was nog dat we aanvankelijk geen enkele aannemer vonden die het gebouw wilde realiseren – letterlijk iedereen viel van zijn stoel omdat het té ambitieus leek (lacht).”

“Ook welzijn is enorm belangrijk voor ons. Meer dan 50 maatregelen hebben we genomen om ons gebouw echt te faciliteren als een aangename werkplek voor onze mensen. Zo hebben we een eigen strijkdienst en carwash, bieden we een sporthal met coach aan, hebben we de landschapskantoren ingeruild voor akoestisch optimale ruimtes met zicht op groen …”

“Door duurzaamheid als purpose voorop te stellen - vandaag meer dan ooit een hot topic - zijn we erin geslaagd het aantal sollicitanten maar liefst te vervijfvoudigen. Mensen willen hier komen werken, wat toch een enorme troef is in de huidige war for talent. Geschikte mensen vinden is vandaag hét grootste probleem voor elk bedrijf, meer nog dan het tekort aan grondstoffen of de stijgende energieprijzen.”

Geweldige vooruitgang op korte tijd

Aan de gedrevenheid en het enthousiasme waarmee Robin Bruninx praat, zou je denken dat hij vol vertrouwen en optimisme naar de toekomst van onze maatschappij kijkt. Maar is dat wel zo, willen we als besluit graag weten. “We zijn de eerste generatie die zo zwaar geconfronteerd wordt met de gevolgen van de klimaatverandering, maar ook de generatie die de grootste shift kan realiseren”, antwoord hij. “Het beste nieuws is dat we dat écht nog wel op tijd kunnen doen.”

“Op korte termijn ben ik pessimistisch - het zal eerst nog slechter gaan voor het beter wordt - maar op lange termijn zie ik het wel positief in. Want het mag dan vijf voor twaalf zijn, kijk eens naar de geweldige vooruitgang die we gemaakt hebben op ontzettend korte tijd. Vijftig jaar geleden was veel wat vandaag vanzelfsprekend is nog compleet ondenkbaar. Er moeten uiteraard nog belangrijke stappen gezet worden, maar we zijn de juiste weg ingeslagen.”

“En wat we nu beginnen zien, is het waterval-effect van verduurzaming. Bedrijven en mensen steken elkaar aan en motiveren elkaar in de juiste richting. Verduurzaming op kleine schaal leidt zo al snel tot verduurzaming op steeds grotere schaal. We moeten er blijven aan werken, maar we zitten in een fase waarin wat goed is voor de wereld, ook goed is voor bedrijven. Dat kan toch niet anders dan positief stemmen?”