Waarom je als creatief ondernemer je groeipijnen moet durven erkennen én aanpakken: “Ze zijn de start van een leercurve”

Wereldverbeteraars en creatieve ondernemers. It’s a thin line. Wie een creatief product in de markt zet – of het nu gaat om een software, een reclamecampagne of een operette – doet dat met passie voor de inhoud en vanuit de overtuiging dat de wereld er iets bij te winnen heeft. Precies die ingesteldheid maakt creatieve ondernemers ook vatbaarder voor groeipijnen. “Soms worden ondernemers zo opgeslorpt door de operationele waan van de dag dat ze niet beseffen hoezeer ze in een kramp zitten”, weet performance management expert Thomas Joos van Hypernova. “Maar hun pijn is wel degelijk vitaal en zal niet vanzelf verdwijnen, tenzij ze zich anders leren organiseren.”

Groeipijnen zijn de start van een leercurve

Creatieve bedrijven zetten met veel liefde voor het vak iets vernieuwends in de markt. Ze hebben de droom om succes te boeken met hun bedrijf, klanten blij te maken met hun oplossingen en bekwame mensen naar hun team te halen. En juist wanneer dat allemaal begint te lukken, steken de eerste groeipijnen de kop op. Op zich zijn die ongemakken juist een teken dat ondernemers goed bezig zijn, stelt Joos het positief. Ze geven aan dat steeds meer mensen betrokken willen zijn bij het reilen en zeilen van het bedrijf. “Maar op dat moment word je als ondernemer ook geconfronteerd met de complexe taak om al die mensen te doen samenwerken en kwaliteit te blijven garanderen. Groei leidt tot remming, een volstrekt logische paradox. In het beste geval zijn groeipijnen ook de start van een leercurve. Maar je moet de symptomen wel erkennen en durven zoeken naar een remedie.”

1. “Ik wil mijn mensen inspireren, maar twijfel of dat nog wel mijn rol is”

Creatieve leiders steken hun nek uit als ze een bedrijf oprichten door te zeggen: kijk eens, ik heb hier een oplossing die echt zinvol is en die volgens mij andere mensen kan interesseren; doe je mee? Ze stellen een uitdagend voorbeeld, geven richting en tonen wat er allemaal mogelijk is. “In feite ben je van nature een leider als je creatief onderneemt”, stelt Joos. “Inspirerend leiderschap is dan ook vaak heel nadrukkelijk aanwezig in de eerste levensfase van een creatief groeibedrijf.”

Naarmate de organisatie uitbreidt, komt de invulling van dat leiderschap onder druk te staan: de dagelijkse bekommernissen slorpen ondernemers helemaal op. Ze krijgen het gevoel dat ze moeten kiezen tussen klein blijven en het naar hun zin hebben, óf groot worden met alle kwalen van dien. “Er zijn heel wat creatieve ondernemers die bewust kiezen om met een handvol mensen toffe projecten te doen. Op zich is dat prima. Maar als je zo goed bezig bent en met zoveel potentieel zit, dan is het natuurlijk verleidelijk om te gaan nadenken: hoe kunnen we nog meer impact hebben, hoe kunnen we nog meer mensen bereiken met ons product of dienstverlening?”

Dat is het moment waarop je begint te evolueren van creatief expert naar manager of bedrijfsleider, duidt Joos aan. “Het is wel degelijk mogelijk om daarin een eigen stijl te vinden die je creativiteit en bedrijfscultuur niet verloochent. Maar dan moet je er wel voor openstaan om een aantal processen en gewoontes te veranderen. Die transitie op een gezonde manier doormaken, is cruciaal voor de groei van een bedrijf.”

2. “Ik werk dubbele uren, maar kom etmalen tekort”

Ondernemers voelen vaak onderhuids aan dat ze tijd verliezen, maar kunnen niet precies aanwijzen waar het zit. Ze zijn met heel veel zaken bezig waar ze eigenlijk helemaal niet mee bezig wíllen zijn, maar die de dagelijkse werking nu eenmaal van hen vraagt. “Ik heb het zelf meegemaakt. Ik was in een situatie beland waarin ik zowat alles deed: offertes en facturen maken, ervoor zorgen dat iedereen een laptop had, administratie, bureau-inrichting… Dingen waar ik tussen ons gezegd een hekel aan heb, terwijl ik geen tijd meer had voor de dingen die ik wél graag deed: mijn mensen coachen en projecten uitbouwen. Voor je het weet, ben je 60 tot 80 uur in de week aan het werk. Dat houdt niemand vol, ik toch alleszins niet.”

Een simpele maar lastige waarheid: als ondernemer kan je vanaf een bepaald moment niet meer overal gaan waken of alles goed loopt. “De beste indicatie dat een bedrijf succesvol is doorgegroeid, is dat managers geleerd hebben om los te laten. Ze weten hoe ze hun tijd moeten managen en hebben een sterk team rond zich gebouwd waarin iedereen een onderdeel van het grotere plaatje verzorgt. Dat is een zoektocht die heel wat energie en tijd vraagt van teams en managers. Bij Hypernova helpen we ondernemingen om de activiteiten en verantwoordelijkheden binnen hun diensten optimaal te verdelen. Zo werken we toe naar een doeltreffende organisatie-architectuur die past bij de cultuur en de behoeften van een bedrijf.”

3. “We halen onze doelstellingen niet en niemand weet goed hoe dat komt”

Neem de proef op de som en vraag aan 25 mensen in je bedrijf: zijn we goed bezig om onze doelstellingen te behalen en waaraan merk je dat? “Verwonderlijk hoe vaak je totaal verschillende antwoorden krijgt. Het pijnpunt? De objectieven zijn vaak niet goed gedefinieerd. En als ze dat wel zijn, bijvoorbeeld in targets of KPI’s, dan is het voor een team soms moeilijk te vatten wat ze precies inhouden, of de doelstellingen wel haalbaar zijn, en wat daar precies voor nodig is. Er is een gebrek aan focus: de neuzen staan niet in dezelfde richting. Dat remt uiteraard de groei van een onderneming af”, aldus Joos.

“Het grote verschil tussen high performing teams en teams die maar wat aanmodderen? Een team dat de doelstellingen niet helder vat, verzandt in een soort van passiviteit. Mensen die zich écht willen inzetten om een doel te halen, doen dat omdat ze als team intrinsiek gemotiveerd zijn en geloven dat het kan. Dat is een enorme drijvende kracht.”

4. “Als er iets moet gebeuren, begint iedereen een beetje naar elkaar te kijken”

Met vijf man rond een tafel in de garage valt er nog niet zoveel te managen. Dat verandert wanneer die tafel niet langer groot genoeg is. Dan blijkt het niet meer mogelijk om als individu het verschil te maken. “Dat heb ik in mijn carrière als founder aan den lijve mogen ondervinden. Mijn vorige bedrijf uitbouwen heeft me enerzijds veel energie gekost, maar ook geprikkeld en nieuwsgierig gemaakt hoe ik anderen daarbij zou kunnen helpen. Daaruit is Hypernova gegroeid.”

“Wat ik met vallen en opstaan geleerd heb, is dat alles draait om teamspel. Ik trek wel eens de vergelijking met het voetbal. Er staan elf mannen of vrouwen op het plein en iedereen weet: we willen winnen, we moeten meer goals maken dan dat we er tegen krijgen. Dat is de focus. Maar de flow van het spel gaat over: sta ik links of rechts, vooraan of achteraan, aan wie moet ik passen geven, moet ik vooruit lopen of juist achterin blijven?”

Een typische groeipijn: mensen weten niet meer precies wat er van hen wordt verwacht. “De hele hype rond zelfsturing en autonome teams heeft er bovendien voor gezorgd dat mensen vaak onzeker zijn geworden over wat ze wel of niet zelf mogen beslissen. Belangrijk om voor elke medewerker uit te klaren is: wat wordt er van mij individueel verwacht en wat mag ik van de anderen verwachten?”

5. “Alles wat ik zeg, loopt het risico om verkeerd te worden begrepen”

De groei van een bedrijf brengt met zich mee dat ondernemers met almaar meer mensen – klanten, prospects, collega’s en partners – moeten communiceren over wat hun bedrijf te bieden heeft. “Managers die opeens met twintig mensen rond de tafel zitten, beseffen dat het toch niet zo evident is om met zoveel mensen samen te werken en te overleggen. Ze zeggen schijnbaar de verkeerde dingen op het foute moment en het lijkt alsof ze tien keer hetzelfde moeten herhalen alvorens ze begrepen worden.”

“Ruis op de communicatie is een vermoeiende bijwerking van een bedrijf in groei. De oorzaak? Omdat de interne dialoog veel complexer is geworden, wordt die niet meer altijd optimaal verzorgd. Medewerkers hebben niet meteen toegang tot de juiste informatie of krijgen niet altijd tijdig de correcte feedback. Dat remt de werking van een bedrijf af op alle niveaus. Communicatiecoaching is niet per toeval één van de belangrijkste vragen die wij bij Hypernova krijgen.”

6. “De creatieve schwung lijkt weg uit onze de onderneming”

Veel ondernemers storen zich aan het – in hun ogen – negatieve of passieve gedrag van hun werknemers. Vroeger in de garage zat iedereen nog met volle goesting te brainstormen over waar ze met het bedrijf naartoe moesten. Nu komen mensen met vragen, zonder zelf nog naar een antwoord te zoeken. “Confronterend”, beseft Joos, “want vaak hebben ondernemers die situatie zelf mee gecreëerd. Ze zijn overal betrokken, hun agenda zit overvol en ze weten niet wat te doen met dat stuurloze team juist omdát ze zelf superhard aan het werk zijn.”

Dat is het punt waarop ondernemers ook vaak persoonlijk stress beginnen te ervaren, signaleert de Hypernova-founder. “Ze beseffen dat ze een bedrijf aan het leiden zijn waarin ze naar alle eerlijkheid zelf niet zouden willen werken. Ergens onderweg lijken ze vergeten te zijn dat ‘groei’ betekent dat iederéén in een team mee evolueert. Daarvoor moet een bedrijf permanent de opportuniteiten scheppen. Als creatief ondernemer aka manager moet je jouw mensen ontwikkelingskansen bieden, ervoor zorgen dat ze zich goed voelen en dat ze samen hun kennis kunnen uitbreiden. Sterk presterende teams hebben geleerd hoe ze structureel de juiste mensen op de juiste plaats kunnen zetten. Op die manier trekt de creatieve motor zich vanzelf op gang.”

Herken jij jezelf in één van deze pijnen? Dan is het geen slecht idee om deze grondig aan te pakken. Neem snel een kijkje op de website van Hypernova en ontdek hoe.