Organisaties die inzetten op motiverend leiderschap creëren positieve effecten bij hun medewerkers. Sterkere prestaties en meer volharding, maar ook een hoger welbevinden en meer fysieke en mentale vitaliteit. Zo ging het ook bij het algemeen ziekenhuis Sint-Elisabeth in Zottegem, dat koos voor impact op lange termijn door een duurzaam leiderschapstraject met een teambevraging, e-learning en opleidingsmomenten. De aanvankelijke scepsis bij sommige medewerkers sloeg snel om in enthousiasme bij alle deelnemers door de praktijkgerichte aanpak van Impetus Academy.
“We zochten bij AZ Zottegem een manier om onze leidinggevenden – zowel in de zorg als bij de ondersteunende diensten – vertrouwd te maken met motiverend leiderschap”, vertelt Nicole Vanderlinden, HR-director bij AZ Zottegem. “De bedoeling is om hen ondersteuning te geven in hun leidinggevende vaardigheden en hen efficiënte tools te bieden om echt mee aan de slag te gaan.”
“Het stond dus al vast dat het een duurzaam traject zou worden op lange termijn. Ook al hebben al onze medewerkers het erg druk, toch vinden we het heel belangrijk om hier tijd voor te maken. We komen één keer per maand vier uur samen. Zo blijft de leer- en uitwisselingsdynamiek erin en is het toch niet te tijdrovend. Net omdat er stilgestaan wordt bij de huidige praktijk, waardoor de leidinggevenden met hun uitdaging verrijkt aan de slag kunnen.”
Enthousiasme op twee snelheden
Eerder had het ziekenhuis voor de leidinggevenden uit de zorg al een aantal ad-hoc-initiatieven genomen rond leiderschap. Initieel reageerden zij dan ook wat sceptisch over het nieuwe traject. “Anderzijds waren er ook mensen die voordien uit de boot waren gevallen wanneer er opleidingen werden georganiseerd” zegt Sarah Neyts, trainer en coach bij Impetus Academy, die van bij het begin bij het traject betrokken was.
“De leidinggevenden uit de ondersteunende diensten – zoals de voeding, schoonmaak, de facturatie en het onthaal – hadden veel minder kansen tot opleidingen over leiderschap en stonden er daardoor sneller voor open omdat dit inspeelde op hun nood. We hadden hier dus te maken met twee ‘snelheden’ bij de deelnemers.”
De deelnemers brengen ook voorbeelden mee van problemen waarmee ze worstelen. “Een conflict dat ze moeilijk kunnen oplossen, bijvoorbeeld”, illustreert Neyts. “Het is dus zeer concreet, zodat de tijdsinvestering echt interessant is voor die drukbezette deelnemers. Ze kunnen tijdens de sessies iets vastpakken waarmee ze achteraf verder kunnen.”
Meerwaarde direct voelbaar
Bij AZ Zottegem gaf Impetus Academy na de eerste sessie – telkens in kleine groepjes van zes à zeven deelnemers - meteen een opdracht mee. De leidinggevenden gingen met hun eigen team in gesprek over hun behoefte aan autonomie, verbondenheid en competentie. Op basis van die feedback werkten ze dan een concreet actieplan uit. Zo was de meerwaarde meteen voelbaar.
Sarah Neyts: “Vooraf volgen de deelnemers ook een e-learningpakket over de zelfdeterminatietheorie. Die informatie is een zestal maanden online beschikbaar zodat ze alles op eigen tempo kunnen bekijken. De workshops bevatten daardoor niet teveel theorie, maar bieden vooral de mogelijkheid om dieper in te gaan op de eigen praktijk, de oefeningen en opdrachten.”
Op zoek naar een gemeenschappelijke taal
Om structuur te brengen, bracht Impetus Academy een ‘gemeenschappelijke taal’ over leiderschap en groei. Sarah Neyts: “We werken daarvoor met een wetenschappelijk onderbouwd en praktisch kader: de Zelf-Determinatie Theorie of het ABC-model.”
Om structuur te brengen, bracht Impetus Academy een ‘gemeenschappelijke taal’ over leiderschap en groei.
De Zelf-Determinatie Theorie is al enkele decennia wereldwijd de leidende motivatietheorie, en wordt steevast aangewend voor groei en ontwikkeling. De theorie verklaart dat drie universele psychologische basisbehoeftes de wortels vormen voor motivatie en groei: de behoefte aan Autonomie (ik mag mezelf zijn), Verbondenheid (we staan er samen voor) en Competentie (ik kan mijn vaardigheden ontwikkelen) – kortweg het ‘ABC’.
“Het was mooi om te zien dat door in de eerste sessie gehoor te geven aan de verzuchtingen én samen te zoeken naar wat de meerwaarde voor de deelnemers aan het traject zou zijn, er een mentale omkeer ontstond op zeer korte tijd.”
Elkaar ondersteunen
Natuurlijk blijft het niet bij theorie. “Het gaat vooral om de toepassing”, verduidelijkt Sarah Neyts. “Daarom werken we niet met voorgeschreven standaardsessies maar gaan we echt in cocreatie met de deelnemers. Elke sessie vertrekt vanuit de dynamiek van de groep. We zoeken bij elke organisatie naar de beste manier om de theorie toe te passen en de praktijk in de sessies binnen te brengen. Door hen zo actief te betrekken bij de inhoud van de sessie en bij het maken van de vertaalslag naar de dagelijkse praktijk van hun job, konden we ook bij AZ Zottegem de scepsis snel ombuigen in engagement.
Belangrijk is ook dat we samen alles doorpraten en reflecteren, en dat de deelnemers elkaar ondersteunen. We erkennen namelijk als Impetus Academy de expertise van onze deelnemers. De leidinggevende is expert over de eigen context én het team. Als trainers zetten we aan tot reflectie vanuit het ABC-model op de eigen praktijk, inspireren we met concrete handvaten en stimuleren we de deelnemers om authentiek aan zichzelf en via hun eigen leerritme acties te ondernemen die hen dichter brengen bij de gewenste motiverende cultuur. Zo ontstaat meer verbondenheid tussen de leidinggevenden. We merken dat sommige deelnemers elkaar nu ook vaker bij de lunch opzoeken. De methodiek is dus een vertrekpunt voor de praktijk: de mensen gaan meteen buiten met enkele haalbare en concrete stappen.”
Theorie en praktijk
“De aanpak van theorie in combinatie met praktijk vind ik ideaal”, bevestigt Nicole Vanderlinden. “In mijn ervaring met opleidingen rond leiderschap is het ook de eerste keer dat ik zo’n partnership kan opbouwen. Impetus Academy biedt ons echt maatwerk en is intussen sterk vertrouwd met onze organisatie. Daardoor kunnen ze met oplossingen komen die we zelf niet zouden bedenken. Als buitenstaanders hebben ze een andere blik en wordt hun visie ook gemakkelijker geaccepteerd door de medewerkers. We beschouwen Impetus Academy dan ook als een partner op lange termijn.”
Organisatiebrede doelstellingen rond leiderschap
“Uiteindelijk zal de gemeenschappelijke taal rond leiderschap meer en meer doordringen in onze organisatie. Zo formuleerden enkele leidinggevenden in hun jaaractieplan ook een doelstelling over het versterken van het ABC van hun medewerkers. Het wordt een organisatiebrede doelstelling. Vanaf januari gaan we ook inspiratiesessies en verdiepende thematische sessies geven aan alle medewerkers zodat iedereen de bouwstenen van het model meekrijgt en in dezelfde taal en termen over leiderschap, motivatie en groei kan denken.”
Verbindend communiceren
De leidinggevenden kwamen eerst aan de beurt bij het traject van Impetus Academy omdat die een sleutelrol spelen bij het voeden van het ABC bij de medewerkers. “Een motiverende leiderschapsstijl betekent dat je als leidinggevende in dialoog gaat en afstemming zoekt met je medewerkers”, legt Sarah Neyts uit.
“Tegelijk bied je ook structuur door gepaste begeleiding te voorzien en een duidelijk kader te scheppen. Medewerkers kunnen zelf ook stappen zetten om hun ABC te vervullen. Als zij zelf goed weten wanneer hun ABC gevoed is dan kunnen ze ook veel bewuster feedback geven aan collega’s en leidinggevenden over wat ze nodig hebben. Precies daarvoor is die gemeenschappelijke taal nodig: om te kunnen uiten wat je nodig hebt, op een verbindende manier.”
Inzetten op welbevinden en retentie van medewerkers
Uiteindelijk is het de bedoeling van AZ Zottegem om te investeren in een duurzaam HR-beleid met focus op de ontwikkeling van de medewerkers in allerlei aspecten. “We willen ook inzetten op de veerkracht, het welzijn en welbevinden van de medewerkers binnen de organisatie – dat is onze ultieme doelstelling”, voegt Nicole Vanderlinden toe.
“Dat helpt ook om hen op lange termijn bij ons aan de slag te houden. De stijl van leidinggeven is daarin zeer belangrijk: mensen willen zich gehoord, gezien of begrepen voelen door hun leidinggevenden. Als mensen zich goed voelen, dan zullen ze ook betere resultaten neerzetten, en omgekeerd. Goed presteren en je goed voelen gaan hand in hand. En natuurlijk is dat ook positief voor onze patiënten.”
Stap voor stap naar nieuwe organisatiecultuur
De effecten van de sessies zijn nu al duidelijk, maar het traject is zeker nog niet afgerond. “Een organisatiecultuur verander je niet van vandaag op morgen”, stelt Nicole Vanderlinden. “We kwamen van een cultuur waar mensen moeite hadden met waarderingsgesprekken, angst hadden voor confrontaties, en het moeilijk vonden om een boodschap te brengen en open te communiceren. Intussen merken we dat ze dit minder uit de weg gaan. We zijn dus duidelijk al geëvolueerd en er is nog een weg te gaan. We zijn alvast overtuigd dat we met Impetus Academy de juiste partner onder de arm hebben om ons hier verder in te begeleiden.”
