Is het een goed idee dat Vlaamse regering eigen techbedrijf gaat oprichten? “Technologie en innovatie stimuleren doet de overheid beter door barrières voor ondernemers weg te nemen”

Peter Hinssen (nexxworks) & Pieterjan Bouten (Showpad)

Flanders Technology International (FTI) was in de jaren tachtig en negentig een tweejaarlijkse technologiebeurs die Vlaanderen als vooruitstrevende regio op de kaart moest zetten. De Vlaamse regering wil dat concept nu opnieuw lanceren, zij het met twee grote nuances: FTI staat voortaan voor Flanders Technology and Innovation én moet naast een beurs ook een autonome vennootschap worden, met de regering als co-founder, waarmee het de grote maatschappelijke uitdagingen wil aanpakken met behulp van data. Maar is het wel de taak van een overheid om bedrijven op te richten? We vroeger het aan Pieterjan Bouten, co-founder van Showpad, en nexxworks-partner Peter Hinssen.

Heel concreet wil de Vlaamse regering met private partners investeren in een platform waar data, knowhow en innovatieve ideeën worden samengebracht. De ambitie in de woorden van Vlaams minister-president Jan Jambon? “Vlaanderen internationaal op de kaart zetten op vlak van technologie, innovatie en digitalisering.” Potentiële investeerders uit de brede private markt kunnen zich vanaf nu kandidaat stellen, op voorwaarde dat ze minstens 500.000 euro inleggen.

Dat Flanders Technology International een tweede leven en nieuwe invulling krijgt, juicht techondernemer en veelgevraagd keynote speaker Peter Hinssen alvast toe. “Zeg maar gerust dat ik daar een grote voorstander van ben. De beurs met het brede programma dat de overheid voor ogen heeft, zal zorgen voor een boost in sensibilisering en awareness rond technologie, innovatie en STEM-onderwijs. Een absolute must aangezien we op dat vlak als regio sterk achterophinken. We hebben hier weliswaar heel wat talent rondlopen, maar te weinig daarvan stroomt door naar de technologische sector.”

Voorbeeld in Singapore

Maar naast die beurs komt er dus ook een eigen bedrijf, waarbij de Vlaamse overheid met privépartners in een soort joint venture maatschappelijke problemen wil aanpakken waar technologie en innovatie een grote rol in kunnen spelen. Zoals mobiliteit, gezondheidszorg of het energievraagstuk. Of de overheid die rol van bedrijfsoprichter moet spelen, willen we weten.

“Het is nog heel vroeg dag, maar ik vind het eerlijk gezegd gutsy dat ze haar nek uitsteekt”, antwoordt Hinssen. “Zeker omdat het pionierswerk is: een overheid als co-founder en bedrijfsleider is in Europa namelijk een relatief nieuw concept. Je ziet het wel al in Azië - bijvoorbeeld Singapore - waar het bovendien goed werkt, maar in de VS is het absoluut not done: overheid en bedrijfsleven zijn er strikt gescheiden, en de taak van die eerste is vooral om zo weinig mogelijk stokken in de wielen te steken. Er zijn dus heel veel vraagtekens of het bij ons zal lukken, maar het feit dat de overheid het überhaupt aandurft, vind ik op zich knap.”

“Akkoord, het gegeven van publiek-private samenwerkingen bestaat al lang, maar dat draait meestal rond established business practices, zoals bruggen of scholen bouwen. Dit gaat een stap verder en vormt een compleet nieuwe business practice: de overheid gaat niet op zoek naar privéfondsen, maar naar privépartners om samen te innoveren. Dat maakt mij enthousiast”, aldus Hinssen.

Wegnemen van barrières

Een compleet ander geluid valt te horen bij Pieterjan Bouten, co-founder van het Gentse techbedrijf Showpad, die meteen in zijn Twitter-pen klom toen de oproep van de Vlaamse regering naar privépartners werd gelanceerd:

“Projecten die ‘te complex’ zijn, worden opgelost door ambitieuze ondernemers, niet door een overheid die zelf een bedrijf opricht”, luidde zijn tweet. “De overheid moet vooral energie en middelen steken in juiste context en wegnemen van barrières voor ondernemers.”

“Voor alle duidelijkheid sta ik achter elk initiatief dat investeringen in technologie en innovatie aanmoedigt”, laat Bouten ons weten. “En als een overheid zich wil positioneren als de geschikte investeringsregio, dan juich ik dat uiteraard toe. Met FTI als beursconcept heb ik dus geen probleem. Maar een overheid die zelf bedrijven opricht? En dan nog om - in haar eigen woorden - ‘complexe problemen aan te pakken’? Dat vind ik gewoon bullshit.”

Genoeg datapoints

“Er zijn datapoints genoeg die aantonen dat de overheid haar energie en middelen beter in andere uitdagingen steekt”, gaat Bouten verder. “Zoals een flexibeler arbeidsmarkt, lagere loonkosten, een brede hervorming van onze fiscaliteit zodat bedrijven als Collibra hun hoofdkwartier niet naar Nederland verhuizen, betere rechtspraak, fiscaliteit en burgerlijke dienstverlening, betere onderwijskwaliteit, de war for talent,…”

“Wat de overheid daarnaast moet doen, is ondernemerschap stimuleren en mechanismen ontwikkelen die toelaten in ondernemers te investeren. Kortom, een beter ondernemersklimaat creëren. Ondernemers willen ondernemen en verwachten vooral een overheid die zich daar niet te veel in moeit, maar luistert naar hun bezorgdheden en vervolgens de barrières wegneemt. De Vlaamse en Belgische regering hebben al afdoende bewezen dat ze moeite hebben om hun eigen centen te beheren, laat staan dat ze zelf bedrijven gaan oprichten, wat binnen haar expertise noch kerntaken valt. Schoenmaker blijf bij je leest en focus op je kerntaken, denk ik dan.”

“Technologie en innovatie stimuleren doet een overheid beter door barrières weg te nemen dan door een eigen bedrijf op te richten. Stel dat de Vlaamse regering er ooit in slaagt al die barrières te verwijderen, dan mag ze wat mij betreft een poging doen, maar ik zie het niet meteen gebeuren”, lacht Bouten. “Bovendien staan de meeste ondernemers die ik hierover hoorde er evenmin achter. Want wat als de overheid op een bepaald moment in een concurrentiepositie met ondernemers komt?”

Te kort door de bocht

“Uiteraard moet de regering zich bezighouden met de randvoorwaarden, en met zaken als tewerkstelling, fiscaliteit en digitalisering”, pikt Hinssen in. “Genoeg werk aan de winkel op dat gebied: er moet niet één, maar minstens tien tanden worden bijgestoken. Op dat vlak geef ik Pieterjan dus voor de volle honderd procent gelijk. Maar ik vind dat het ene het andere niet moet uitsluiten en dat de regering wat mij betreft gerust in zo’n bedrijfsinitiatief mag stappen. Zeker omdat er een duidelijke maatschappelijke component is: technologie en innovatie aanwenden om problemen op te lossen.”

“Mocht FTI dezelfde commerciële activiteiten en innovaties als in de privésector ontwikkelen, dan zou dat pas weird zijn”, aldus Hinssen. “Maar activiteiten met maatschappelijke relevantie mag de overheid wat mij betreft wel aanpakken via een eigen technologiebedrijf. Dus op dat vlak ben ik het oneens met Pieterjan, die wat mij betreft iets te kort door de bocht gaat.”

“Kijk naar het voorbeeld van Telenet”, gaat Hinssen verder. “Vandaag een heel grote commerciële speler die voor diversificatie in het Belgische telecomlandschap heeft gezorgd, maar destijds begonnen als initiatief van de Vlaamse overheid om monopolie op de markt tegen te gaan. Daar zat bovendien ook een maatschappelijke component in: mensen toegang geven tot de informatiesupersnelweg. Ik kijk op dezelfde manier naar FTI: net omwille van die grote maatschappelijke thema’s mag de overheid wat mij betreft meer doen dan de randvoorwaarden invullen, maar mag ze ook actiever betrokken zijn en effectief participeren in een eigen bedrijf.”

Heuse kluif voor headhunters

De oproep naar potentiële investeerders uit de brede private markt is vertrokken: met een inleg van minstens 500.000 euro kunnen ze participeren. Maar zullen ze ook bereid zijn dat te doen en knowhow rond nieuwe technologie en innovatie te delen? “Ik denk het wel”, antwoordt Hinssen. “Bijvoorbeeld binnen de gezondheidszorg of energietransitie kan heel wat noodzakelijke innovatie verwezenlijkt worden via samenwerking. Concurrenten kunnen ook echt samenwerken. Kijk maar naar Swift, waar alle aandeelhouders banken zijn en waar men er niettemin in geslaagd is een systeem te ontwikkelen om wereldwijd geldtransacties te doen. Dus ja, ik geloof oprecht dat FTI kan werken!”

“Ik denk dat de grootste uitdaging vooral zal zijn om een manager te vinden die erin slaagt overheid en bedrijven efficiënt te laten samenwerken. Dat wordt een vette kluif voor de headhunter die deze taak toegewezen krijgt”, lacht Hinssen.